Cuộc sống tại một trong những quốc gia không có người nhiễm virus SARS-CoV-2

Sáng 5/4, sau khi chuẩn bị rời khu nghĩ dưỡng tại thủ đô Port Villa của Vanuatu ra sân bay trở về nhà, 62 vị khách đã được đưa đi cách ly trong 14 ngày dưới sự giám sát của Bộ Y tế. Họ chủ yếu là cư dân Port Villa - những người cuối cùng từ nước ngoài trở về Vanuatu - trước khi quốc gia Nam Thái Bình Dương đóng cửa biên giới vì mối đe doạ của đại dịch COVID-19 đang lây lan trên toàn cầu.

Theo trang The Guardian (Anh), Vanuatu – quốc đảo chỉ có dưới 300.000 dân – sở hữu 80 hòn đảo trên Thái Bình Dương, cách Australia chỉ 1.800 km về phía Đông – vẫn là một trong số ít các quốc gia trên thế giới chưa ghi nhận trường hợp nhiễm virus SARS-CoV-2 nào tính đến nay.

Châu Phi cũng có một vài quốc gia chưa có ca mắc COVID-19 nào, nhưng phần lớn những quốc gia chưa bị virus tấn công đều nằm ở khu vực Thái Bình Dương. Các quốc gia như Palaus, đảo quốc Solomom, Tonga và Samoa đang được bảo vệ nghiêm ngặt trước sự bùng phát của dịch bệnh trên khắp thế giới. Tuy nhiên do ở khu vực xa xôi, người dân có nguồn thu nhập thấp và cơ sở hạ tầng y tế thiếu thốn, đây là những quốc sẽ dễ bị tổn thương nhất nếu virus tấn công.

Tại Vanuatu, nơi phần nào có thể cảm nhận được sự phong toả nghiêm ngặt của Vũ Hán đến sự tàn khốc ở Italy và New York, cái bóng của virus SARS-CoV-2 đang “rập rình” trên khắp đất nước.

Hai người con của cô Ariitaimai Salmon nằm trong số những người được yêu cầu cách ly sau khi trở về từ Sydney, một người đang học trung học và một người đang học đại học.

“Dù phải cách ly trong 2 tuần nhưg những đứa con của tôi đã được về nhà. Chúng rất vui khi được về Vanuatu. Chính phủ đã có những biện pháp ngăn ngừa dịch bệnh rất tốt”, cô nói.

Cô Salmon là người điều hành và quản lý khách hàng của chuỗi siêu thị Au Bon Marche lớn nhất Vanuatu. Cô đã dành nhiều tuần để trấn an người dân sẽ đảm bảo đủ thực phẩm để cung cấp cho họ ngay cả khi biên giới đóng cửa.

Chuỗi siêu thị Au Bon Marche cũng là một trong số ít doanh nghiệp có thể tồn tại dưới tác động của virus SARS-CoV-2. Trong khi ngành khách sạn và du lịch, lĩnh vực chiếm hơn 40% GDP của Vanuatu, đang không biết xoay sở thế nào nếu không có khách du lịch thường xuyên.

Các tàu di lịch đã tạm dừng hoạt động, hãng hàng không quốc gia Air Vanuatu cũng đình chỉ tất cả các chuyến bay trong và ngoài nước vô thời hạn. Nhiều nhà hàng và khách sạn cũng tự nguyện đóng cửa lúc 7 giờ 30 phút trước khi lệnh giới nghiêm bắt đầu có hiệu lực, người dân cũng không được phép ra khỏi nhà trong khoảng từ 9 giờ tối đến 4 giờ sáng.

Dọc con phố chính của thủ đô Port Vila, các bồn rửa tay đã được thiết lập bên ngoài các cửa hiệu, ngân hàng và nhà hàng. Theo quy định khẩn cấp, mọi doanh nghiệp đều phải trang bị bồn rửa tay nhằm thúc đẩy thực hành vệ sinh sạch sẽ.

Tại các quán bar kava, nơi phục vụ một loại đồ uống truyền thống, mọi người thường tụ tập đến khuya, dùng chung bát để uống, khi biết tin dịch COVID-19 bùng phát, tất cả các quán bar đều chỉ bán mang đi, đeo găng tay cẩn thận khi cung cấp đồ uống cho khách hàng.

