Vĩnh Long kỳ vọng thành trung tâm năng lượng mới

Từ lợi thế sông dài biển rộng

Sau hợp nhất, tỉnh Vĩnh Long mới sở hữu một không gian kinh tế rộng mở, hội tụ cả lợi thế về vị trí chiến lược giữa trung tâm Đồng bằng sông Cửu Long và cửa ngõ kết nối với TP Hồ Chí Minh. Điều này tạo điều kiện để tỉnh trở thành “điểm đến đầu tư mới” của các nhà đầu tư nước ngoài.

Lợi thế về sông dài, biển rộng sau sáp nhập, Vĩnh Long mới có sông Hậu, luôn cả sông Tiền và hệ thống sông như Cổ Chiên, Ba Lai, Hàm Luông, Măng Thít và nhiều nhánh sông khác cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của tỉnh trong việc liên kết giao thông đường thủy và tương tác kinh tế trong vùng. Đặc biệt hơn, Vĩnh Long trở thành tỉnh ven biển với đường bờ biển dài hơn 130 km, mở ra khả năng lớn trong phát triển kinh tế biển, logistics, cảng biển, điện gió và đồng thời sẽ định vị lại chiến lược cho cả vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong cuộc trao đổi với phóng viên TTXVN, Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long chia sẻ, trong bối cảnh đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, sau hợp nhất lợi thế biển rộng sông dài đã giúp Vĩnh Long mở rộng quy mô thị trường, đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao sức hút đầu tư nhờ quỹ đất lớn hơn, hạ tầng đồng bộ hơn. Cùng với đó, đầu tư công năm nay tăng tốc, đặc biệt ở các dự án hạ tầng giao thông, logistics, năng lượng tái tạo sẽ đóng vai trò như “nam châm” hỗ trợ FDI, vì nhà đầu tư thường tìm đến những địa phương có cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ sẵn sàng.

“Việc tăng cường đầu tư công cũng được xem là một biện pháp quan trọng để thu hút đầu tư, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay mới sáp nhập. Cụ thể hơn là đối với tỉnh Vĩnh Long mới sáp nhập, việc tăng cường đầu tư công cũng được xem là một biện pháp quan trọng để thu hút đầu tư nước ngoài. Tăng cường đầu tư công ở “Vĩnh Long mới” không chỉ là giải pháp ngắn hạn, mà còn là đòn bẩy chiến lược để thu hút FDI. Thực tế cho thấy, nhiều dự án FDI chọn điểm đến dựa vào chất lượng hạ tầng, tốc độ kết nối và môi trường đầu tư ổn định”, Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp nói.

Khi tỉnh Vĩnh Long ưu tiên vốn cho các công trình giao thông liên vùng, cảng sông - cảng biển, hạ tầng số, cấp điện, cấp nước và khu công nghiệp, đây chính là lời cam kết mạnh mẽ gửi tới nhà đầu tư: “Vĩnh Long sẵn sàng đón bạn”. Trong bối cảnh sau sáp nhập, việc đồng bộ hóa quy hoạch và phân bổ đầu tư công còn giúp giải quyết tình trạng “mạnh ai nấy làm” trước đây, tạo một mặt bằng phát triển thống nhất, từ đó gia tăng khả năng cạnh tranh trong cuộc đua thu hút dòng vốn quốc tế.

Việc hợp nhất Bến Tre, Trà Vinh vào Vĩnh Long không chỉ mở rộng ranh giới hành chính, mà còn là một bước cải cách thể chế quan trọng. Từ ba bộ máy quản lý, chính quyền riêng biệt 3 tỉnh, nay chỉ còn một thiết chế chính quyền địa phương thống nhất tỉnh Vĩnh Long mới, giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, giảm chồng chéo, nâng cao năng lực điều hành. Điều này phù hợp về tạo môi trường thuận lợi cho cả FDI và đầu tư công.

Hơn thế nữa, khi tỉnh Vĩnh Long mới xây dựng được chiến lược phát triển tổng thể gắn với lợi thế từng vùng như Bến Tre cũ mạnh về thủy sản và dừa; Trà Vinh cũ mạnh về điện gió và cảng biển; Vĩnh Long cũ mạnh về nông sản chất lượng cao và công nghiệp chế biến thì sức hút đầu tư được nhân lên gấp bội. Đây là cơ hội để “Vĩnh Long mới” vươn mình, không chỉ trong khu vực phía Nam mà còn trở thành một cực tăng trưởng mới của cả nước trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời, địa bàn tỉnh có tiềm năng lớn để phát triển năng lượng tái tạo với tổng công suất hơn 22.100MW, nhất là tiềm năng điện gió gần bờ và ngoài khơi. Vĩnh Long đã phê duyệt chủ trương đầu tư 29 dự án điện gió; trong đó có 13 dự án đã đi vào vận hành thương mại với tổng công suất 572,75 MW và 16 dự án đang triển khai thực hiện; 1 nhà máy sản xuất hydro xanh trong Khu kinh tế Định An và đang nghiên cứu khảo sát 1 dự án ở xã Bảo Thạnh, với tổng công suất 48.000 tấn Hydro, 390.000 tấn Oxy và 182 tấn Amoniac/năm. Theo Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh được định hướng phát triển để trở thành Trung tâm xuất khẩu năng lượng tái tạo của cả nước.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên, Hội Quy hoạch phát triển đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, trong khái niệm năng lượng xanh đã và đang sử dụng là thủy điện, quang điện, phong điện và loại năng lượng mới là Hydrogen đầy tiềm năng nhưng chưa phổ biến vì đòi hỏi công nghệ rất cao nên giá thành cũng rất cao. Trong xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu, việc triển khai các dự án Hydro xanh từ năng lượng tái tạo đang là một trong những hướng đi đầy triển vọng.

