Thanh Hóa: Gần 1.000 công trình thủy lợi hư hỏng cần duy tu, sửa chữa

Để chủ động ứng phó với các diễn biến bất thường của thời tiết, bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, tỉnh Thanh Hóa đang triển khai nhiều biện pháp để bảo đảm an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa, lũ năm 2023.

Hồ Đồng Cả nằm trên địa bàn xã miền núi Thành Long (huyện Thạch Thành) được nhân dân đào đắp từ những năm 80 của thế kỷ trước. Hồ có diện tích 11,08 ha, chứa 0,14 triệu m3 nước, cung cấp nước phục vụ tưới tiêu cho 35 ha đất nông nghiệp của xã Thành Long. Đến nay, do chưa được đầu tư nâng cấp nên hồ Đồng Cả bị bồi lắng, miệng tràn bị sạt lở, bờ đập bằng đất nên độ an toàn không cao. Cống lấy nước nhỏ, xuống cấp nên địa phương không dám tích nước vì sợ gây nguy hiểm cho khu vực hạ lưu.

Ông Bùi Văn Hoài, thôn Thanh Sơn, xã Thành Long, huyện Thạch Thành, Thanh Hóa cho biết: "Là người dân sống ngay phía dưới hạ lưu của hồ Đồng Cả, mỗi mùa mưa bão rất lo lắng việc mất an toàn hồ đập, sợ sạt lở thân đập, sợ hồ vỡ, ban ngày còn biết mà tránh, ban đêm không biết lối nào mà chạy. Chúng tôi mong nhà nước quan tâm, kiên cố hóa hồ đập này”. 

Theo thống kê, trên địa bàn huyện Thạch Thành có 72 hồ đập vừa và nhỏ, các hồ chứa được xây dựng từ nhiều năm trước, đa phần là đập đất, hiện đã xuống cấp. 

Ông Hoàng Minh Sơn, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Thạch Thành, Thanh Hóa cho biết, năm 2023, huyện Thạch Thành có 5 hồ chứa có nguy cơ mất an toàn, xuống cấp nghiên trọng. Để đảm bảo an toàn các công trình hồ đập, huyện đã chuẩn bị đầy đủ các phương án phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, góp phần thực hiện tốt phòng chống thiên tai trong mùa mưa bão, đảm bảo cung cấp nước cho sản xuất và đời sống của người dân.

Tương tự, tại huyện Vĩnh Lộc, do ảnh hưởng của các đợt mưa bão trong năm 2022, cống Bồng Thôn nằm ở vị trí K20+900 đê tả sông Mã (xã Minh Tân, huyện Vĩnh Lộc) bị hư hỏng nặng. Đáy bê tông sân trước bể tiêu năng và đáy bể tiêu năng bị lồng sập, mái gia cố hai bên bờ tả và bờ hữu bằng tấm lát bê tông bị sạt trượt, hư hỏng hoàn toàn, trên trục tiêu của cống có một số đập chắn do người dân đắp để giữ nước chống hạn cần phải được thanh thải, phá bỏ trước mùa mưa lũ. Ngoài ra, trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc, tình trạng nhiều trạm bơm, cống lấy nước… xuống cấp đã khiến giảm hiệu quả tưới, tiêu, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp. 

Để đảm bảo an trong mùa mưa bão năm nay, UBND huyện Vĩnh Lộc đã chuẩn bị các phương án ứng phó, đối với các dự án, công trình thủy lợi hồ chứa, trạm bơm, kè chống sạt lở đang thi công. Lãnh đạo huyện đang đôn đốc các nhà thầu khẩn trương hoàn thành để chủ động ứng phó với mùa mưa bão năm nay đồng thời tăng cường lực lượng kiểm tra, canh gác phát hiện sớm những sự cố đê điều để xử lý, ứng cứu ngay từ giờ đầu, đặc biệt là các vị trí đê xung yếu.

