Giữa tháng 8/2023, tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ghi nhận trường hợp một bệnh nhân tử vong do mắc bệnh bạch hầu là V.M.D, 15 tuổi, dân tộc Mông (địa chỉ tại thôn Khâu Vai B, xã Khâu Vai). Đây cũng là trường hợp đầu tiên trên địa bàn tỉnh mắc bệnh bạch hầu trong gần 20 năm qua.
Ngày 14/8, bệnh nhân được đưa vào Bệnh viện Đa khoa huyện Mèo Vạc trong tình trạng đau rát họng, mệt mỏi, sốt cao, kèm theo các triệu chứng của bệnh bạch hầu. Ngày 23/8, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh để khám, làm các xét nghiệm và điều trị. Ngày 24/8, Viện Dịch tễ Trung ương trả lời mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân V.M.D dương tính với bệnh bạch hầu. Cùng ngày 24/8, bệnh nhân đã tử vong và được đưa về địa phương để mai táng.
Trước đó, từ ngày 30/4 đến ngày 21/5, tỉnh Điện Biên ghi nhận 2 trường hợp mắc bạch hầu, có 1 ca tử vong tại xã Pu Nhi, huyện Điện Biên Đông. Hai ca mắc trong đợt dịch này yếu tố dịch tễ không rõ ràng.
Để kiểm tra, giám sát, chỉ đạo công tác phòng, chống bệnh bạch hầu tại tỉnh Hà Giang và tỉnh Điện Biên, Bộ Y tế đã quyết định thành lập hai đoàn kiểm tra, giám sát do lãnh đạo Cục Y tế dự phòng và lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh làm trưởng đoàn. Đoàn kiểm tra còn có sự tham gia của một số vụ, cục chức năng của Bộ Y tế và các chuyên gia của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương.
Hai đoàn công tác có nhiệm vụ làm việc với Ban chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh của tỉnh Điện Biên, Hà Giang về công tác phòng, chống bệnh bạch hầu trên địa bàn; kiểm tra các nội dung về giám sát xử lý ổ dịch; tiêm vaccine phòng bệnh bạch hầu; công tác thu dung, điều trị bệnh nhân bạch hầu; truyền thông và đáp ứng chống dịch. Đồng thời, Đoàn đánh giá, nhận định tình hình và đề xuất các giải pháp kiểm soát dịch bệnh bạch hầu tại địa phương trong thời gian tới.
Theo Cục Y tế dự phòng, bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên; bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, tuy nhiên cũng có thể gặp ở người lớn nếu không có miễn dịch.
Bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo.
Biểu hiện bệnh có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt hoặc bộ phận sinh dục, trường hợp nặng có thể gây biến chứng và tử vong.
Trước đây bệnh lưu hành khá phổ biến ở hầu hết các địa phương trên cả nước; từ khi vaccine phòng bạch hầu được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, bệnh đã được khống chế và chỉ ghi nhận một vài trường hợp lẻ tẻ do không tiêm vaccine phòng bệnh, thường xảy ra ở các khu vực vùng sâu, vùng xa nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Hiện bệnh bạch hầu chưa được loại trừ ở nước ta, do đó người dân vẫn có thể mắc bệnh nếu chưa tiêm vaccine phòng bệnh và tiếp xúc với mầm bệnh.
Để chủ động phòng, chống bệnh bạch hầu, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân cần đưa trẻ đi tiêm chủng tiêm vaccine phòng bệnh bạch hầu theo lịch tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng hàng ngày; hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh; đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng.
Khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh bạch hầu, bệnh nhân phải được cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời. Người dân trong ổ dịch cần chấp hành nghiêm túc việc uống thuốc phòng, tiêm vaccine phòng bệnh theo chỉ định và yêu cầu của cơ quan y tế.