60 năm truyền thống khối Chuyên Tổng hợp: Biểu tượng của mô hình đào tạo tài năng

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cùng đại diện lãnh đạo một số bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương và Hà Nội; lãnh đạo Đại học Quốc gia Hà Nội; đông đảo các thế hệ nhà giáo, học sinh, phụ huynh các khối Chuyên Tổng hợp và Trường Trung học Phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên đã tham dự buổi lễ.

Tạo cơ sở, nền tảng cho hệ thống các trường Trung học Phổ thông chuyên phát triển

Tháng 9/1965, tại khu sơ tán Thái Nguyên của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, 38 học sinh lớp chuyên Toán đầu tiên chính thức bước vào năm học mới. Quyết định số 198/CP của Hội đồng Chính phủ cho phép mở lớp học đặc biệt này đã đặt nền móng cho mô hình giáo dục chuyên ở Việt Nam – nơi phát hiện, bồi dưỡng học sinh có năng khiếu xuất sắc về Toán học, sau đó là các lĩnh vực khoa học cơ bản khác.

Từ hạt mầm đầu tiên ấy, các khối chuyên lần lượt ra đời: Vật lý (1985), Hóa học (1992), Sinh học (1998), mở rộng Toán thành Toán – Tin (1993). Đến năm 2010, Trường Trung học Phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên chính thức được thành lập trên cơ sở sáp nhập các khối chuyên, đánh dấu bước trưởng thành mới của mô hình đào tạo nhân tài trong hệ thống giáo dục phổ thông Việt Nam.

Sau 60 năm, trường đã phát triển thành một cơ sở giáo dục quy mô lớn với 5 khối chuyên: Toán, Tin học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, có 44 lớp, hơn 1.800 học sinh và đội ngũ gần 70 cán bộ, giáo viên, trong đó phần lớn có trình độ sau đại học – một lực lượng sư phạm hàng đầu trong khối Trung học Phổ thông cả nước.

Học sinh trường Chuyên Khoa học Tự nhiên đã giành được 249/770 huy chương của cả nước tại các kỳ thi Olympic quốc tế (chiếm 32%). Trong đó, có 79 Huy chương vàng trên tổng số 198 Huy chương Vàng của cả nước, chiếm 40%.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Phó Thủ tướng Lê Thành Long chia sẻ: Lớp chuyên Toán đặc biệt đầu tiên ra đời năm 1965 thể hiện định hướng, tầm nhìn chiến lược của Đảng, Nhà nước trong việc chủ động chuẩn bị từ sớm, từ xa công tác đào tạo tài năng trẻ về Toán học và khoa học công nghệ; đồng thời, là dấu mốc lịch sử đối với việc hình thành, phát triển hệ thống trường Trung học Phổ thông Chuyên trên cả nước.

Nhìn lại 60 năm qua, bằng sự nỗ lực, quyết tâm, cống hiến của các thế hệ thầy cô giáo và học sinh, trường Chuyên Tổng hợp – Khoa học Tự nhiên đã vượt qua những khó khăn, thử thách, không ngừng phát triển. Nhiều thế hệ học sinh của trường là học sinh giỏi, giành nhiều huy chương, giải thưởng cấp quốc gia và quốc tế. Nhiều thế hệ học sinh đã trở thành những nhà khoa học xuất sắc, doanh nhân thành đạt, góp một phần công sức, trí tuệ vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, đất nước ta có những cơ hội, thuận lợi nhưng cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, nhất là những tiến bộ vượt bậc của khoa học công nghệ đã và đang tác động sâu rộng tới mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong bối cảnh đó, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao được xác định là một trong ba đột phá chiến lược, là yếu tố then chốt quyết định tương lai phát triển của đất nước.

Phó Thủ tướng đề nghị nhà trường tiếp tục đổi mới mạnh mẽ mô hình giáo dục theo hướng vừa rộng, vừa sâu, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận với giáo dục chất lượng cao, vừa khích lệ, bồi dưỡng những học sinh đặc biệt xuất sắc. Bên cạnh đó, lồng ghép linh hoạt các hoạt động song hành để giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào, lịch sử, văn hóa của dân tộc; có trách nhiệm cao với cộng đồng, sẵn sàng cống hiến, đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm trước những thách thức mới.

