Mexico du ký - Bài 1: Lời hẹn ở Kim tự tháp Mặt Trời

Năm 2009, khi tới Mexico lần đầu, tôi đã đến Kim tự tháp Mặt Trời, một di chỉ khảo cổ gần 2.000 năm tuổi. Tôi đã quỳ xuống bên phiến đá thiêng trên đỉnh Kim tự tháp, với mong muốn sẽ có dịp quay trở lại mảnh đất này. Trở lại đây Mexico lần này theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Lao động Alberto Anaya Guitiérrez, mong ước ấy đã trở thành hiện thực.

Mexico City cổ kính, rộng lớn và sôi động. Cảm nhận của tôi về thành phố trên 21 triệu dân này vẫn mang những ấn tượng như vậy, dù cuộc sống mang nhiều màu sắc hơn. Cả tôi và nhà báo Ngô Hà Thái, nguyên Phó Tổng Giám đốc TTXVN đều đã đến đây. Mexico đối với chúng tôi gần gũi hơn trước là vì có những người bạn: TS Hồ Quang Minh, người đã ở đây hơn 30 năm và là người tổ chức chuyến đi trên cương vị Trợ lý Tổng Bí thư Đảng Lao động Mexico; các nhà báo Lưu Vạn Kha, Trương Phi Hùng, Trần Phương Lan, những đồng nghiệp TTXVN đang có mặt ở Mexico, và những người bạn khác.

Trên đường từ sân bay về thành phố, ký ức của lần đầu đến đây trở về trong tôi. Chuyến thăm ấy, ngoài Kim tự tháp Mặt trời, chúng tôi đã đến thăm Bảo tàng Nhân chủng học, khu du lịch Xochimilco, các công trình kiến trúc cổ, tham dự chương trình hòa nhạc… Dấu ấn về một nền văn hóa đặc sắc còn in đậm trong tôi.

Lần ấy, khi nghe một bản nhạc nổi tiếng, các bạn ở hãng thông tấn Notimex dành cho tôi một vinh dự. Là khách mời đặc biệt từ Việt Nam, tôi được chọn một bài hát theo ý mình để các nhạc công biểu diễn. Tôi đã đề nghị được nghe bản La Paloma, một bài hát của nhạc sĩ Tây Ban Nha Sebastian Iradier rất phổ biến ở Mexico. Và tôi đã được nghe một bản La Paloma theo phong cách nhạc Jazz mới lạ và đầy cuốn hút!

Thăm khu du lịch Xochimilco, tôi rất ấn tượng với cách ứng xử với thiên nhiên của người Mexico: Một vùng kênh rạch xưa cũ được cải tạo thành một khu du lịch xanh. Những con kênh chạy qua những khu làng vườn nhiều hoa trái, những ngôi nhà nhỏ xinh ẩn mình dưới bóng cây. Trên những dòng kênh, những chiếc thuyền chở đi khách qua các bến đỗ. Các ban nhạc dân tộc biểu diễn trên thuyền, âm thanh rộn rã xuôi dòng trong khung cảnh thanh bình, thơ mộng.  Xochimilco được ví như Venice của Mexico.

Thăm Bảo tàng Nhân chủng học quốc gia, bảo tàng lớn nhất ở Mexico, chúng tôi đã xem các hiện vật khảo cổ và nhân chủng học quan trọng từ  thời tiền Columbus để có một cái nhìn xuyên suốt về cuộc sống và con người trên mảnh đất này. Tôi còn nhớ một chi tiết khác: Cô hướng dẫn viên, khi biết tôi là người Việt Nam đã khoe chiếc khăn màu tím đang quàng trên cổ và cho biết, đấy là chiếc khăn lụa cô mua ở Hà Nội trong lần thăm Việt Nam năm ngoái. Chiếc khăn là một kỷ niệm đẹp của cô về Việt Nam.

