Trong khi chờ đợi ý kiến trả lời của các cấp chính quyền địa phương và cơ quan chức năng thì những ngày này, người dân Khu hành chính 16 phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc phải sống trong cảnh bất an. Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN
Cần xử lý dứt điểm, hợp tình hợp lý
Được biết, năm 1995, UBND tỉnh Vĩnh Phú (cũ) có Quyết định số 2140/QĐ-UBND và năm 1997, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có Quyết định số 169/QĐ-UBND giao 140.547 ha đất rừng thuộc các phường Liên Bảo, Khai Quang, xã Định Trung, thị xã Vĩnh Yên cho Công ty Kim Long làm dự án trồng mía với thời hạn 18 năm.
Do trong quá trình thực hiện dự án tỉnh Vĩnh Phúc đã có nhiều quyết định thu hồi đất của Công ty Kim Long để giao cho tổ chức, cá nhận khác sử dụng, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành xác định lại mốc giới và diện tích tích đất còn lại phải thu hồi.
Qua đo đạc thực tế, cắm mốc đặc trưng và lập mảng trích đo địa chính tỷ lệ 1/1000, toàn bộ diện tích thực tế còn lại phải thu hồi của Công ty là 77,75 ha. Trong đó, phường Liên Bảo có diện tích phải thu hồi là 14,2 ha, xã Định Trung là 12,4, phường Khai Quang là 51 ha.
Qua đo đạc thực tế, cắm mốc đặc trưng và lập mảng trích đo địa chính tỷ lệ 1/1000, toàn bộ diện tích thực tế còn lại phải thu hồi của Công ty là 77,75 ha. Trong đó, phường Liên Bảo có diện tích phải thu hồi là 14,2 ha, xã Định Trung là 12,4, phường Khai Quang là 51 ha.
Tháng 5/2021 UBND phường Liên Bảo cũng đã phát đi thông báo yêu cầu các hộ dân đang sinh sống tại khu vực đất nhà nước thu hồi có nguồn gốc của Công ty Kim Long phải tự tháo dỡ công trình, nhà cửa, giao lại đất cho tỉnh quản lý. Đồng thời, phường cũng cho thành lập 2 chốt canh gác tại tuyến đường để kiểm soát người, phương tiện qua lại, treo biển thông báo “khu vực tháo dỡ công trình cấm để phương tiện và tụ tập đông người” và chốt kiểm soát dịch COVID-19…
Ban Thường vụ Thành ủy Vĩnh Yên cũng đã họp bàn và có kế hoạch chỉ đạo xử lý đối với 72 công trình vi phạm trên diện tích đất phải thu hồi của Công ty Kim Long, thời gian thực hiện trong tháng 6-7/2021; yêu cầu UBND thành phố Vĩnh Yên chỉ đạo Chi nhánh điện lực Vĩnh Yên, Công ty nước dừng ngay việc cung cấp điện và nước vào các công trình vi phạm. Nếu các đơn vị không hợp tác, có ý định tiếp tay cho hành vi lấn, chiếm đất nhà nước, Công an thành phố sẽ vào cuộc xử lý nghiêm.
Để bảo vệ quyền lợi của mình, đại diện các hộ dân đã gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan báo chí và nhiều cơ quan, ban, ngành Trung ương, địa phương để làm rõ nguồn gốc đất bị thu hồi. Một số người dân cho rằng quyết định thu hồi đất có nguồn gốc giao cho Công ty Kim Long đang trồng lấn với đất khai hoang của họ. Các cơ quan chức năng, cũng như Công ty Kim Long cần công khai bản đồ hiện trạng và các hồ sơ địa chính về việc đền bù, hỗ trợ đất, tài sản, cây cối cho người dân trước đây của Công ty Kim Long để chứng minh nguồn gốc đất.
Nhiều người dân sinh sống lâu đời tại đây cho biết, khi UBND tỉnh Vĩnh Phú (cũ) và tỉnh Vĩnh Phúc có quyết định thu hồi, giao đất cho Công ty Kim Long từ những năm 1995, 1997 để thực hiện dự án trồng mía, nhiều hộ dân tại đây không nhận được bất kỳ thông tin nào về dự án; không được cơ quan chức năng đến kiểm kê, đo đạc đất, có phương án đền bù, hỗ trợ. Hiện nay, các hộ dân vẫn trồng trọt, sản xuất phát triển chăn nuôi; nhiều hộ dân đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất khai hoang này cho các cá nhân, hộ gia đình khác có nhu cầu.
