Trước thực tế vi phạm trong lĩnh vực biểu diễn ngày càng tăng, gây ảnh hưởng xấu trong xã hội, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã giao Cục Nghệ thuật biểu diễn xây dựng đề án cấp thẻ hành nghề trong lĩnh vực hoạt động biểu diễn. Dự kiến sẽ có hai loại thẻ được cấp: Loại dành cho các nghệ sĩ được đào tạo tại các trường nghệ thuật và có danh hiệu; loại dành cho các nghệ sĩ không được đào tạo bài bản nhưng có năng khiếu và được công chúng yêu mến.
Tại hội nghị trực tuyến về vấn đề này vừa được Bộ VHTTDL tổ chức, dư luận bị cuốn hút bởi tranh luận nên hay không nên cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ. Quan điểm của bộ chủ quản là việc cấp thẻ không phải là “giấy chứng nhận” về trình độ chuyên môn của người hành nghề, mà là một công cụ để quản lý, giám sát việc thực hiện đạo đức nghề nghiệp nghệ sĩ. Rồi, đây là chiếc "giấy thông hành" để nghệ sĩ đến với công chúng, bảo đảm sự "an toàn" cho cả hai phía; cũng là một thủ tục để cơ quan quản lý nắm rõ hơn về nhân sự trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn nhằm điều chỉnh và quản lý tốt hơn...
Rất nhiều ý kiến đồng tình với chủ trương cấp thẻ hành nghề của Bộ VHTTDL, mà trước mắt tập trung cho ca sĩ và người mẫu thời trang. Bởi thời gian qua, có rất nhiều sai phạm nghiêm trọng xảy ra, như hát nhép, trang phục phản cảm, phát ngôn gây sốc... chủ yếu từ các đối tượng nêu trên. Do vậy, việc cấp thẻ hành nghề là rất cần thiết, để tránh “vàng, thau lẫn lộn”... Tuy nhiên, việc cấp thẻ phải có tiêu chí rõ ràng, phải làm chuẩn, đảm bảo công bằng, nếu không nó sẽ giống con dao hai lưỡi, phát sinh tiêu cực...
Cũng có ý kiến, chỉ cần cơ quan quản lý văn hóa làm chặt chẽ khâu kiểm duyệt chương trình là đủ; đâu cần thêm thẻ hành nghề, vừa nhiêu khê, vừa khó kiểm soát. Thậm chí, có ý kiến gay gắt, việc cấp thẻ chỉ làm rối thêm, chứ không thể ngăn chặn được những sai phạm trong hoạt động biểu diễn. Hơn nữa, nếu không được quản lý tốt, thẻ hành nghề rất dễ trở thành thủ tục... “hành là chính”.
Đây không phải lần đầu tiên việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn được đặt ra. Ngay từ năm 1999, với đề xuất của Cục Nghệ thuật biểu diễn, hàng nghìn thẻ hành nghề đã được cấp cho các nghệ sĩ biểu diễn. Tuy nhiên, sau thời gian thử nghiệm, "tấm bùa hộ mệnh" này đã bị dư luận và ngay chính giới nghệ sĩ phản ứng gay gắt, bởi có quá nhiều bất hợp lý. Đơn cử, một học sinh của trường nghệ thuật vừa mới ra trường, không diễn show nào đã được cấp thẻ; trong khi một nghệ sĩ gạo cội, khán giả cả nước biết tên, nhưng phải buộc tham gia một khóa tập huấn về biểu diễn, sau đó mới được xem xét cấp thẻ... Bởi vậy, chỉ sau ba năm thực hiện, Chính phủ đã yêu cầu bãi bỏ với lý do: Thẻ hành nghề chẳng khác gì một "giấy phép con".
Không thể phủ nhận, việc cấp thẻ hành nghề trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật, thời trang là một đòi hỏi cần thiết, nhưng một lộ trình tổ chức triển khai như thế nào cho hợp tình, hợp lý, đi vào được cuộc sống mới là điều cần bàn thảo thật rõ vào thời điểm này.
Yến Nhi