Mexico City là thành phố của những lâu đài, quảng trường, bảo tàng, nhà hát. Thành phố có khoảng 160 bảo tàng, là một trong những là thành phố có nhiều bảo tàng nhất thế giới. Mexico City còn có 100 nhà triển lãm nghệ thuật, 30 nhà hát… Được biết, số lượng nhà hát ca kịch ở Mexico City chỉ xếp sau New York, London và Toronto. 

Ngay trong ngày đầu tiên trở lại đây, cùng các nhà báo Lưu Vạn Kha, Ngô Hà Thái, chúng tôi đã tìm đến một số địa chỉ văn hóa. Chúng tôi đã đến quảng trường Hiến Pháp, tên gọi khác là Zocalo, trung tâm của thành phố. Đây là nơi diễn ra các nghi lễ của người Mexico từ thời kỳ Aztec. Quảng trường rộng 57.600 mét vuông, bao quanh là nhà thờ lớn, cung điện quốc gia và các tòa nhà của liên bang. Chính giữa quảng trường là cột cờ, gần bên là mô hình chim đại bàng quắp một con rắn đậu trên cành xương rồng. Đây là biết tượng trên quốc kỳ Mexico. Theo truyền thuyết của người Aztec, khi chim đại bàng mang theo con rắn đậu xuống đâu, nơi ấy sẽ là kinh đô.

Chúng tôi thăm lâu đài Chapultepec, nằm trên đình một ngọn đồi cùng tên, nơi có thể nhìn toàn cảnh Mexico City. Đây cùng là một địa chỉ rất nổi tiếng ở thanh phố này. Lâu đài này từng là dinh thự Hoàng gia, dinh tổng thống và từ năm 1939 trở thành khu bảo tàng lưu giữ nhiều hiện vật quý về lịch sử, văn hóa Mexico. Rất đông du khách đến thăm đây. Lâu đài Chapultepec là nơi các nhà điện ảnh Mỹ đã quay bộ phim Romeo và Juliet cùng như nhiều tác phẩm điện ảnh nổi tiếng khác. 

Bảo tàng Soumaya là một bảo tàng tư nhân rất nổi tiếng ở Mexico City, do Carlos Slim sáng lập, mang tên người vợ đã qua đời của ông. Bảo tàng có một bộ sưu tập gồm hơn 66.000 tác phẩm nghệ thuật, bao gồm các tác phẩm châu Âu từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 20 và các tác phẩm nghệ thuật Mexico, các di vật về tôn giáo, và nhiều tư liệu khác; trong đó có bộ sưu tập tiền xu thời kỳ tiền Tây Ban Nha và thời thuộc địa lớn nhất thế giới. Thăm bảo tàng, chúng tôi đã có dịp chiêm ngưỡng nhiều tác phẩm kinh điển của nghệ thuật thế giới (một số là nguyên bản, một số là những bản sao nhưng rất tinh xảo). Chúng tôi cũng đế thăm Cung điện Mỹ thuật; dự lễ cầu nguyện ở Vương cung thánh đường Đức Mẹ Guadalupe... Đấy là những địa chỉ văn hóa thu hút khách tham quan hàng đầu ở thành phố này.

Mexico City với dân số trên 21 triệu người là một trong những đô thị hàng đầu và là thành phố nói tiếng Tây Ban Nha lớn nhất thế giới. Chúng tôi đã dịp trải nghiệm nhịp điệu sôi động của cuộc sống nơi đây. Cùng TS Hồ Quang Minh, chúng tôi đã đến nhiều nơi trong thành phố bằng xe bus, metro, taxi và đi bộ. Mexico City có hệ thống đường xe điện ngầm trên 207 km, gồm 11 tuyến, mỗi ngày chuyên chở khoảng 4,75 triệu lượt người. Hệ thống xe bus khoảng 50 nghìn chiếc. Trên 7 triệu ô tô… Hệ thống giao thông được tổ chức khá tốt nhưng vẫn không tránh khỏi tắc đường vào những giờ cao điểm, nhất là cuối chiều. Đây có lẽ là vấn nạn với nhiều thành phố trên thế giới.

