Xây dựng và phát triển Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên

Phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã có cuộc trao đổi với đồng chí Êban Y Phu - Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk về việc thực hiện Kết luận 60 của Bộ Chính trị.

Xin đồng chí Bí thư Tỉnh ủy cho biết Kết luận 60 - KL/TW của Bộ Chính trị đã tạo tiền đề như thế nào đối với sự phát triển của thành phố Buôn Ma Thuột; những kết quả nổi bật đạt được sau 10 năm thực hiện Kết luận 60 - KL/TW của Bộ Chính trị.

Có thể nói, Kết luận 60-KL/TW, ngày 27/11/2009 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên giai đoạn 2010-2020 có ý nghĩa rất quan trọng, mở ra một chương mới cho trong quá trình xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng và tỉnh Đắk Lắk nói chung.

Ngay sau khi có Kết luận 60 - KL/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên (giai đoạn 2010-2020), Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TU; HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 37/NQ-HĐND; UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2242/QĐ-UBND; Thành ủy Buôn Ma Thuột đã ban hành Chương trình số 03-CTr/TU để triển khai tổ chức thực hiện. 

Sau 10 năm triển khai thực hiện Kết luận 60-KL/TW của Bộ Chính trị, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của thành phố có bước phát triển khá, cơ bản đạt các chỉ tiêu đề ra: Tổng sản phẩm bình quân hàng năm tăng 13,98%; quy mô tăng trưởng nền kinh tế năm 2018 đạt 18.852 tỷ đồng, gấp 2,04 lần so năm 2010 (9.202 tỷ đồng). Công nghiệp - xây dựng, thương mại - dịch vụ giữ vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế và chuyển dịch theo hướng tiến bộ. Công tác quy hoạch, quản lý đô thị được tăng cường, từng bước khắc phục các hạn chế, tồn tại.

Các công trình, dự án trọng điểm được triển khai, hứa hẹn diện mạo mới của đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên như dự án đường Đông - Tây, nâng cấp đường từ Quốc lộ 14 vào hồ du lịch sinh thái Ea Kao, hồ thủy lợi Ea Tam, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, nâng cấp cảng hàng không Buôn Ma Thuột…

Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, thành phố thực hiện tốt các chính sách xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện rõ rệt. Thu nhập bình quân đầu người tăng đáng kể, năm 2018 đạt 78 triệu đồng, tăng 3,17 lần so với năm 2009; tỷ lệ hộ nghèo trung bình 3 năm gần đây còn khoảng 2,3%...

Festival cà phê Buôn Ma Thuột được tổ chức định kỳ 2 năm một lần tại thành phố Buôn Ma Thuột đã trở thành thương hiệu riêng của thành phố.

Cùng với đó, tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được chú trọng, chuyển biến mạnh, toàn diện; phương thức lãnh đạo của cấp ủy tiếp tục được đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả; hiệu quả quản lý Nhà nước của các cấp chính quyền được nâng cao; hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội có nhiều đổi mới, tạo sự đoàn kết trong Đảng, đồng thuận trong nhân dân.

Những thành tựu đạt được thể hiện quyết tâm, sự chỉ đạo quyết liệt của Ban Thường vụ Tỉnh ủy cũng như sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc thành phố Buôn Ma Thuột. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển thành phố Buôn Ma Thuột vẫn còn những tồn tại, yếu kém. Xin đồng chí cho biết những khó khăn, vướng mắc và nhận diện nguyên nhân?

Bên cạnh những thành tựu, kết quả đạt được trong 10 năm qua, quá trình phát triển thành phố Buôn Ma Thuột theo Kết luận 60-KL/TW còn một số hạn chế, tồn tại như: Kinh tế phát triển chưa thật sự vững chắc, quy mô chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của thành phố, chưa có ngành, lĩnh vực kinh tế tạo bước đột phá. Chất lượng và sức cạnh tranh nền kinh tế còn chưa cao; kêu gọi, thu hút huy động các nguồn vốn đầu tư xã hội để phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn hạn chế.

