Hiện nay, chúng ta có kỳ thi tốt nghiệp THPT, sau đó là kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ; việc tổ chức thi thành 3 đợt khá phức tạp, xã hội cũng phàn nàn nhiều về sự tốn kém, nặng nề của kỳ thi ĐH - CĐ.
Từ 2011 Bộ GD - ĐT đã nghiên cứu phương án đổi mới để làm sao có một kỳ thi nhẹ nhàng nhất và ý tưởng đó đã được đưa vào Luật Giáo dục đại học. Đến năm 2013, các trường ĐH được phép tự tuyển sinh, rồi Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục cũng đưa ra vấn đề này. Việc đổi kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH là việc phải làm để làm sao theo hướng một kỳ thi nhẹ nhàng, cùng lúc đạt 2 mục tiêu: Xét tốt nghiệp THPT và làm cơ sở dữ liệu cho các trường ĐH, CĐ tuyển sinh. Sau khi xem xét cho thấy, nếu tổ chức kỳ thi quốc gia chung thì kỳ thi “3 chung” không còn, các trường ĐH hoàn toàn có thể tự chủ tuyển sinh.
Việc sử dụng kết quả của kỳ thi quốc gia có phải là cách duy nhất để các trường ĐH, CĐ tuyển sinh không, thưa ông?
Khác với kỳ thi “3 chung”, bắt buộc các trường phải lấy kết quả đó để tuyển sinh với các quy định hết sức ngặt nghèo. Nhưng bây giờ, các trường được tự chủ tuyển sinh thì Bộ GD - ĐT chỉ cung cấp cơ sở dữ liệu kỳ thi này để các trường hoàn toàn có thể sử dụng hoàn toàn hoặc một phần kết quả; sau đó, có thể kết hợp với kỳ kiểm tra riêng của mình. Thậm chí, nếu các trường có yêu cầu tuyển sinh cao hơn, có thể tổ chức một kỳ thi riêng vào trường mình. Như vậy rất đa dạng, tùy theo yêu cầu, đặc thù mà các trường quyết định phương án tuyển sinh phù hợp.
Việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia sẽ thay đổi như thế nào để kết quả của kỳ thi đó đáng tin cậy, các trường có thể dựa vào đó để tuyển sinh?
Rõ ràng, độ tin cậy là yếu tố hết sức quan trọng đối với các trường muốn lấy kết quả của kỳ thi quốc gia để xét tuyển đầu vào ĐH, CĐ. Bởi nếu kết quả đó không tin cậy, các trường sẽ phải tổ chức thêm một kỳ thi riêng thì sẽ rất phức tạp, tốn kém. Vì vậy, trong đề án một kỳ thi quốc gia, Bộ GD - ĐT cũng đã đề xuất các giải pháp để bảo đảm độ tin cậy, công bằng của kỳ thi. Chẳng hạn như: Tổ chức các điểm thi thành các cụm ở từng tỉnh; tổ chức chấm điểm chung các cụm liên tỉnh, các vùng; cán bộ tham gia kỳ thi gồm sở, trường, ĐH, CĐ; tổ chức thanh tra giám sát kỳ thi. Với các giải pháp, hy vọng kết quả thì thi sẽ bảo đảm độ tin cậy để các trường có thể sử dụng được.
Công tác ra đề sẽ được đổi mới như thế nào; và theo ông, việc tổ chức kỳ thi quốc gia năm 2015 sẽ ảnh hưởng ra sao tới các thí sinh dự thi?
Những năm vừa qua, chúng ta đều đổi mới công tác ra đề thi. Thành công nhất là năm 2014 vừa qua, đề thi rất phù hợp với khả năng làm bài của học sinh cũng như phân loại được học sinh. Từ thành công trong công tác ra đề thi những năm gần đây khiến chúng ta có thể hoàn toàn tin tưởng ra đề thi cho 2 mục đích cho kỳ thi quốc gia sắp tới.
Với cách học và dạy ở phổ thông như hiện nay thì việc thay đổi hình thức thi này sẽ không ảnh hưởng tới học sinh. Việc thi theo từng môn hay thi theo đề tổng hợp gồm nhiều môn thì vẫn là những môn riêng lẻ, chưa đòi hỏi học sinh phải tích hợp kiến thức. Do vậy, học sinh tham dự kỳ thi THPT năm 2015 không có gì phải lo lắng, chương trình học vẫn như trong sách giáo khoa.
Theo tôi, việc tổ chức một kỳ thi quốc gia là rất có lợi cho thí sinh: Chỉ thi một kỳ thi nhưng có thể vừa xét tốt nghiệp trung học phổ thông vừa tham gia xét tuyển vào nhiều trường ĐH, CĐ. Các em thi xong rồi mới sử dụng kết quả đó để đăng ký xét tuyển sẽ tránh rủi ro. Tùy vào kết quả thi, các em có thể gửi hồ sơ vào các trường phù hợp, như vậy dễ trúng tuyển hơn.
Xin cảm ơn Thứ trưởng!
Lê Vân thực hiện