Một buổi sáng, từ tầng 14 khách sạn Sevilla Palace, tôi nhìn dọc đại lộ Reforma, con đường trục chính chạy ngang thành phố. Ngoài bốn làn đường cho xe ô tô hai chiều, hai bên là đường dành riêng cho xe bus, trong cùng là đường dành cho người đi xe máy, xe đạp và ô tô nhỏ. Việc đi lại khá trật tự, không thấy cảnh sát giao thông và hầu như không thấy tiếng còi. Điều đó nói lên ý thức tự giác của người tham gia giao thông. Trên xe bus và metro, hành khách trật tự, không nói to, không chen lấn.

Chúng tôi đã qua nhiều nơi, trên các loại phương tiện, chứng kiến cuộc sống thường ngày của đô thị khổng lồ này. Hầu như tuyến phố nào cũng có cây xanh, có khoảng không cho người đi bộ và những quán ăn nhỏ, nơi bán cafe, tacos - một loại bánh cuốn bằng bột ngô rất phổ biến ở đây - và các món ăn đường phố khá phong phú. Một số liệu thống kê cho biết, toàn thành phố có khoảng 1,5 triệu quán ăn các loại, với văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng.

Mexico City còn có một chợ nông nghiệp lớn nhất thế giới, với diện tích lên tới 246 héc-ta . Mỗi ngày lượng hàng hóa nông nghiệp bán ra ở đây ước tính trên 30.000 tấn. Riêng số xe vận chuyển hàng các loại là 52.000 chiếc. Hàng ngày có tới 300.000 người tới đây giao dịch, mua bán. Giao dịch hàng hóa ở đây mỗi năm vào khoảng 9 đến 10 tỷ đô la Mỹ. 

Chúng tôi dã dành nhiều thời gian dọc theo phố đi bộ gần quảng trường trung tâm, cảm nhận được văn hóa sống của người dân Mexico. Nhiều ban nhạc biểu diễn rất sôi động trước sự hưởng ứng nồng nhiệt của người xem. Các cửa hàng nhỏ phục vụ du khách với những sản phẩm phong phú. Những bức tượng nhỏ mang phong cách rất riêng nằm dọc hai bên đường. Khu China Town khá sầm uất cũng nằm trên con phố này. Du khách có thể chọn những món đồ kỷ niệm hợp túi tiền, uống một ly bia nhỏ ngay bên hè phố để hòa mình vào nhịp sống náo nhiệt nơi đây.

Cùng với TS Hồ Quang Minh, các nhà báo Ngô Hà Thái, Trương Phi Hùng, chúng tôi trở lại thăm Kim tự tháp Mặt Trời, như một lời hẹn từ 15 năm trước. Khu di tích linh thiêng này được xây dựng như một đài tưởng niệm những vị thần vĩ đại. Công trình là thành tựu kiến trúc nổi tiếng của con người thuộc nền văn minh Teotihuacan. Tháp Mặt Trời có chiều cao trên 65 mét. Tháp được đắp bằng đất, trên lát những viên đá dung nham hóa thạch các màu khác nhau.

Một ngày bình thường. Khu di tích rất đông khách. Đây là địa chỉ mọi khách du lịch đều muốn đến. Lần trước, tôi đã trèo qua 260 bậc thang để lên đỉnh tháp, nơi có phiến đá thiêng dành cho những lời ước nguyện. Rất tiếc là lần này, điều ấy không thể làm được. Ban quản lý khu di tích, vì lý do bảo vệ cảnh quan, không cho du khách lên đỉnh tháp nữa. Chúng tôi chỉ có thể ngắm nhìn Kim tự tháp từ phía dưới và chiêm ngưỡng toàn cảnh khu du tích đặc biệt này.

Bài 2: Hành trình qua những thành phố