Một góc Trạm xử lý nước thải của Công ty Nuiphao Mining.
Chỉ mới cách đây chừng 2 năm, vào tháng 7 năm 2016, khi đoàn thanh tra của Bộ Tài nguyên và môi trường tiến hành thanh tra các hoạt động sản xuất và chấp hành bảo vệ môi trường của Công ty TNHH Khai thác Chế biến Khoáng sản Núi Pháo (NuiPhao Mining), bên cạnh những ghi nhận, đánh giá tích cực của đoàn thanh tra về công tác sản xuất, khai thác của Công ty, đoàn thanh tra đã đưa ra hướng dẫn, yêu cầu Công ty cải thiện một số công trình kiểm soát môi trường để đạt hiệu quả cao hơn trong hoạt động sản xuất, bảo vệ môi trường như: nâng cấp cải tạo Trạm xử lý nước thải hiện hữu; lắp đặt thiết bị quan trắc nước thải tự động liên tục tại các vị trí xả thải; lắp đặt thiết bị quan trắc giám sát mùi tự động phát sinh từ quá trình tuyển; lót chống thấm các hồ lắng và đuôi quặng…
Thực hiện nghiêm túc kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường, NuiPhao Mining đã nhanh chóng triển khai các hạng mục ngay tại thời điểm thanh tra và đồng thời lập kế hoạch và lộ trình thực hiện nâng cấp một số các công trình bảo vệ môi trường khác theo khuyến nghị của thanh tra và báo cáo Bộ TNMT, UBND tỉnh Thái Nguyên, Sở TNMT hàng tháng về tiến độ thực thi các hạng mục theo bản kế hoạch. Đến nay, công việc cải tạo nâng cấp trạm xử lý nước thải đã hoàn thành và đang tiến vận hành thử nghiệm đánh giá hiệu quả xử lý. Công ty cũng đã gửi báo cáo kế hoạch vận hành thử nghiệm, hồ sơ thiết kế và hồ sơ hoàn công trạm xử lý nước thải cho Tổng cục Môi trường để có kế hoạch kiểm tra việc vận hành thử nghiệm trước khi vận hành chính thức. Công ty cũng đã nhanh chóng tiến hành lắp đặt các trạm quan trắc tự động với các thiết bị hiện đại được đầu tư đồng bộ giúp Công ty giám sát tốt hơn chất lượng nước xả thải và đảm bảo tính minh bạch các hoạt động kiểm soát chất lượng và kết quả quan trắc môi trường.
Với nỗ lực cải thiện, nâng cấp các công trình bảo đảm môi trường của mỏ Núi Pháo, NuiPhao Mining đã đầu tư hơn 1 triệu USD để cải tạo nâng cấp trạm xử lý nước thải. Khi trạm xử lý nước thải được đưa vào vận hành chính thức, chất lượng nước xả thải của Công ty sẽ còn tốt hơn so với hiện tại nhằm đáp ứng mong đợi của các bên liên quan. Cùng với việc nâng cấp trạm xử lý nước thải, NuiPhao Mining còn đầu tư khoảng 3 tỷ đồng để lắp đặt Trạm quan trắc khí tự động với các thông số quan trắc bao gồm các khí gây mùi (H2S, CH3SH, CH4, SO2) và các yếu tố khí tượng: nhiệt độ, độ ẩm tương đối, áp suất không khí, hướng gió, tốc độ gió, mật độ mưa… Hiện tại, Trạm quan trắc khí này đã cơ bản hoàn thành và từ tháng 8/2018 bắt đầu tiến hành chạy thử nghiệm và sau đó truyền số liệu về Sở TNMT. Đây là cơ sở để đánh giá chất lượng môi trường không khí tại xóm 3,4, đồng thời giúp cho Công ty và các bên liên quan đánh giá khách quan, minh bạch về chất lượng môi trường không khí xung quanh khu vực Nhà máy chế biến.
Cán bộ môi trường của Công ty Nuiphao Mining kiểm tra các chỉ số kỹ thuật của Trạm quan trắc nước thải tự động.
Công ty cũng đã tiến hành lắp đặt và vận hành hệ thống quan trắc nước thải tự động tại 4 trạm, trong đó 3 trạm tại điểm xả thải và 01 trạm tại trạm xử lý nước thải tập trung với 13 thông số quan trắc như: lưu lượng nước thải đầu ra, tổng xyanua, tổng Nitơ, pH, TSS, COD, nhiệt độ, Fe, F, Mn, As…Tổng kinh phí đầu tư cho việc xây dựng, lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động khoảng 20 tỷ đồng. Các dữ liệu quan trắc sẽ được truyền trực tuyến về trung tâm tiếp nhận dữ liệu của Công ty Núi Pháo và Sở TNMT Thái Nguyên. Song song với việc quan trắc tự động từ hệ thống, Công ty vẫn duy trì chương trình quan trắc môi trường định kỳ theo báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.
Hồ lắng nước mưa chảy tràn (PSRP) có chức năng lưu chứa nước mưa chảy tràn khu vực trạm nghiền, khu vực nhà máy chế biến và tiếp nhận nước thải sinh hoạt sau xử lý của khu vực nhà máy. Nước mưa chảy tràn từ khu vực nhà máy và trạm nghiền có thành phần chủ yếu là chất rắn lơ lửng bị rửa trôi từ bề mặt sẽ chảy xuống và lắng tại hồ PSRP. Hồ PSRP được lót chống thấm bằng màng HDPE dày 2mm. Với đặc tính chống thấm tuyệt đối, và độ dãn từ 300 – 700%, màng HDPE mang lại nhiều hiệu quả kinh tế, ngăn chặn các tác động môi trường và thuận lợi khi thi công. Đặc biệt, màng chống thấm này có độ bền cao trước những thay đổi thời tiết (20 năm).