Gửi gắm kỳ vọng tới tập thể giáo viên, học sinh nhà trường, Phó thủ tướng Lê Thành Long mong muốn: Các thầy giáo, cô giáo của trường luôn giữ trong mình ngọn lửa yêu nghề; đồng hành, kiến tạo một môi trường tốt để học sinh học tập, rèn luyện. Các em học sinh cố gắng siêng năng học tập, chuẩn bị hành trang trưởng thành, lập nghiệp, trở thành những nhà khoa học, những bác sỹ, kỹ sư, nhà quản lý, doanh nghiệp, góp sức vào sự nghiệp phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Thủ tướng đề nghị, nghiên cứu, có giải pháp đổi mới mô hình trường Trung học Phổ thông chuyên theo hướng vừa rộng và sâu, tạo cơ sở, nền tảng cho hệ thống các trường Trung học Phổ thông chuyên phát triển; nghiên cứu xây dựng Đề án phát hiện và đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ Việt Nam; ươm mầm gắn với đào tạo tài năng từ bậc phổ thông đến bậc Tiến sĩ. Bên cạnh đó, ưu tiên đầu tư nguồn lực, kinh phí thỏa đáng để nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị học tập, phòng thí nghiệm, hệ thống các phòng chức năng cho Trường Trung học Phổ thông Chuyên khoa học tự nhiên xứng tầm với ngôi trường Trung học Phổ thông số 1 của cả nước; có cơ chế, chính sách ghi nhận, tôn vinh xứng đáng đối với thầy cô giáo và học sinh đạt được những thành tích xuất sắc.

Tại buổi lễ, đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Trường Trung học Phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên; Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ môn Chuyên Vật lý và Huân chương Lao động hạng Ba cho Bộ môn Chuyên Toán.

Khẳng định vai trò tiên phong trong đổi mới, ứng dụng công nghệ vào dạy và học

Chia sẻ tại buổi lễ, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh: "Chúng ta có quyền tự hào khi từ mái trường này đã là mái nhà để bao học trò nghèo, học giỏi từ các miền quê hiện thực hóa ước mơ trở thành các nhà khoa học cống hiến cho đất nước, nơi ươm mầm những tài năng để sau này trở thành những cán bộ, lãnh đạo xuất sắc tại các cơ quan từ Trung ương đến địa phương, những nhà khoa học hàng đầu tại các trường đại học, viện nghiên cứu, cùng các nhà quản lý, doanh nhân thành đạt trong các tập đoàn và doanh nghiệp lớn… những người đã và đang khẳng định trí tuệ, bản lĩnh Việt Nam, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Chúng ta có quyền tự hào vì qua 60 năm, chất lượng giáo dục, đào tạo của nhà trường ngày càng được nâng cao, danh tiếng của trường ngày càng được khẳng định, nhưng bản sắc, khí chất 'chuyên Khoa học Tự nhiên' luôn được giữ gìn. Đó chính là niềm tự hào chung của nhà trường, của Đại học Quốc gia Hà Nội và rộng hơn là của cả đất nước".

Thời gian tới, lãnh đạo Đại học Quốc gia Hà Nội yêu cầu nhà trường tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong đổi mới, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo vào dạy – học, đổi mới phương pháp giáo dục, xây dựng mô hình đào tạo mũi nhọn gắn với nghiên cứu khoa học, coi ngoại ngữ là chìa khóa hội nhập và phát triển đội ngũ giáo viên chất lượng cao.

Nhìn lại hành trình 60 năm, Tiến sĩ Lê Công Lợi, Hiệu trưởng Trường Trung học Phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên khẳng định: Thành tựu lớn nhất không chỉ nằm ở số lượng huy chương hay danh hiệu mà chính là mô hình đào tạo tiên phong, hội nhập quốc tế và không ngừng đổi mới – mô hình đã trở thành kiểu mẫu cho hệ thống trường chuyên cả nước.

Trước bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, nhà trường đặt mục tiêu không chỉ dẫn đầu trong bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia và quốc tế, còn trở thành trung tâm nghiên cứu, sáng tạo ở bậc phổ thông, đưa những lĩnh vực mới như Trí tuệ nhân tạo, Khoa học dữ liệu, Công nghệ lượng tử vào chương trình đào tạo. Cùng với đó, việc phát triển tư duy phản biện, tư duy ngược, kỹ năng tương tác thực tại ảo và giao tiếp người – máy sẽ trở thành nội dung trọng tâm trong giáo dục thế hệ học sinh mới.