Ông Trịnh Việt Cường, Trưởng phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Vĩnh Lộc cho hay, trên địa bàn có một số trạm bơm phục vụ điểm lẻ như trạm bơm xã Vĩnh Hưng, do biến đổi dòng chảy của sông Bưởi, mực nước xuống thấp, dẫn đến lượng nước hút lên của trạm bơm bị hạn chế. Trong đợt nắng nóng diện rộng vừa qua, Hợp tác xã nông nghiệp xã Vĩnh Hưng phải vận hành nhiều ngày mới đảm bảo nước tưới của. bà con nhân dân. 

Qua kiểm tra các công trình thủy lợi trước mùa mưa lũ năm 2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa cho biết trên địa bàn tỉnh hiện có 964 công trình thủy lợi bị hư hỏng, cần duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa, khắc phục trong đó có 169 hồ chứa, 154 đập dâng, 237 trạm bơm, 603 kênh và hệ thống kênh tưới, tiêu…

Đáng lưu ý, Thanh Hóa hiện có 96 hồ chứa bị hư hỏng nặng, có nguy cơ mất an toàn trên địa bàn 13 huyện, thị xã gồm Như Thanh (15 hồ), Thạch Thành (14 hồ), Thường Xuân (13 hồ), Ngọc Lặc (11 hồ)… Năm 2023 tỉnh Thanh Hóa đã bố trí đầu tư vốn để triển khai thi công sửa chữa, nâng cấp 61 công trình; trong đó có 19 hồ, 15 đập dâng, 16 trạm bơm, 11 kênh mương. 

Được biết, ngoài việc mất an toàn, xuống cấp ở các công trình thủy lợi, hiện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có nhiều công trình vi phạm, xây dựng vào vùng lòng hồ hoặc cao trình nước dâng. Các vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi trên địa bàn mới chỉ dừng lại ở việc lập biên bản, nhắc nhở, vận động các tổ chức, cá nhân tự giác tháo dỡ, khôi phục hiện trạng, chưa xử phạt vi phạm hành chính. Nguyên nhân tồn tại như trên là do thiếu sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp, sự phối hợp của các cơ quan chức năng trong kiểm tra, xử lý còn nhiều hạn chế, nhiều công trình chưa được cắm mốc chỉ giới bảo vệ, phổ biến, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ công trình thủy lợi chưa được quan tâm đúng mức.

Bà Nguyễn Thị Anh Nga, Phó Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa khẳng định, để đảm bảo an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa lũ, nhất là 96 hồ bị hư hỏng nặng, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn Thanh Hóa đã chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố có hồ chứa nước và các công ty thủy lợi tích nước hạn chế với 68 hồ và không tích nước 1 hồ bị hư hỏng nặng. Tập trung huy động các nguồn lực gia cố, khắc phục sửa chữa và có phương án đảm bảo an toàn công trình trong mùa mưa lũ năm 2023 theo mục tiêu tập kết đầy đủ nhân lực, vật tư, máy móc, thiết bị theo phương châm “4 tại chỗ” trong phương án ứng phó thiên tai, phương án ứng phó tình huống khẩn cấp được phê duyệt để sẵn sáng ứng phó khi có sự cố xảy ra; đồng thời đẩy nhanh tiến độ hoàn thành đảm bảo vượt lũ, chống lũ an toàn và sớm đưa vào vận hành, phục vụ sản xuất, vượt lũ, chống lũ an toàn trong mùa mưa bão sắp tới."

Để tiếp tục đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thủy lợi, ngành nông nghiệp Thanh Hóa đang tích cực phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố rà soát, đánh giá tình trạng của các công trình thủy lợi, từ đó đề xuất, xây dựng phương án sửa chữa, nâng cấp phù hợp. Với những diễn biến thời tiết khó lường như hiện nay, việc tỉnh Thanh Hóa chủ động phòng, chống rủi ro, đảm bảo an toàn cho các công trình thủy lợi là rất cần thiết, giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản khi xảy ra thiên tai.