Hướng dẫn người bệnh chụp X-quang phổi. Ảnh: Nguyễn Lành/TTXVN
Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, năm 2023, công tác phát hiện ca bệnh lao đã hồi phục lại bằng thời điểm trước dịch COVID-19. “Năm 2023 là năm bản lề quan trọng của Chương trình Chống lao quốc gia , đánh dấu việc chúng ta đã đi được một nửa chặng đường triển khai Kế hoạch chiến lược phòng, chống lao giai đoạn 2021 – 2025, là năm kết thúc chu kỳ triển khai Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống lao giai đoạn 2021 – 2023. Trong năm 2023 Chương trình Chống lao quốc gia đã bảo vệ thành công đề xuất viện trợ và đang hoàn thiện các thủ tục phê duyệt triển khai Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống lao giai đoạn 2024 – 2026”.
Sự thành công đó là nhờ vào việc tăng cường, mở rộng triển khai phát hiện chủ động trong cộng đồng, phát hiện tích cực ở cơ sở y tế, áp dụng chiến lược X-quang và xét nghiệm Xpert để chẩn đoán, đặc biệt là triển khai các hoạt động gắn liền với hệ thống y tế cơ sở để tăng cường chất lượng chẩn đoán, điều trị và duy trì bền vững công tác dự phòng lao.
Giống như các quốc gia trên thế giới, hoạt động phòng, chống lao tại Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19. Số ca phát hiện lao ở Việt Nam năm 2020- 2021 giảm mạnh. Năm 2022, số bệnh nhân lao mới, tái phát và phát hiện trên toàn cầu đạt 7,5 triệu ca - con số cao nhất từ trước đến nay. Năm 2022, Việt Nam có khoảng 174.000 người mắc bệnh lao mới và 11.000 người tử vong vì bệnh lao.
Trong 9 tháng năm 2023, số liệu phát hiện của Chương trình Chống lao Quốc gia tiếp tục có sự cải thiện đáng kể sau khi phục hồi lại chất lượng và tác động tích cực của Chương trình. Bằng việc đẩy mạnh công tác phát hiện bệnh lao kết hợp nhiều hình thức, vận động sự cam kết và chỉ đạo của chính quyền địa phương các cấp đối với hoạt động phòng chống lao, lồng ghép các chiến dịch sàng lọc bệnh lao với các bệnh lý khác...
“Chương trình đã phát hiện 78.674 trường hợp mắc lao các thể, tăng 1.909 bệnh nhân, tương đương tăng 2% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 19.214 (32,3%) so với cùng kỳ năm 2021 - năm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh COVID-19. Phát hiện lao kháng đa thuốc 9 tháng năm 2023 là 2.764 bệnh nhân, cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 9%, 44% và 4%”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết.
Chương trình Chống lao cũng đã chuyển thành công thanh toán thuốc lao từ nguồn Ngân sách nhà nước sang nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế, cũng như vận động sự hỗ trợ của Bộ Y tế để áp dụng các chính sách hỗ trợ thanh toán các dịch vụ khác về khám chữa bệnh lao qua nguồn quỹ Bảo hiểm y tế một cách thuận tiện và hiệu quả.
Bên cạnh đó, năm 2023, Chương trình Chống lao Quốc gia bước đầu đạt được những thành tựu tích cực trong việc áp dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác chẩn đoán bệnh lao. Việc áp dụng trí tuệ nhân tạo mang lại ý nghĩa lớn cho hoạt động phát hiện bệnh lao, đặc biệt là các trường hợp lao dễ bị bỏ sót hoặc khó tiếp cận.
Tại hội nghị, các đại biểu đã tham luận về hoạt động phát hiện chủ động, phát hiện tích cực bệnh lao, ứng dụng AI trong sàng lọc và chẩn đoán bệnh lao, bài học kinh nghiệm trong triển khai mua sắm thanh toán thuốc chống lao hàng một qua nguồn quỹ Bảo hiểm Y tế. Đồng thời chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai; tập trung trao đổi để tìm ra giải pháp tháo gỡ kịp thời.
Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương bày tỏ mong nuốn nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo các cấp, của các bộ, ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội để đảm bảo nguồn tài chính bền vững nhằm bảo đảm tất cả bệnh nhân lao được khám, phát hiện và điều trị. Bên cạnh đó cần đảm bảo chất lượng quản lý điều trị, mở rộng hệ thống xét nghiệm nhanh, chính xác để kịp thời phát hiện sớm bệnh nhân mắc lao và ngăn chặn nguồn lây trong cộng đồng. Việc mở rộng phối hợp y tế công – tư, mở rộng tiếp cận chẩn đoán lao ở các cơ sở y tế đa khoa và chuyên khoa ngoài hệ thống Chương trình Chống lao Quốc gia cũng là một can thiệp quan trọng cần đầu tư của chương trình.
“Mục tiêu kết thúc bệnh lao vào năm 2035 chỉ có thể thành công với sự đồng lòng, tham gia hưởng ứng tích cực của toàn xã hội và người dân”, Tiến sĩ Đinh Văn Lượng nhấn mạnh.