Khu tái định cư Lơ Bơ, xã Chư Krey (Kông Cho, Gia Lai).
Năm 2008, nhiều hộ dân người Dao từ các tỉnh phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Bắc Giang, Quảng Ninh… di dân ngoài kế hoạch vào xã Chư Krey, huyện Kông Chro.
Để đảm bảo cuộc sống cho số người dân di cư này, năm 2018, Ủy ban nhân dân huyện Kông Chro đã triển khai Dự án ổn định dân di cư tự do tại làng Lơ Bơ với kinh phí hơn 3 tỷ đồng để làm hơn 770m đường bê tông, san ủi mặt bằng, lắp hệ thống nước tự chảy, hệ thống điện nông thôn… Đồng thời, 43 hộ dân được hỗ trợ chi phí ban đầu 10 triệu đồng/hộ để xây dựng, di dời nhà cửa. Huyện đầu tư các tuyến đường bê tông kiên cố, đường dây điện được nối đến các nhà.
Tuy nhiên, hiện nay, khu tái định cư này chỉ còn khoảng 5, 6 căn nhà có người ở, chủ yếu là người già và trẻ nhỏ. Hàng chục ngôi nhà rộng khoảng 30-40 m2 được làm bằng ván gỗ, mái lợp tôn hầu hết đều “cửa đóng, then cài”. Nhiều nhà bị hư hỏng nặng.
Bà Triệu Mùi Sâu (86 tuổi, làng Lơ Pơ, xã Chư Krey) cho biết, người dân trong làng đa số đi làm nhựa thông ở xa, đến Tết mới về. Số còn lại vào tại làng cũ để ở và canh tác.
Cách khu làng tái định cư khoảng 2km, khu làng cũ của những hộ người Dao lại nhộn nhịp bởi đang vào vụ thu hoạch cà phê. Hộ ông Triệu Sinh Thành, Phó Trưởng thôn Lơ Bơ đã chuyển gia đình vào ở tại làng cũ để tiện chăm nom, thu hái vườn cây hơn 1ha. Ông Thành và nhiều hộ người Dao khác trong làng đã bỏ lại những ngôi nhà được Nhà nước cấp trong khu tái định cư để về sống gần nương rẫy.
Ông Thành cho biết, gia đình ở đây từ lâu nên đã quen. Ở đây, đất đai màu mỡ trồng được cà phê. Gia đình chuyển về để tiện việc trông nom, bảo quản.
Những ngôi nhà bỏ không tại khu tái định cư Lơ Bơ.
Lý giải về tình trạng khu tái định cư vắng bóng người ở, ông Đinh Xuân Hưởng, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chư Krey cho biết, hiện đang vào mùa vụ, người dân phần lớn ở lại khu sản xuất để thu hoạch, trông coi. Một phần năm 2022, Ủy ban nhân dân huyện phân bổ kinh phí xây dựng 2,6 km đường bê tông từ làng Lơ Bơ vào khu sản xuất của làng Dao cũ. Bà con đã thuận tiện trong việc đi lại, lưu thông hàng hóa. Vì vậy, một số hộ dân có nương rẫy ở làng cũ đã quay lại để sinh sống.
Trao đổi với phóng viên, ông Huỳnh Ngọc Ẩn, Phó Chủ tịch UBND huyện Kông Chro cho hay: “Dự án vào thời điểm đó là cấp thiết, có ý nghĩa rất lớn.Dự án không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo dục, y tế, an ninh trật tự của bà con mà còn giúp đảm bảo công tác quy hoạch đất đai và bảo vệ môi trường rừng. Khu vực làng cũ trước kia vốn là đất lâm nghiệp không nằm trong khu quy hoạch dân cư nên không thể xây dựng các công trình công cộng… Chúng tôi sẽ tiếp tục vận động, tuyên truyền bà con ổn định cuộc sống ở khu tái định cư”.