Ông Trần Hồng Dần, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Quá trình khai quật ngôi đền cổ vùi lấp trong cát tại bãi cát Cồn Chỏi thuộc thôn Tiến Thành, xã Kỳ Khang, huyện Kỳ Anh, các nhà khảo cổ đã phát hiện nhiều hiện vật quý được xác định vào thời Nguyễn.
Trong 15 ngày khai quật ngôi đền cổ tại địa chỉ nói trên, các nhà khai quật đã phát hiện ban thờ ngoài trời, được kết cấu theo kiểu thức chân quỳ, hình chữ nhật, cao 1,20 m, rộng 0,60 m, dài 1,40 m làm bằng chất liệu đá tự nhiên, vôi vỏ hàu trộn với mật mía và nhựa cây kết dính. Tiếp đến là nền móng của một ngôi đền thờ hình vuông, có kích thước mỗi chiều dài 2,50 m, ở 4 góc có 4 cột trụ hình vuông, cột phía sau đã bị đổ, còn lại phần nửa của hai cột trụ phía trước miếu thờ. Mặt trước hai cột trụ có khắc đôi câu đối bằng chữ Hán. Phía trong ở 4 góc nền đền có 4 lỗ hình tròn ở 4 chân kê bằng đá hình vuông.
Khu vực xung quanh ngôi đền, các nhà khảo cổ còn phát hiện một số hiện vật bị vùi lấp trong cát như bình vôi cổ bằng chất liệu sành màu xám; bình vò lớn bằng chất liệu sành màu vàng nâu và màu da lươn; đĩa sứ cổ màu trắng, ở giữa lòng đĩa trang trí hoa văn cây, lá hoa màu xanh lam. Các hiện vật này có niên đại thời Nguyễn.
Công Tường