Nằm trong khuôn khổ “Hội hoa - Chợ Tết”, ngày 3/2 (tức ngày 23 tháng Chạp), lần đầu tiên Lễ hội dân gian tiễn ông Táo về trời được tổ chức tại Trung tâm triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam do Hội Nông dân Hà Nội và Hiệp hội làng nghề Việt Nam tổ chức.
Gìn giữ ngọn lửa bếp Việt
Người Việt Nam quan niệm 3 vị thần Táo là nơi cai quản bếp núc, hạnh phúc cho gia đình. Ngày 23 tháng Chạp hàng năm, người Việt Nam có phong tục cúng ông Táo. Ông Táo là thần cai quản việc bếp núc trong mỗi gia đình. Ông Táo còn được gọi là Thổ Công nên có nơi gọi là Tết ông Công - ông Táo. Lễ cúng có cá chép vì theo truyền thuyết, ông Táo cưỡi cá chép lên trời.
|
Nhân viên Hồ Tây đang phải thu dọn rác thải do người dân vô ý thức ném xuống dịp tiễn ông Công, ông Táo. |
Ông Tô Hải Long, đại diện Hội Nông dân Hà Nội cho biết: Năm nay, lần đầu tiên Hội Nông dân Hà Nội phối hợp với Hiệp hội làng nghề Việt Nam và Trung tâm triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam (TTTLVHNTVN) tổ chức lễ hội dân gian. Tại mỗi làng nghề Hà Nội vào ngày 23 tháng Chạp đều tổ chức lễ cúng ông Táo.
Lễ hội ông Công, ông Táo năm nay do làng gốm cổ Bát Tràng (Hà Nội) thực hiện với các nghi thức truyền thống: Rước ông đầu rau (được làm từ trấu, đất sét có pha nước giếng Ngộc, đất đền Thượng từ Phú Thọ do Hội nghệ nhân thợ giỏi làng gốm Bát Tràng chế tác), cá chép làm bằng giấy với chiều dài 3,5 m do nghệ nhân dân gian Hà Nội thực hiện; đồng thời rước 3 con cá chép từ ao cá Bác Hồ về thả xuống sông Hồng, đoạn trước đình làng Bát Tràng. Ngoài ra, BTC dâng cung 12 mâm sản vật, lễ vật của địa phương gồm: bánh chưng, bánh dày, bánh đậu xanh, mâm ngũ quả… Lễ rước bắt đầu từ làng Bát Tràng với 9 xe kiệu, đội tế nam - tế nữ cùng bà con và nghệ nhân làng gốm Bát Tràng. Sau khi làm lễ tế tại TTTLVHNTVN, các mâm lễ vật đã được dâng cúng tại các địa điểm tượng đài Lý Thái Tổ, đền Ngọc Sơn, tượng đài vua Lê Thái Tổ, Hoàng thành Thăng Long, tượng đài liệt sĩ Bắc Sơn, khu nhà Bác và Thăng Long tứ trấn.
Được biết, Hiệp hội làng nghề Việt Nam đang đề xuất lấy ngày 23 tháng Chạp hàng năm là ngày Ẩm thực truyền thống bếp làng Việt,
Gìn giữ môi trường
Để chuẩn bị cho ngày tiễn ông Táo về trời 23 tháng Chạp, nhiều gia đình đã chuẩn bị và làm lễ cúng từ cách đây vài ngày, rộ nhất là vào hai ngày nghỉ cuối tuần. Từ khoảng tuần nay, trên tuyến phố Hoàng Hoa Thám (Hà Nội) và làng cổ Nghi Tàm tấp nập người đi mua chim và cá cảnh phóng sinh cho ngày ông Công, ông Táo. “Tùy quan niệm gia đình, nhà mua 2 - 3 con cá vàng, thậm chí có gia đình mua cả đàn cá để phóng sinh”, chị Hoa, chủ cửa hàng cá cảnh phố Hoàng Hoa Thám cho biết.
|
Một người dân ném túi nilông và tro xuống Hồ Tây. |
Phóng sinh là một nét đẹp trong truyền thống dân tộc ta, nhưng điều đáng bàn là ý thức của nhiều người. Khi phóng sinh, họ thường tiện tay vứt luôn cả túi xuống hồ. Nhiều người còn thả cả tàn tro đốt vàng mã xuống hồ với tâm lý cho mát mẻ, vô tình làm ô nhiễm môi trường. Chị Hường, một công nhân thu dọn rác ở Hồ Tây bức xúc: “Sau dịp cúng ông Công, ông Táo, hồ Tây lại ngập túi nilông và nhiều tro bẩn. Ý nghĩa của tâm linh là "phóng sinh", tức giải thoát, hóa kiếp cho "cá chậu, chim lồng" về với môi trường tự nhiên nhưng việc làm ô nhiễm môi trường sống như thế này quá bằng “sát sinh”.
Trong khi một số ao, hồ tại vùng ven đô và ngoại thành luôn đầy túi rác nilông trong dịp cúng ông Công, ông Táo, thì khu hồ Hoàn Kiếm khá sạch sẽ. Người dân đến thả cá đều đã dần có ý thức bỏ rác vào thùng. Bác Hoài, một người dân trên phố cổ Hà Nội, cho biết: “Ở đây có nhiều du khách, có bảo vệ, cuối tuần có đội thanh niên tình nguyện và người nước ngoài tham gia nhặt rác nên ý thức của người dân quanh đây đến thả cá cũng được nâng cao. Chỉ còn một vài người thiếu ý thức khi thả xong là vứt ngay ở ven hồ”. Phong tục truyền thống tiễn ông Táo về trời sẽ đẹp hơn và ý nghĩa hơn nếu mọi người cùng có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ chính môi trường sống của cư dân trong thành phố.
Bài và ảnh: Xuân Cường