Công tác quy hoạch, quản lý xây dựng còn nhiều bất cập, chưa theo kịp nhu cầu phát triển. Một số dự án, công trình trọng điểm, tạo đột phá chậm được triển khai thực hiện hoặc đã triển khai nhưng tiến độ còn chậm làm ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và đầu tư xây dựng đô thị. Thu ngân sách Nhà nước chưa thật sự bền vững, còn phụ thuộc vào nguồn thu từ đất. Xây dựng các khu đô thị mới còn chậm. Trật tự đô thị, vệ sinh môi trường một số nơi chưa đảm bảo. Giao thông, đối ngoại chưa được quan tâm đúng mức, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố. Phát triển khoa học - công nghệ chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, năng suất, chất lượng và hiệu quả cạnh tranh của các ngành còn thấp; đầu tư phát triển du lịch và khu vui chơi giải trí còn hạn chế. Công tác giảm nghèo chưa thật sự bền vững, tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn cao. An ninh, trật tự trên một số địa bàn, lĩnh vực còn tiềm ẩn yếu tố phức tạp. Tranh chấp khiếu kiện đông người, vượt cấp còn diễn ra khá phức tạp.

Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của một số tổ chức Đảng, chính quyền, phòng, ban, ngành và đội ngũ cán bộ, đảng viên còn hạn chế. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý còn hạn chế; cải cách hành chính chưa đạt yêu cầu đề ra, nhất là về thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, giải quyết còn chậm.

Đối với những tồn tại, hạn chế vừa nêu, tỉnh Đắk Lắk cũng đã chỉ rõ những nguyên nhân.

Về mặt khách quan: Thời gian qua kinh tế, chính trị trên thế giới có nhiều biến động, tác động đến tình hình chung của đất nước nói chung và tỉnh Đắk Lắk, thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng. Xuất phát điểm của thành phố Buôn Ma Thuột và tỉnh Đắk Lắk thấp về điều kiện hạ tầng, cơ sở vật chất, công nghiệp, dịch vụ, khoa học công nghệ, y tế, giáo dục. Để đạt được những phương hướng, nhiệm vụ lớn đề ra của Kết luận 60, đòi hỏi nguồn vốn rất lớn, sự đổi mới cơ chế chính sách đột phá. Trong điều kiện chung của cả nước, của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, sự quan tâm cho thành phố Buôn Ma Thuột vẫn chưa đủ so với kỳ vọng.

Bên cạnh đó là sự tác động của biến đổi khí hậu, cường độ mưa tăng cao; suy giảm mực nước ngầm ảnh hưởng hạ tầng đô thị như sạt lở, úng ngập khu vực ven suối, vùng trũng; thiếu nước sinh hoạt, chưa có biện pháp ứng phó kịp thời. Quỹ đất sạch cho đầu tư và phát triển đô thị ngày càng hạn chế; chi phí cho đền bù, giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án phát triển đô thị trọng điểm tăng cao, ảnh hưởng suất đầu tư, khó khăn khi thực hiện dự án. 

Về mặt chủ quan, do nguồn lực cho đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội để xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên chưa đáp ứng được yêu cầu. Một số định hướng lớn theo Kết luận 60-KL/TW chưa được thực hiện; chưa có cơ chế, chính sách đặc thù đối với thành phố, để tạo sự bứt phá trong thực hiện trở thành đô thị trung tâm Vùng.

Một số chủ trương của Đảng và chính sách, quy định pháp luật của Nhà nước còn bất cập, chưa đồng bộ, phù hợp với tình hình thực tiễn. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội còn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng phần nào đến công tác kêu gọi, thu hút đầu tư phát triển thành phố.

Quá trình tổ chức thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp, cấp ủy và chính quyền thành phố thực hiện chưa quyết liệt. Năng lực, sức chiến đấu một số tổ chức Đảng, chính quyền phường, xã, phòng, ban, ngành còn hạn chế, chậm đổi mới và tính chủ động không cao.

Mặt khác, một số sở, ngành chưa quan tâm tham mưu triển khai các nội dung được giao; công tác phối hợp giữa thành phố với các sở, ngành có lúc chưa nhịp nhàng và đồng bộ. Sự tham gia của các bộ, ban, ngành Trung ương trong các chương trình, dự án để xây dựng và phát triển Buôn Ma Thuột còn hạn chế.

Công tác kiểm tra, giám sát có lúc chưa được quan tâm đúng mức, chất lượng, hiệu quả chưa cao. Thực hiện cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý chưa đạt được mục đích, yêu cầu đề ra. Trình tự, thủ tục kêu gọi đầu tư còn nhiều bất cập, gây khó khăn cho đơn vị kêu gọi đầu tư và nhà đầu tư.

Để thành phố Buôn Ma Thuột thực sự trở thành đô thị trung tâm mang đặc sắc riêng của vùng Tây Nguyên theo đúng tinh thần Kết luận 60, thời gian tới, tỉnh Đắk Lắk sẽ tiếp tục triển khai phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm nào, lựa chọn mô hình phát triển nào cho thành phố trung tâm vùng Tây Nguyên?