Dẫn chúng tôi đi thăm Trạm xử lý nước thải, anh Nguyễn Tuấn Bình – Phó Trưởng phòng môi trường của NuiPhao Mining cho biết thêm: Trạm xử lý nước thải được xử lý theo phương pháp hóa- lý- sinh học nhằm xử lý triệt để các thành phần ô nhiễm trong nước thải trước khi xả ra ngoài môi trường. Việc nâng cấp trạm xử lý nước thải được thiết kế và thẩm định bởi 2 đơn vị tư vấn, thiết kế độc lập có uy tín hàng đầu Việt Nam là Công ty TNHH Goshu Koshan Việt Nam (Goshu Koshan) và Viện Công nghệ Môi trường – Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam. Quá trình cải tạo nâng cấp trạm xử lý nước thải đã áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến như:
Tại cụm bể xử lý hóa – lý, các hóa chất (vôi, chất trợ lắng PAC…) được bổ sung để tạo kết tủa các kim loại, các hạt rắn lơ lửng và loại bỏ flo. Nước sau quá trình xử lý hóa – lý sẽ được chảy vào hồ lắng của trạm xử lý nước thải, một phần các chất rắn kết tủa sẽ được lắng tại đây. Hồ lắng này là nơi lưu chứa nước thải sau xử lý hóa – lý và trước khi trải qua hợp phần xử lý tiếp theo. Hồ lắng được lót chống thấm bằng màng HDPE để ngăn nước thải tiếp xúc với môi trường đất. Bùn và cặn lắng ở đáy hồ sẽ được định kỳ nạo vét và đổ thải đúng nơi quy định.
Đối với Hồ xử lý sinh học có dung tích 12.000 m3 được ngăn thành hai bể bằng vách ngăn trong, trong đó bể thứ nhất được dùng để xử lý sơ bộ trước khi đưa sang bể thứ hai để xử lý sinh học hiếu khí. Bể thứ hai được chia thành bốn bể phản ứng nhỏ nhằm tăng hiệu quả xử lý các chất hữu cơ (BOD, COD) và một hố lắng bùn sau xử lý vi sinh.
Sự nỗ lực trong công tác bảo vệ môi trường của NuiPhao Mining đã được ghi nhận không chỉ bởi các cơ quan chức năng mà nhiều người dân huyện Đại Từ khi thăm quan khu vực khai thác, chế biến của mỏ Núi Pháo cũng đánh giá cao.
Ông Điêu Ngọc Giáp - Bí thư xóm 13, xã Hà Thượng cho biết: “Chúng tôi rất phấn khởi khi tận mắt thấy các công trình sản xuất, bảo vệ môi trường của Công ty Núi Pháo rất hiện đại, bài bản. Tôi đặc biệt ấn tượng với hoạt động nổ mìn của Công ty, bãi nổ được bố trí rất chuyên nghiệp với công nghệ nổ tiên tiến, giảm thiểu độ rung, bụi trong quá trình nổ….”
Còn Ông Nguyễn Tiến Dũng – Bí thư đảng ủy thị trấn Quân Chu chia sẻ: “Chuyến đi thực tế tại Công ty Núi Pháo giúp cho chúng tôi hiểu hơn về các hoạt động sản xuất của Công ty đặc biệt là công tác bảo vệ môi trường tại dự án. Trước đây chúng tôi còn quan ngại khi nói về hoạt động giảm thiểu tác động môi trường tại Công ty vì không có đầy đủ thông tin, nhưng sau chuyến thực tế ngày hôm nay, được tận mắt chứng kiến các công trình bảo vệ môi trường và đặc biệt là hệ thống quan trắc nước thải tự động, tôi hoàn toàn tự tin để thông tin đến cộng đồng về chất lượng nước xả thải tại dự án được kiểm soát chặt chẽ theo quy chuẩn”.
Có thể thấy những nỗ lực của NuiPhao Mining trong việc bảo đảm môi trường trong khai thác, chế biến khoáng sản đã đem lại nhiều kết quả khả quan. Các chỉ số về khí thải, nước xả thải ra môi trường đã được kiểm soát chặt chẽ và đảm bảo đúng tiêu chuẩn hiện hành. Đây chính là cơ sở để NuiPhao Mining tiếp tục xây dựng doanh nghiệp trở thành hình mẫu tiêu biểu trong ngành khai khoáng không chỉ ở Việt Nam mà còn mang tầm khu vực và thế giới.
Mỏ đa kim Núi Pháo tại xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên thuộc sở hữu của Công ty Cổ phần Tài nguyên Masan (MSR) do NuiPhao Mining quản lý, vận hành. Đây là mỏ đa kim đơn lẻ lớn nhất thế giới đi vào hoạt động thành công trong 15 năm qua. Với trữ lượng hơn 83 triệu tấn vonfram, MSR hiện đang là nhà cung cấp các sản phẩm chế biến sâu vonfram lớn nhất ngoài Trung Quốc với thị phần 36%. Hiện nay, sản phẩm vonfram của Việt Nam đang có giá trị hơn và đang hội nhập với chuỗi cung ứng toàn cầu, đóng góp vào sự tăng trưởng những ngành công nghiệp quan trọng trên thế giới như sản xuất hàng không, vũ trụ, ô tô, quốc phòng và thiết bị điện tử. MSR đang trên đà hiện thực hóa tầm nhìn trở thành một Công ty chế biến sâu hoá chất công nghiệp và kim loại với quy mô toàn cầu.