Phát biểu tại hội nghị, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho biết, ngành Giáo dục Việt Nam quan niệm sự nghiệp giáo dục dành cho mọi người, mọi lứa tuổi, suốt cuộc đời ở mọi môi trường và hình thức học tập. Song giáo dục vì phát triển bền vững cần nhấn mạnh cho người trưởng thành, đang trong độ tuổi lao động, gọi chung là “người lớn” vì họ là lực lượng lao động, là nguồn nhân lực chủ yếu xây dựng đất nước hiện nay. Nguồn nhân lực này cần được đào tạo thường xuyên, liên tục nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
Hơn 10 năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam đã triển khai chương trình “Giáo dục vì phát triển bền vững” tại các trung tâm học tập cộng đồng trên cả nước với mong muốn làm thay đổi nhận thức của cộng đồng thông qua việc trang bị những kiến thức về pháp luật, môi trường, kinh tế và kỹ năng sống, từ đó giúp mỗi cá nhân phát triển hành vi và cách sống phù hợp, có tinh thần đoàn kết, hợp tác và bình đẳng...
Tuy nhiên, kết quả thu được từ các chương trình trên vẫn còn khiêm tốn. Theo thống kê của Trung ương Hội Khuyến học, tại khu vực Tây Nam Bộ chỉ có khoảng 10 – 30% dân số ở các địa phương tiếp cận được hoạt động của các Trung tâm học tập cộng đồng. Một số ngành, địa phương nhận thức chưa chính xác về vị trí, vai trò quan trọng của việc xây dựng xã hội học tập, dẫn đến tình trạng nhiều trung tâm hoạt động chưa hiệu quả, còn mang tính hình thức. Cơ sở vật chất của các Trung tâm học tập cộng đồng còn thiếu, thiếu kinh phí duy trì hoạt động thường xuyên và mua sắm dụng cụ dạy học, biên soạn tài liệu địa phương…
Ông Nguyễn Công Hinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn tới trung tâm học tập cộng đồng hoạt động chưa hiệu quả là do chưa điều tra sát nhu cầu học tập của người dân; phương pháp, tổ chức các hoạt động học tập còn hạn chế. Bên cạnh đó, một số cán bộ quản lý ít kinh nghiệm trong tổ chức hoạt động; chưa huy động được những người có chuyên môn trong lĩnh vực làm giáo viên, báo cáo viên cho các trung tâm học tập cộng đồng; việc phát triển các tài liệu học tập còn hạn chế…
Theo Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, để các địa phương phát triển bền vững mô hình trung tâm học tập cộng đồng trong thời gian tới, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của trung tâm học tập cộng đồng trong phong trào học tập suốt đời tại mỗi địa phương; tăng cường khung pháp lý và các chính sách phù hợp để duy trì, củng cố trung tâm học tập cộng đồng; hỗ trợ hợp tác cho các nhà cung cấp, các bên liên quan trong việc cung cấp cơ hội giáo dục với sự phát triển bền vững dựa vào cộng đồng giáo dục người lớn ở trung tâm học tập cộng đồng. Bên cạnh đó cần đảm bảo đủ nguồn lực để trung tâm học tập cộng đồng hoạt động hiệu quả hơn; tiếp tục nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trung tâm học tập cộng đồng.
Các địa phương cần đẩy mạnh định hướng phát triển mô hình trung tâm học tập cộng đồng thông qua một hệ thống học tập mở, sử dụng công nghệ thông tin truyền thông hiện đại để hỗ trợ học tập; phát huy và nâng cao truyền thống hiếu học của gia đình, dòng họ và cộng đồng, học giữa các thế hệ; đánh giá, khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của địa phương về con người, cơ sở vật chất, môi trường và các giá trị văn hóa…
Bên cạnh đó, các địa phương cần ưu tiên tạo điều kiện cho lao động nông thôn – lực lượng lao động chủ yếu tại khu vực Tây Nam Bộ hiện nay – tham gia các khoá tập huấn nâng cao tay nghề, kiến thức canh tác, qua đó cải thiện chất lượng nông sản của khu vực. Tài liệu học tập phải được các sở, ban, ngành thành phố tổ chức biên tập và cung cấp cho học viên theo từng chủ đề: khoa học công nghệ, nông nghiệp, thủy sản, trồng trọt, chăn nuôi… Đặc biệt, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các địa phương cần thực hiện lồng ghép đề án đào tạo nghề với hoạt động sản xuất thực tế nhằm giúp lao động nông thôn có cơ hội thực hành những kiến thức đã học cũng như thay đổi cho phù hợp với thổ nhưỡng từng khu vực.
Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Thanh Dũng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho biết, Cần Thơ sẽ nâng cao hiệu quả đầu tư nguồn lực cho các trung tâm học tập cộng đồng bằng cách sáp nhập các trung tâm văn hóa với trung tâm học tập cộng đồng cấp phường, xã. Theo ông Nguyễn Thanh Dũng, cách làm này giúp tiết kiệm con người, chi phí; tận dụng được cơ sở vật chất bởi trên thực tế các trung tâm văn hóa, trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở đang hoạt động khá dàn trải, chưa phát huy hết công năng, trong khi đó, các cấp Hội Khuyến học cơ sở - đơn vị hỗ trợ đắc lực trong xây dựng xã hội học tập lại gặp khó khăn về kinh phí hoạt động.
Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Cần Thơ sẽ phối hợp chặt chẽ với Hội Khuyến học thành phố tham mưu các cấp chính quyền, đoàn thể trong hoạch định đường lối chính sách, tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, giúp mọi người thấy được lợi ích của việc học, từ đó, xây dựng văn hóa học tập, đẩy mạnh phát triển phong trào xã hội học tập, tạo sự chuyển biến cụ thể tại mỗi địa phương.
Trong công tác giảng dạy, Cần Thơ chủ trương xây dựng đội ngũ những người làm công tác giáo dục vừa đông đảo về lực lượng vừa có năng lực, nhiệt huyết để đáp ứng nhu cầu học tập của cả cộng đồng; đồng thời, lựa chọn những nội dung giảng dạy phù hợp với từng từng đối tượng, cộng đồng dân cư, vùng miền nhằm thu hút người học và tăng cường hiệu quả giáo dục cho cộng đồng.