Để xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành đô thị trung tâm của vùng Tây Nguyên và tầm nhìn phấn đấu xây dựng thành thành phố trực thuộc Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy xác định một số phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Trước hết, tỉnh Đắk Lắk nói chung và thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng sẽ coi trọng công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, phát triển hạ tầng giao thông, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội để Buôn Ma Thuột trở thành một đô thị đầu mối, kết nối thuận lợi với các trung tâm kinh tế - xã hội cấp vùng. Phát triển đô thị xanh, đô thị thông minh, văn minh, hiện đại, gắn kết chặt chẽ giữa đô thị hóa và xây dựng nông thôn mới. Khai thác hiệu quả lợi thế cảnh quan thiên nhiên, sinh thái, khai thác giá trị văn hóa, tạo hình ảnh đô thị có bản sắc riêng. Phát triển mạnh các thành phần kinh tế để tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, đặc biệt là trong các ngành kinh tế mũi nhọn, có lợi thế.

Thứ hai,  tập trung đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp theo hướng sử dụng công nghệ hiện đại và thân thiện môi trường; hình thành một số ngành công nghiệp mũi nhọn có sức cạnh tranh và mang lại giá trị gia tăng cao. Đầu tư nâng cấp khu, cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố. Phát triển thị trường thương mại, dịch vụ theo hướng hiện đại, tập trung thu hút đầu tư, hình thành các trung tâm thương mại, siêu thị lớn, xây dựng hoàn chỉnh hệ thống chợ trung tâm, chợ đầu mối, các trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn lớn, trung tâm hội nghị hiện đại… đủ điều kiện để thu hút và tổ chức các hội nghị, hội thảo, hội chợ cấp vùng, cấp quốc gia và quốc tế. 

Thứ ba, đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, đảm bảo môi trường. Hình thành các vùng, tiểu vùng chuyên canh; đẩy mạnh ứng dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Tiếp tục đầu tư xây dựng nông thôn mới theo tiêu chí nâng cao, hướng đến xây dựng xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu. Cùng với đó, tỉnh quan tâm đầu tư  xây dựng, phát triển hệ thống cơ sở đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách để khuyến khích phát triển khoa học và công nghệ. Quan tâm, thực hiện tốt các chính sách xã hội, đảm bảo an sinh xã hội. Củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tập trung chăm lo xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý của các cấp chính quyền; phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở.

Để xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột thực sự là đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên, Ban Thường vụ Tỉnh ủy sẽ đề nghị Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về "Xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Tỉnh Đắk Lắk cũng đề xuất, kiến nghị với Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, bộ, ban, ngành Trung ương một số nội dung như: Cho chủ trương nghiên cứu mở rộng địa giới hành chính thành phố Buôn Ma Thuột xứng tầm đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên; ưu tiên bố trí vốn từ nguồn ngân sách Trung ương, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách thành phố Buôn Ma Thuột để thực hiện các công trình, dự án trọng điểm, từng bước phát triển thành đô thị vùng Tây Nguyên; xem xét đưa thành phố Buôn Ma Thuột vào danh mục dự án nâng cấp đô thị giai đoạn 2017-2020; bố trí kinh phí đầu tư công trình hồ thủy lợi Ea Kao, kết hợp kêu gọi đầu tư các dự án phát triển du lịch hồ Ea Kao. Xem xét đầu tư các dự án thuộc nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương thực hiện trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột như: Đường tránh phía Đông thành phố Buôn Ma Thuột; nâng cấp Cảng hàng không Buôn Ma Thuột thành Cảng hàng không quốc tế; Dự án xây dựng trục đường sắt Tây Nguyên qua địa bàn tỉnh Đắk Lắk...

Về lựa chọn mô hình phát triển cho thành phố trung tâm vùng Tây Nguyên trong tương lai, đã được xác định rõ trong mục tiêu phát triển thành phố Buôn Ma Thuột giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, tỉnh Đắk Lắk xác định một chiến lược mới cho Buôn Ma Thuột, trong đó tập trung các chiến lược phát triển không gian cho thành phố, khai thác tiềm năng, thế mạnh để phát triển thành đô thị xanh của vùng Tây Nguyên. Đồng thời, Buôn Ma Thuột là đô thị đầu mối giao lưu kinh tế - xã hội của Tây Nguyên với các vùng Duyên hải miền Trung; trung tâm dịch vụ khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo, y tế của Vùng cũng như khu vực Tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia.