Du lịch trải nghiệm: Hướng đi bền vững cho nông nghiệp nông thôn

Từ nông sản thành điểm đến

Thung lũng Mường Ảng từ lâu được biết đến như “thủ phủ” cà phê Arabica của Tây Bắc. Được thiên nhiên ưu đãi khí hậu mát mẻ quanh năm, đất đai màu mỡ, độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, vùng đất này hội tụ đầy đủ điều kiện để cho ra những hạt cà phê thơm ngát, đậm vị.

Những năm gần đây, khi nông thôn mới khoác lên Mường Ảng diện mạo khang trang, nhiều hộ dân và hợp tác xã không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng sản xuất mà còn mở vườn đón khách trải nghiệm. Du khách được dạo bước giữa những đồi cà phê xanh mướt, tận tay hái quả chín đỏ, tìm hiểu cách chế biến, rồi nhâm nhi ly cà phê nóng ngay tại chỗ. Trải nghiệm mộc mạc mà trọn vẹn ấy đang biến những đồi cà phê Mường Ảng thành điểm dừng chân mới, nơi du lịch và nông nghiệp cùng góp phần làm giàu cho làng quê vùng cao.

Chị Lò Thị Mơ, chủ vườn cà phê ở xã Mường Ảng, tỉnh Điện Biên, chia sẻ: “Trước đây, khách chỉ mua cà phê bột đóng gói. Giờ họ đến tận nơi, vừa trải nghiệm, vừa mua nhiều hơn. Mỗi đoàn khách rời đi mình không chỉ bán được sản phẩm mà còn có thêm kênh quảng bá tự nhiên vì họ sẽ kể lại cho bạn bè...”.

Nếu những đồi cà phê Mường Ảng mang đến cho du khách hương vị thơm ngát, thì xã Thanh An lại níu chân người phương xa bằng trải nghiệm cuốc đất, đào khoai lang mật. Mùa thu hoạch, các đoàn khách, trong đó có nhiều khách quốc tế, nối nhau xuống đồng. Dưới sự hướng dẫn của người dân, họ chọn luống, dùng cuốc nhẹ nhàng bới từng lớp đất, rồi reo vui khi tìm thấy những củ khoai màu đỏ cam bóng mượt.

Anh Trần Quang Thùy, hộ dân trồng khoai ở xã Thanh An kể: “Ban đầu, tôi nghĩ khách nước ngoài không quen làm việc đồng áng. Ai ngờ họ thích lắm, vừa làm vừa cười. Có người còn mua luôn sản phẩm họ đào được để mang về làm quà. Thế là mình vừa bán được khoai, vừa quảng bá được nông sản quê hương”.

Liên kết để phát triển bền vững

Trong bối cảnh chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế theo hướng xanh, bền vững, du lịch nông nghiệp, nông thôn đang là xu hướng giàu tiềm năng và mang lại nhiều lợi ích đa chiều. Tại tỉnh Điện Biên, sự phối hợp giữa ngành Văn hóa, thể thao và du lịch với ngành Nông nghiệp và Môi trường đang được xem là động lực then chốt, góp phần đưa lĩnh vực này trở thành một hướng đi chiến lược trong phát triển du lịch địa phương. 

Đặc biệt, nhận thấy tiềm năng to lớn của du lịch nông nghiệp, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động đề xuất, ký kết chương trình phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường giai đoạn 2025 - 2030, với mục tiêu cụ thể hóa các giải pháp phát triển du lịch nông thôn hiệu quả và bền vững. 

Theo nội dung chương trình phối hợp, 2 Sở sẽ thường xuyên trao đổi thông tin, tài liệu, số liệu liên quan đến các dự án nông nghiệp gắn với phát triển du lịch; phối hợp tổ chức khảo sát, đánh giá tiềm năng, hướng dẫn địa phương xây dựng mô hình điểm về du lịch nông nghiệp; đồng thời phối hợp tổ chức hội thảo, hội nghị, đoàn công tác, đoàn khảo sát liên ngành để kiểm tra, đánh giá chất lượng điểm đến, dịch vụ du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Việc phối hợp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu du lịch nông nghiệp - nông thôn như: Tài nguyên du lịch, điều tra chi tiêu của du khách, hạ tầng kỹ thuật… sẽ là nền tảng quan trọng để quản lý, đề xuất chính sách phát triển bài bản hơn. Các kế hoạch xúc tiến thương mại, quảng bá, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP, thúc đẩy tiêu thụ nông sản thông qua kênh du lịch cũng là một trong những trọng tâm được chú trọng.

Ông Nguyễn Minh Phú, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Du lịch nông nghiệp, nông thôn bắt nguồn từ chiều sâu văn hóa bản địa, từ đời sống của chính người nông dân, những người trực tiếp tạo ra sản phẩm, dịch vụ. Bởi vậy, phát triển loại hình du lịch này không dơn thuần là khai thác cảnh quan hay nông sản mà còn là cách để kể câu chuyện văn hóa, giữ gìn bản sắc, nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống và khẳng định vị thế của người dân bản địa trên chính mảnh đất quê hương mình. Khi người dân được hưởng lợi và tự hào về giá trị mình làm ra, du lịch mới thực sự bền vững.

Điện Biên sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, văn hóa các dân tộc đa dạng cùng nhiều giá trị nông nghiệp truyền thống. Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn đang cho thấy sự phù hợp với định hướng chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và giúp tỉnh khai thác lợi thế khác biệt để tạo dấu ấn riêng trên bản đồ du lịch Tây Bắc. Trong bối cảnh du khách ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm chân thực, gắn với thiên nhiên và cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn chính là “cánh cửa” mở ra cơ hội lớn cho ngành du lịch, trong đó người dân vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là người thụ hưởng trực tiếp những giá trị mà loại hình này mang lại.