Sân khấu rối nước tại gia đình nghệ sỹ Phan Thanh Liêm. |
Thủy đình nhỏ trên tầng 3 với sức chứa khoảng trên 50 khán giả của gia đình nghệ sỹ Phan Thanh Liêm trong ngày khai trương chật kín khán giả, trong đó có rất nhiều trẻ em là hàng xóm của gia đình nghệ nhân Phan Thanh Liêm đến xem biểu diễn.
Những âm thanh làng quê như tiếng gà gáy, tiếng ếch kêu… và rồi, chú Tễu - biểu tượng của rối nước Việt Nam xuất hiện trong màn chào hỏi các khán giả. Tiếp đó, trong tiếng nhạc rộn ràng, nghệ nhân Phan Thanh Liêm đã biểu diễn những tích trò quen thuộc của múa rối nước như chăn trâu thổi sáo, đua thuyền, chọi trâu, múa rồng, đấu sư tử… Tích trò nào cũng giành được những tràng pháo tay cổ vũ nhiệt tình từ khán giả. Đặc biệt, tiết mục biểu diễn đua xe ô tô, đua xe máy gây hậu quả nghiêm trọng… không chỉ là một tiết mục múa rối nước hấp dẫn, mà còn có giá trị tuyên truyền về an toàn giao thông cho các em nhỏ...
Nghệ sỹ Phan Thanh Liêm cho biết, đây là sân khấu múa rối nước thu nhỏ tại nhà thứ 2 của gia đình anh, sau sân khấu đầu tiên tại ngõ chợ Khâm Thiên.
Bên cạnh việc biểu diễn rối nước, nghệ sỹ Phan Thanh Liêm còn dành riêng không gian tầng 2 để trưng bày các con rối do anh tạo tác, và cả những dụng cụ để tạo hình nên một con rối… để du khách có thể tham quan, tìm hiểu về những nhân vật trong các tích trò, hoặc cũng có thể xem hoặc tham gia thử tạo hình những con rối…
Với địa chỉ mới này, nghệ sỹ Phan Thanh Liêm hy vọng, sẽ có thêm nhiều em nhỏ ở Việt Nam được tiếp cận với rối nước, và có thêm địa chỉ văn hóa phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước.
Tiết mục "Đua thuyền" do nghệ sỹ Phan Thanh Liêm biểu diễn. |
Nghệ sỹ Phan Thanh Liêm sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống về rối nước. Ông nội anh là nghệ sỹ Phan Văn Huyên, từng là bậc thầy về nghệ thuật điêu khắc tạo hình rối nước truyền thống. Cha anh là nghệ sỹ Phan Văn Ngải, là người góp công đào tạo nghệ thuật rối nước truyền thống cho nhiều thế hệ diễn viên của Nhà hát múa rối nước Trung ương và ở các địa phương. Đồng thời, ông cũng là người góp công nghiên cứu tạo ra nhiều trò rối nước, thiết kế thành công mô hình sân khấu múa rối nước di động. Nhà thủy đình di động do ông thiết kế nay vẫn được các nhà hát múa rối nước từ trung ương đến địa phương sử dụng. Bảo tàng Louvre (Pháp) cũng trưng bày “Chú Tễu”, một con trò rối nước do ông tạo tác.
Trong thời gian đầu tham gia hoạt động trong đoàn nghệ thuật múa rối nước của gia đình do cha thành lập, Phan Thanh Liêm đã sớm nhận ra sự hạn chế của mô hình sân khấu múa rối nước lớn với chi phí tốn kém đến hàng tỷ đồng. Hơn nữa, nó không chỉ cồng kềnh, khó di chuyển mà còn không thích hợp với một đoàn biểu diễn có ít người theo kiểu gia đình, chính vì thế, anh đã nghiên cứu và chế tạo ra mô hình sân khấu rối nước thu nhỏ để phục vụ khán giả và thuận tiện cho những chuyến biểu diễn ở xa.
Nghệ sỹ Phan Thanh Liêm giới thiệu về tạo hình con rối. |
Mô hình sân khấu rối nước thu nhỏ đầu tiên của Phan Thanh Liêm ra đời năm 2000, được trưng bày tại triển lãm nghệ thuật Vân Hồ, Hà Nội. Với bể nước làm bằng sân khấu biểu diễn chỉ rất nhỏ, dài 80cm, rộng 50cm, và những con rối cũng được sáng tác cực nhỏ. Sau bước thử nghiệm ban đầu, năm 2001, Phan Thanh Liêm tiếp tục làm sân khấu rối nước thu nhỏ, nhưng có kích thước lớn hơn và mô hình múa rối thu nhỏ này đã ổn định và tồn tại đến hôm nay.
Nghệ sỹ Phan Thanh Liêm chia sẻ, mô hình sân khấu múa rối nước thu nhỏ có khá nhiều ưu điểm. Nó gọn nhẹ và tiện lợi khi di chuyển, nó cũng phù hợp khi biểu diễn phục vụ khán giả ở những không gian hạn chế, chật hẹp như trong trường học, cơ quan, gia đình… Nó cũng tiện lợi khi đi biểu diễn ở vùng sâu, vùng xa và càng tiện lợi khi đi biểu diễn ở nước ngoài.
Với mô hình sân khấu thu nhỏ, khoảng cách giữa sân khấu và khán giả cũng xích lại gần hơn, người nghệ sỹ biểu diễn và công chúng có cơ hội giao lưu, tìm hiểu kỹ hơn về nghệ thuật múa rối nước truyền thống của Việt Nam.
Không chỉ tích cực phục vụ khán giả trong nước, trong những năm qua, Phan Thanh Liêm cũng thực hiện thành công nhiều chuyến lưu diễn ở châu Âu, châu Á, các nước Đông Nam Á… Anh cũng luôn trăn trở để cho ra đời những trò rối nước có đề tài hiện đại, phản ánh những vấn đề của cuộc sống hôm nay như về vấn đề an toàn giao thông, văn hóa giao thông, vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo, bảo vệ môi trường sống...