Đến khát vọng tỉnh ven biển hùng cường

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời, sau hợp nhất, tỉnh Vĩnh Long mở ra bước ngoặt khi lần đầu tiên trở thành tỉnh ven biển, với bờ biển dài 130 km. Bên cạnh đó, tuyến đường ven biển Bến Tre và Trà Vinh (cũ), cầu Cổ Chiên 2 đang trong quá trình hoàn tất thủ tục đầu tư, kết nối hành lang phía Đông của tỉnh với Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực.

Vĩnh Long là tỉnh ven biển, với khát vọng hùng cường hướng ra biển, lấy cửa biển Định An là điểm ra biển của sông Hậu. Hệ thống cảng biển  như Cảng biển Trung tâm điện lực Duyên Hải, Khu bến cảng tổng hợp Định An, Cảng Trà Cú và luồng cho tàu trọng tải lớn vào sông Hậu là tuyến hàng hải quan trọng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long thông thương ra Biển Đông với cả nước và quốc tế.

Với chiến lược phát triển về hướng Đông, tỉnh Vĩnh Long có chương trình lấn biển 50.000 ha và phát triển cảng biển loại II. Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển kinh tế biển, vận chuyển hàng hóa, dịch vụ ven biển và năng lượng tái tạo, được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh và tiền đề quan trọng để phát triển thành Trung tâm kinh tế biển của phía Nam và cả nước.

Theo Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long, trong thời gian tới, tỉnh Vĩnh Long cần tập trung 3 nhóm giải pháp đột phá để phát triển năng lượng sạch là đồng bộ quy hoạch, hạ tầng; phát triển thị trường vốn, có cơ chế khuyến khích năng lượng xanh, kinh tế tuần hoàn và giải pháp thúc đẩy phát triển công nghệ, nguồn nhân lực.

Tỉnh Vĩnh Long cần lập quy hoạch tái tạo liên vùng, gom vành đai ven biển thành “hành lang turbine - pin” gắn với giao thông thủy, bộ và cụm cảng cửa sông. Trục truyền tải 500kV Vĩnh Long - Ô Môn - Long An phải đi trước, song hành khối pin lưu trữ BESS ít nhất 1GWh để giải tỏa khoảng 3GW gió - mặt trời, giảm tổn thất và ổn định lưới mùa khô.

Thành lập “Trung tâm Một cửa Đầu tư Xanh” để rút ngắn quy trình, thủ tục đầu tư và thí điểm hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPA) cho khu công nghiệp. Cơ chế minh bạch này sẽ hút trái phiếu xanh, quỹ khí hậu và tín chỉ carbon, làm chất xúc tác tài chính cho các dự án lớn như cụm Hydro xanh hay nhà máy thiết bị turbine - mặt trời. Khi dòng vốn quốc tế được dẫn dắt bài bản, Vĩnh Long mới trở thành “hộp số” tài chính của vùng, thay vì phụ thuộc ngân sách.

Vĩnh Long cần tăng cường liên kết với các trường đại học trong vùng và TP Hồ Chí Minh, mạng lưới doanh nghiệp để tăng cường đào tạo khoảng 5.000 kỹ sư, kỹ thuật viên mỗi năm, đồng thời phát triển chuỗi doanh nghiệp phụ trợ ứng dụng digital twin, AI bảo trì, giúp giảm 15% chi phí vận hành. Trong nông nghiệp, 78.000ha dừa cùng phụ phẩm lúa - mía có thể cấp nhiên liệu cho 10MW sinh khối, sản xuất phân hữu cơ và tín chỉ CO2, khép kín vòng tuần hoàn giữa nông hộ và nhà máy.

“Ba nhóm giải pháp trên sẽ giúp Vĩnh Long mới không chỉ ứng phó trước tác động của biến đổi khí hậu mà còn có thể vươn lên thành “phòng thí nghiệm sống” cho chuyển dịch năng lượng của vùng”, Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp nói thêm.

Các chuyên gia đều có chung nhận định rằng: Việt Nam, trong đó có vùng Đồng bằng sông Cửu Long và đặc biệt là khu vực Trà Vinh - Bến Tre - Vĩnh Long có tiềm năng rất lớn để phát triển năng lượng sạch. Sau hợp nhất, tỉnh Vĩnh Long có quy mô và tiềm lực lớn hơn rất nhiều để trở thành một trung tâm năng lượng sạch quan trọng của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước. Đó cũng là cơ sở quan trọng để Vĩnh Long biến lợi thế sông dài biển rộng sớm trở thành một cực tăng trưởng năng lượng hấp dẫn mới ở Đồng bằng sông Cửu Long với khát vọng hùng cường vươn mình cùng đất nước.