“Tôi thường mở cửa đến nửa đêm. Nhưng bây giờ chúng tôi chỉ mở cửa từ 4 rưỡi chiều và đóng cửa lúc 7 rưỡi tối, chúng tôi chỉ có thể hoạt động và phục vụ đồ uống mang đi. Nhiều khách hàng muốn uống kava tại cửa hàng, nhưng tôi phải giải thích điều đó là không thể. Cảnh sát sẽ kiểm tra để đảm bảo chúng tôi tuân thủ các quy định và khách hàng của chúng tôi đã tôn trọng điều đó”, chủ một quán bar kava nói.

Ông Christoph Tahumpir, một doanh nhân địa phương hoạt động trong ngành xuất khẩu gỗ đàn hương, đã phải dừng hoạt động khi các cảng giao thương đóng cửa. Ông lo ngại thất nghiệp sẽ gia tăng nhưng cũng đồng ý các biên giới nên được đóng cửa và kiểm soát chặt chẽ.

“Nếu dịch bệnh lan tới đây, tôi nghĩ nó sẽ ảnh hưởng đến người lớn tuổi trong gia đình, tôi sẽ không thể đến thăm họ trong bệnh viện. Đó là một điều đáng buồn”, ông nói.

Ông Kalfau Moli, cựu nghị sĩ quốc hội, đã cố gắng đặt chuyến bay cuối cùng từ đảo Malo tới Port Vila trước khi mọi hoạt động du lịch liên đảo bị đình chỉ.

“Là một người cha và một công dân của đất nước, tôi vô cùng lo lắng. Chúng tôi không có đầy đủ cơ sở hạ tầng để đối phó với virus. Chúng tôi thậm chí còn không có nước sạch để rửa tay”, ông Moli chia sẻ.

“Chúng tôi hiểu được virus sẽ lây lan như thế nào khi nhìn vào văn hoá và phong cách sống của mình. Nếu virus tấn công, điều đó sẽ là một thảm hoạ. Tại thời điểm này, chúng tôi phải thắt chặt biên giới bởi nếu virus xâm nhập vào Vanuatu, dịch bệnh sẽ bùng phát nhanh chóng. Chúng tôi không có đủ nguồn lực và cơ sở hạ tầng để đối phó với dịch bệnh này. Chúng tôi chỉ có sẵn 2 máy thở trên toàn quốc”, ông Russel Tamata, phát ngôn viên của nhóm cố vấn chính phủ về đại dịch COVID-19.

Hiện tại, bệnh viện trung tâm Vila, đang phải chuyển khoa bệnh lao thành nơi cách ly nhưng vẫn chỉ có 20 giường trong toàn bộ bệnh viện.

“Chúng tôi có khoảng 60 bác sĩ, nhưng hầu hết họ mới tốt nghiệp, và gần đây chúng tôi đã được cung cấp đội ngũ y tá từ Quần đảo Solomon đến phục vụ trên 6 tỉnh do thiếu nguồn nhân lực”, ông Tamata nói.

Trong khi Vanuatu đang cấp bách chuẩn bị cho sự xuất hiện của dịch COVID-19 thì cơn bão Harold đã ập đến nước này. Cơn bão cấp độ 5 đã đổ bộ vào sáng 6/4, gây thiệt hại nặng nề cho các hòn đảo phía Bắc của quốc đảo.

Các biện pháp nghiêm ngặt được đưa ra để đối phó với dịch COVID-19 đột nhiên phải bỏ dở vì thảm họa. Quy tắc cấm tập trung trên 5 người tại một thời điểm cũng được nới lỏng khi mọi người phải tập trung thành nhóm lớn để trú ẩn trong các trung tâm sơ tán tập trung.

Vanuatu đã quen phải đối mặt với các thảm họa khi nơi này được xếp hạng là quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước các thảm họa tự nhiên trên thế giới. Chỉ trong tuần qua, Văn phòng Quản lý Thiên tai quốc gia đã cùng lúc phải đối phó với thảm hoạ lũ lụt và tro bụi núi lửa. Bên cạnh việc giải quyết hậu quả của cơn bão Harrold, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp với tốc độ lây lan nhanh chóng đang đặt ra nhiều thách thức lớn cho quốc đảo Vanuatu.