Nhà bếp của kommunalka trở thành nơi sinh hoạt chung cho cư dân. |
Sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917, hàng nghìn công nhân và nông dân từ các làng mạc thị trấn đã chuyển đến sinh sống tại thành phố. Trước số lượng người quá lớn và việc tạo ra cơ sở hạ tầng sẽ tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc, chính phủ Liên Xô quyết định trưng dụng các tòa nhà của gia đình địa chủ, quý tộc rồi chia mỗi phòng nhỏ làm không gian sống cho một gia đình đông người. Từ đây kiểu căn hộ như kommunalka đã ra đời.
Cho đến thập niên 80 của thế kỷ trước, tại Saint Petersburg (được đặt tên là Leningrad trong thời Liên Xô), kommunalka vẫn chiếm đến 40% trong tổng số các căn hộ ở trung tâm thành phố. Rồi hơn 25 năm sau khi Liên Xô sụp đổ, kommunalka tiếp tục được ca ngợi là hiện tượng văn hóa đặc trưng. Saint Petersburg với sự cộng tác nhiệt tình từ một nhóm người dân địa phương mới đây đã tổ chức festival để vinh danh kommunalka.
Svetlana Vorobyova, một trong những nhà tổ chức năng nổ của festival này chia sẻ: “Kommunalka là một phần không thể thiếu của lịch sử nước Nga và thành phố của chúng tôi”. Chính Vorobyova cũng đang sống trong một kommunalka tương đối nhỏ có 3 phòng và cô đã nhiệt tình dùng căn phòng của mình làm nơi để công chúng tham quan trong dịp festival.
Hàng xóm của Vorobyova, ông Eduard Yemelyanov (75 tuổi) đã gắn bó với kommunalka tại trung tâm quận Petrogradskaya trong 15 năm, vui vẻ nói chuyện với khách tham quan: “Tôi thực sự yêu thích kommunalka và không muốn sống ở bất cứ nơi nào khác. Bạn không bao giờ có cảm giác cô đơn khi ở kommunalka, luôn có những người khác ở xung quanh bạn và đó là điều tuyệt vời nhất”.
Anna Fyodorova, một cư dân 39 tuổi sống tại kommunalka cũng mở rộng cửa căn phòng có cửa sổ lớn và tầm nhìn đẹp ở phố trung tâm cho khách tham gia festival chiêm ngưỡng. Phòng của Fyodorova có một lò sưởi không còn hoạt động và trần nhà cao 3,5 m, cô chia sẻ bếp, phòng tắm và nhà vệ sinh cùng hàng xóm sống trong 7 phòng khác.
Phòng bếp tại kommunalka của Fyodorova có 4 bếp ga, 8 chiếc bàn và 7 chiếc tủ lạnh. Fyodorova cho biết phòng tắm nhỏ và nhà vệ sinh đã cũ ở cuối hành lang căn hộ luôn có người sử dụng ở mọi thời điểm.
Fyorodova bộc bạch: “Sống trong một kommunalka sẽ có hai mặt: những điều tuyệt vời bên cạnh những thứ xấu xí”. Rồi bà người hàng xóm Nadezhda (40 tuổi) của Fyodorova xuất hiện và than phiền: “Anna, cô nhìn đấy, tôi vừa mới lau sàn nhà còn khách của cô đã làm bẩn hết rồi”. Fyodorova nói: “Tôi đã báo trước hết với những người hàng xóm căn phòng của tôi sẽ dành cho festival nhưng không phải tất cả bọn họ đều vui vẻ”.
Mỗi căn phòng nhỏ tại kommunalka là không gian sống của cả một gia đình. |
Trong số những khách tham quan kommunalka, hai chị em Kira và Svetlana (45 và 48 tuổi) nói việc dự festival giúp họ ôn lại những kỷ niệm xưa cũ. Bà Svetlana bồi hồi: “Chúng tôi lớn lên trong căn hộ tương tự như thế này với 6 phòng và 18 người hành xóm”.
Trước tình cảm đặc biệt của mọi người dành cho kommunalka, Vorobyova lo lắng giãi bày: “Ngay cả khi kommunalka vẫn là nơi sinh sống của nhiều người dân Saint Petersburg thì kiểu căn hộ này cũng đang có nguy cơ biến mất”.
Thủ đô Moskva đến nay gần như không còn kommunalka nào sót lại. Cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, nhiều người Nga giàu có đã nhanh chóng mua các kommunalka ở trong tình trạng xuống cấp để xây dựng lại. Rồi vào năm 2008, nhà chức trách Saint-Petersburg phác thảo chương trình nhắm tới việc tái định cư cho các công dân sinh sống trong kommunalka nhằm xóa bỏ hẳn kiểu căn hộ này.
Trong 7 năm tiếp theo, con số kommunalka tại thành phố 5 triệu dân này đã giảm từ 116.000 xuống chỉ còn 83.000 căn. Rất nhiều gia đình từng sống trong kommunalka nay đã để căn phòng cho học sinh và người nhập cư thuê.