Cánh màn nhung của Liên hoan toàn quốc sân khấu kịch nói - kịch chủng chủ lực của sân khấu Việt Nam, đã mở ngày 14/7. Có rất nhiều vấn đề người làm nghề quan tâm, công luận chú ý, kêu gọi giải quyết rốt ráo, để tránh đi vào vết mòn của các kỳ liên hoan trước đây...
Điểm sáng: Các đơn vị xã hội hóa
Theo nhiều nhà phê bình sân khấu, nếu chỉ nhìn vào danh sách các tiết mục đăng ký dự thi, đã thấy nhiều lo ngại: Quá nhiều kịch bản cũ vẫn được các đoàn sử dụng trong kỳ liên hoan này. Điều này báo động về lực lượng sáng tác kịch bản hiện nay quá mỏng, không đáp ứng được yêu cầu của sáng tạo. Vì nếu dùng kịch bản cũ, rõ ràng người ta muốn tìm thấy một sự bảo đảm nào đó về mặt chất lượng. Tuy nhiên, điều này khiến các đơn vị dẫm lên vết chân đã đi. Mặt khác, điều này cũng cho thấy, các đoàn, các nhà hát chưa dám mạo hiểm với các kịch bản mới và vẫn tìm tới giải pháp an toàn.
|
Một cảnh trong vở diễn “Đánh mất mùa xuân” do các nghệ sĩ Đoàn kịch nói Hải Phòng biểu diễn. Ảnh: Minh Đức - TTXVN |
Và xem ra, chỉ các đơn vị xã hội hóa mới dám dấn thân với các thử nghiệm. Như đánh giá của Thạc sĩ, nhà viết kịch Đăng Chương, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn: “Các đơn vị xã hội hóa đã làm được các vở mới để tham gia liên hoan, trong khi các đơn vị công lập đa phần sử dụng các tác phẩm cũ, đã được dàn dựng từ lâu. Chưa bàn đến chất lượng nghệ thuật, chí ít là khi dàn dựng vở mới, người ta đã bứt phá, không lặp lại những bước đi cũ. Tham dự liên hoan bằng các vở cũ chỉ là đánh bóng lại để trình diễn thôi”.
Chính bởi vậy, theo nhiều người trong giới, cần có cách đánh giá xứng đáng hơn với các đơn vị xã hội hóa. NSƯT Trần Minh Ngọc, người đã nhiều năm gắn bó với sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: Cần thay đổi cách đánh giá, nhìn nhận các đơn vị công lập hay xã hội hóa. Đành rằng, các đơn vị công lập phải thực hiện nhiệm vụ chính trị, phải chịu sự câu thúc nhất định về nội dung, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả các sản phẩm của các đơn vị xã hội hóa đều chạy theo những giá trị đơn giản, rẻ tiền, câu khách. Bằng chứng là sân khấu thành phố hiện nay đã và đang có những đơn vị diễn rất chuẩn, đầy tính chính luận như sân khấu Hoàng Thái Thanh, Kịch IDECAF, kịch Hồng Vân… Điều mà các nghệ sĩ đang hoạt động theo phương thức xã hội hóa cần hơn cả việc đầu tư vật chất, chính là một cách đánh giá công bằng hơn, chính xác hơn về những cống hiến của họ cho sân khấu, cho khán giả…
Trong liên hoan lần này, có một điều đáng mừng là các gương mặt đạo diễn gạo cội, từng nổi danh, chiếm lĩnh sân khấu tới hàng 2, 3 thập niên đã “lui về phía sau”, nhường chỗ cho những gương mặt đạo diễn trẻ đã ít nhiều tạo dựng được thương hiệu cho mình như Anh Tú, Trung Hiếu, Chí Trung… Tuy nhiên, cái sự "trẻ" này cũng có điều phải suy ngẫm, bởi ... đạo diễn trẻ ở ta cũng đã sang tuổi tứ tuần!
Liệu có diễn ra mưa huy chương?
Với sự góp mặt của 20 đơn vị với 26 tác phẩm dự thi tại liên hoan, có một điều khiến giới chuyên môn băn khoăn là liệu sẽ lại diễn ra "mưa huy chương"?
Lâu nay, sau khi kết thúc các liên hoan, hội diễn, luôn có những "điều tiếng" về sự công tâm của Ban giám khảo, cũng như chất lượng của những tấm huy chương. Ông Đăng Chương, Phó Cục trưởng Cục NTBD, một trong những cá nhân có trách nhiệm tổ chức liên hoan năm nay, cho biết: Không dễ để xử lý những bất cập này. Tuy vậy với liên hoan năm nay, Ban tổ chức đã nỗ lực lựa chọn một ban giám khảo đủ các thành phần sáng tạo sân khấu và là những người công tâm nhất. "Còn để chống tiêu cực hoàn toàn cho việc xét huy chương cũng thật khó. Vì sân khấu không có chuẩn mực và giám khảo cũng là những con người cụ thể, nên nếu người dự thi là những người thân quen, thật khó để... không nâng tầm đôi chút!"- một người trong giới cho biết.
Còn về việc có quá nhiều huy chương đến độ công luận phải lên tiếng hay không, thì theo BTC, năm nay cũng đã có sự chỉ đạo kiên quyết. Số lượng huy chương sẽ theo đúng tỉ lệ, đúng chất lượng. Và trong trường hợp những nghệ sĩ tuy đạt đủ điểm, nhưng nếu đã đủ số lượng, xét từ trên xuống thì cũng không được tặng huy chương. Điều này sẽ làm trong sáng cho liên hoan.
Rất mong liên hoan năm nay sẽ tránh được những vết đổ của việc có những tấm huy chương mang tính mặt trận, khiến bản thân người được nhận cũng thấy... thất vọng. Và mong sự chỉ đạo của Ban tổ chức tìm được sự đồng thuận của tất cả giới nghệ sĩ, những nhà quản lý các đơn vị.
Cao Ngọc