Mặc dù các ngành chức năng của thành phố Gia Nghĩa và của tỉnh Đắk Nông đã cùng nhau phối hợp, tháo gỡ, nhưng vấn đề tái định cư cho người dân vẫn rất khó giải quyết dứt điểm.
Khu tái định cư bờ Đông tại phường Nghĩa Đức, thành phố Gia Nghĩa.
Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã được quy định rõ tại Luật Đất đai và các Nghị định, thông tư hướng dẫn liên quan. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông cũng đã ban hành nhiều quyết định, hướng dẫn về nội dung này cho phù hợp hơn với điều kiện thực tế của địa phương. Tuy nhiên, các nội dung liên quan tới bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất vẫn gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai. Điển hình là đến nay thành phố Gia Nghĩa vẫn chưa có dữ liệu số hóa về bản đồ địa chính, dẫn tới công tác đo đạc, thành lập bản đồ rất khó khăn; việc định giá đất trên thực tế cũng như các vấn đề bồi thường, tái định cư khi thu hồi đất ở tại đô thị vẫn còn nhiều vướng mắc; các khó khăn trong áp dụng các chế độ an sinh xã hội, giải quyết chỗ ở cho các hộ dân có đất bị thu hồi nhưng không đủ điều kiện để cấp tái định cư…
Cũng theo Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất thành phố Gia Nghĩa, rà soát quá trình thu hồi đất để thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa, toàn thành phố có hơn 1.000 hộ dân đủ điều kiện bố trí tái định cư. Đến nay, tổng số lô tái định cư đã hoàn thành thủ tục và bàn giao trên thực địa gần 500 lô (chiếm gần 50%). Như vậy, toàn thành phố còn hơn 500 lô tái định cư chưa được giải quyết xong. Nguyên do là một số dự án thiếu quỹ đất tái định cư; một số trường hợp được bố trí tái định cư nhưng chưa đồng tình với phương án đã được phê duyệt; một số trường hợp không liên hệ được để tiến hành các thủ tục liên quan tới hỗ trợ, tái định cư…
Theo ông Vũ Tá Vượng, Giám đốc Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất thành phố Gia Nghĩa, hiện có rất nhiều trường hợp các hộ dân được bố trí tái định cư nhưng đơn vị không thể liên hệ được để tiến hành các thủ tục trước khi tổ chức bốc thăm. Nguyên do là nhiều trường hợp có đất bị thu hồi đã 10 - 15 năm trước nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm và các hộ này đã di chuyển chỗ ở đi nơi khác, nhiều trường hợp đã ra nước ngoài, thậm chí đã tử vong… Thêm nữa, nhiều hồ sơ liên quan tới thu hồi đất, các điều kiện để bố trí tái định cư mà Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất thành phố Gia Nghĩa nhận bàn giao từ các đơn vị chủ đầu tư khác không đầy đủ, bị thất lạc một số chứng từ… nên việc tham mưu, giải quyết rất khó khăn, bế tắc.
Khu tái định cư thủy điện Đắk R’tih tại xã Đắk R’moan, thành phố Gia Nghĩa sau hơn 10 năm xây dựng.
Cũng theo ông Vũ Tá Vượng, đơn vị đã kiến nghị UBND thành phố Gia Nghĩa và các ngành chức năng liên quan chỉ đạo các đơn vị chủ đầu tư phải tích cực phối hợp trong việc bàn giao, thẩm định hồ sơ, liên hệ với các hộ dân và quy định rõ trách nhiệm, chế tài đối với các đơn vị không phối hợp hoặc phối hợp không đến nơi đến chốn. Riêng các trường hợp đã thẩm định xong hồ sơ nhưng không liên hệ được với hộ dân thì đề nghị tạm ngưng và “gác” lại hồ sơ. Nếu các hộ dân này có nhu cầu thì đăng ký và đơn vị sẽ tổng hợp lại để giải quyết sau.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất thành phố Gia Nghĩa đang phối hợp với các đơn vị liên quan để đôn đốc việc triển khai xây dựng, mở rộng các khu tái định cư nhằm giải quyết kịp thời, đúng chế độ, chính sách tái định cư khi nhà nước thu hồi đất cho các hộ dân. Nhất là trong bối cảnh thành phố Gia Nghĩa đang triển khai nhiều dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, đường giao thông, khu đô thị mới… và nhu cầu đất tái định cư cho dân trong các năm tới đây là rất lớn.