Trước thềm Đại hội đồng AIPA 41 do Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức sẽ diễn ra theo hình thức trực tuyến từ ngày 8 - 10/9, ngày 28/8, Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức Tọa đàm với chủ đề "Quốc hội Việt Nam với Năm Chủ tịch AIPA 2020". Đây cũng là hoạt động mở đầu cho đợt cao điểm thông tin tuyên truyền về Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng AIPA 41.
Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Đỗ Chí Nghĩa phát biểu tại buổi Tọa đàm. Ảnh: VGP
Khách mời tham gia Tọa đàm có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 Nguyễn Văn Giàu; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại, Trưởng Ban Thư ký Quốc gia AIPA 41, Trưởng Tiểu ban Nội dung AIPA 41 Vũ Hải Hà; nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Ngô Anh Dũng và nguyên Vụ trưởng Vụ Đối ngoại - Văn phòng Quốc hội Phạm Quốc Bảo.
Các đại biểu khách mời đã cùng nhìn lại quá trình hình thành, phát triển của AIPO/AIPA, đặc biệt là những sáng kiến, đóng góp và dấu ấn nổi bật của Quốc hội Việt Nam tại AIPO/AIPA, trọng trách của Quốc hội Việt Nam trong Năm Chủ tịch AIPA 41 nói riêng và trong AIPA nói chung.
Tổ chức Liên nghị viện Hiệp hội các nước Đông Nam Á (AIPO) được thành lập ngày 2/9/1977, tại Manila, Philippines do Chủ tịch Quốc hội 5 nước gồm Indonesia Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan đồng sáng lập. Năm 2006, tại Đại hội đồng AIPO lần thứ 27 được tổ chức tại Philippines, AIPO quyết định đổi tên thành Liên minh nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA) và phát triển cho đến nay.
Lý giải về quyết định thay đổi tên gọi từ AIPO thành AIPA, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Ngô Anh Dũng cho biết, đây không chỉ là sự thay đổi về tên gọi mà AIPA biểu hiện một cơ chế liên minh nghị viện khu vực, có tính chất ràng buộc thể chế, điều hành bằng cơ chế tập thể, có tính chất pháp lý cao hơn so với tổ chức AIPO.
Nhấn mạnh vai trò của Quốc hội Việt Nam kể từ khi trở thành thành viên của AIPO/AIPA, các đại biểu cho biết, tại các Đại hội đồng, Quốc hội Việt Nam đều có những sáng kiến, đóng góp thực chất. Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 Nguyễn Văn Giàu chia sẻ, ông đặc biệt ấn tượng với 2 sáng kiến của Quốc hội Việt Nam tại các kỳ Đại hội đồng trước đây. Một là, năm 2007 để kết nối giữa người đứng đầu Chính phủ và người đứng đầu Quốc hội các nước: ASEAN - AIPA, Quốc hội Việt Nam đã đề xuất cần có phiên đối thoại giữa các nhà lãnh đạo ASEAN và các nhà lãnh đạo AIPA. Đến năm 2009, Thái Lan tổ chức buổi đối thoại đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo AIPA và ASEAN, nhưng đây là phiên họp không chính thức. Đến năm 2010, khi Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức Đại hội đồng AIPA lần thứ hai, được sự đồng thuận của các nước, Việt Nam đã chính thức tổ chức phiên đối thoại cấp cao này. Từ đó đến nay, phiên đối thoại cấp cao giữa các nhà lãnh đạo AIPA và các nhà lãnh đạo ASEAN đã được tổ chức trong khuôn khổ Năm ASEAN, Năm AIPA. "Tôi cho rằng, đây là một sáng kiến rất có giá trị. Việt Nam đã đi bước đầu tiên và cũng là nơi tổ chức phiên đối thoại chính thức đầu tiên", ông Nguyễn Văn Giàu nói.
Hai là, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII, Quốc hội Việt Nam đề xuất việc Ủy ban Kinh tế của AIPA phải ra được Nghị quyết về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp quy mô nhỏ và siêu nhỏ. "Lúc đó tôi làm ở Ủy ban Kinh tế, nói là ủng hộ ra Nghị quyết của AIPA nhưng khi thực thi không đơn giản vì mỗi nước có hệ thống pháp luật và hệ thống chính sách riêng, đặc biệt là chính sách đầu tư công cho lĩnh vực này", ông Nguyễn Văn Giàu cho biết.
Đến nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV này, ông Nguyễn Văn Giàu cho biết, tại Đại hội đồng AIPA 41, "chúng tôi tập trung đề xuất tổ chức Hội nghị Nghị sỹ trẻ AIPA trong khuôn khổ Đại hội đồng AIPA 41. Đến nay, cơ bản được các nước đồng thuận về việc tổ chức này, Phó Tổng Thư ký ASEAN sẽ tham dự phiên họp đầu tiên".
Lý giải vì sao theo đuổi việc tổ chức hội nghị này, ông Nguyễn Văn Giàu nói: "Vì nghị sỹ trẻ của chúng ta phải có tiếng nói và đóng góp nhiều hơn, thiết thực, cụ thể trong AIPA. Nói đến trẻ là nói đến sáng tạo, đổi mới, đột phá và quyết đoán khá mạnh mẽ. Tư chất của người trẻ là luôn muốn làm nhiều việc, liên tục nghĩ ra những ý tưởng mới". Ông Nguyễn Văn Giàu "tin chắc chắn rằng, khi tổ chức hội nghị nghị sỹ trẻ trong khuôn khổ hoạt động AIPA sẽ tạo ra sự đột phá".
Ông Nguyễn Văn Giàu cho biết, với chủ đề "Ngoại giao nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng", chuẩn bị cho Đại hội đồng AIPA 41, Việt Nam dự kiến đề xuất hai sáng kiến cốt lõi. Một là, đề xuất thành lập cơ chế Hội nghị nghị sĩ trẻ nhằm đề cao vai trò của thanh niên. Hai là, Việt Nam muốn kết nối, gắn kết hoạt động của AIPA với hoạt động của IPU, gắn với việc thực hiện chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp quốc về sự phát triển bền vững.
Quốc hội Việt Nam cũng đã đề xuất, trao đổi với nghị viện các nước thành viên và đến nay đã cơ bản thống nhất mỗi Ủy ban của AIPA sẽ ban hành một Nghị quyết, đề xuất của các nước gửi đến sẽ được tổng hợp, lồng ghép trong dự thảo Nghị quyết chung trình Đại hội đồng. Về chủ đề tại các Ủy ban, hiện nay nghị viện các nước đã tương đối thuận. Theo đó, chủ đề của Hội nghị Nữ Nghị sỹ sẽ bàn về: "Vai trò nữ nghị sỹ trong bảo đảm việc làm và thu nhập của lao động nữ", đặc biệt, thể hiện trong bối cảnh của đại dịch COVID-19. Đối với Ủy ban Chính trị, chủ đề là "Vì hòa bình và an ninh bền vững trong khu vực ASEAN"; Ủy ban Kinh tế là "Vai trò của Nghị viện trong việc thúc đẩy, gắn kết, phục hồi kinh tế ASEAN sau đại dịch COVID-19", gắn với tình hình thực tiễn, gắn với Chương trình và những nội dung đã được bàn thảo, quyết định tại Hội nghị cấp cao ASEAN. Đối với Ủy ban Xã hội, chủ đề là "Tăng cường vai trò của AIPA trong xây dựng Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, chủ động thích ứng với đại dịch COVID-19". Ủy ban Tổ chức vẫn theo thông lệ, nhưng năm nay sẽ có kết nạp quan sát viên mới. Tại Đại hội đồng AIPA 41 cũng sẽ trao giải thưởng Cống hiến xuất sắc cho AIPA.
Việc tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 và các hoạt động của Năm Chủ tịch AIPA 2020 theo phương thức trực tuyến để thích ứng với tình hình COVID-19 cũng làm phát sinh một số khó khăn trong công tác chuẩn bị, tổ chức. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm, sự chủ động và tích cực, Trưởng ban Thư ký Quốc gia AIPA 41, Trưởng Tiểu ban Nội dung AIPA 41 Vũ Hải Hà khẳng định, Quốc hội Việt Nam sẽ tập trung khắc phục, bảo đảm tổ chức thành công Đại hội đồng AIPA 41.