Trước những kiến nghị của người dân, ngày 25/6/2021, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan đã chủ trì buổi tiếp công dân để lắng nghe ý kiến, kiến nghị của người dân khu vực thu hồi đất có nguồn gốc giao cho Công ty Kim Long; đồng thời có ý kiến chỉ đạo UBND thành phố Vĩnh Yên và các ngành chức năng kiểm tra, rà soát lại tình trạng đất, tình hình sử dụng đất của các hộ dân, nguồn gốc đất của từng hộ để xác định rõ việc vi phạm hay không vi phạm, từ đó có biện pháp giải quyết hợp lý, đúng quy định pháp luật.
Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu các đơn vị chức năng không cắt điện, nước của người dân; người dân không tập trung đông người khiếu nại, khiếu kiện trước cổng cơ quan chính quyền địa phương hoặc kéo về Trung ương, bởi dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, nguy cơ lây lan rộng; đồng thời giao UBND tỉnh chịu trách nhiệm chỉ đạo, xử lý dứt điểm vụ việc cho thấu tình đạt lý, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và giải quyết rõ những vấn đề mang tính lịch sử, bảo đảm công bằng, quyền lợi của người dân.
Nhiều vi phạm trong sử dụng đất
Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã thành lập Tổ công tác để tiến hành rà soát lại toàn bộ hồ sơ về đất đai giao cho Công ty Kim Long. Sau khi rà soát, Tổ công tác đã phát hiện hàng loạt vi phạm, tồn tại trong quản lý, sử dụng đất tại Công ty Kim Long suốt thời gian dài.
Theo báo cáo của Tổ công tác ngày 5/7/2021, sau khi được giao đất Công ty Kim Long không thực hiện đúng mục tiêu dự án trồng mía như đã được phê duyệt; không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của người sử dụng đất, cũng như không tổ chức quản lý, bảo vệ tốt ranh giới được giao, tự ý giao đất trái thẩm quyền, tự ý chuyển quyền sử dụng đất không hợp pháp…
Qua rà soát hồ sơ, Tổ công tác nhận thấy những tồn tại này đã xảy ra nhiều năm nay. Từ năm 2002 đến năm 2018, tỉnh Phú Thọ đã có 4 đoàn thanh tra liên ngành để thanh tra, rà soát việc sử dụng đất của Công ty Kim Long và đã phát hiện nhiều vi phạm pháp luật về đất đai của Công ty này. Mới đây, tại kết luận Thanh tra số 37/KL –Ttr và kết luận số 38/KL-Ttr ngày 2/4/2019, cơ quan chức năng đã xác định những vi phạm liên quan đến diện tích đất của Công ty Kim Long.
Trong đó, tại phường Khai Quang có 28 trường hợp vi phạm trên diện tích hơn 2,3 ha, phường Liên Bảo có 39 trường hợp vi phạm, xây dựng các công trình trái phép trên diện tích 1,2 ha. Xã Định Trung có 5 trường hợp vi phạm chiếm đất, xây dựng công trình trên đất, chuyển nhượng đất không đúng quy định pháp luật, diện tích 7,6 ha…
Tổ công tác cũng chỉ rõ nguyên nhân để xảy ra vi phạm phát luật về đất đai tại Công ty Kim Long là do cơ quan có thẩm quyền chưa quyết liệt trong việc xử lý dứt điểm đối với các trường hợp lấn chiếm, sử dụng đất không đúng mục đích, xây dựng công trình trái phép, chuyển nhượng đất trái pháp luật. Các phường Liên Bảo, Khai Quang, Định Trung buông lỏng quản lý đất trên địa bàn, chưa kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.
Tổ công tác cũng phát hiện nhiều tài liệu gốc theo Quyết định giao đất cho Công ty Kim Long của tỉnh Vĩnh Phú (cũ) chỉ còn bản photo, các tài liệu giao đất thời kỳ đầu tái lập tỉnh cũng chưa được đầy đủ. Các hồ sơ về việc đền bù, hỗ trợ đất, tài sản, cây cối cho người dân của Công ty Kim Long bàn giao lại cho Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh không có.
Tháo gỡ vướng mắc trong thu hồi đất
Để tập trung giải quyết vướng mắc, Tổ công tác đề nghị trong thời gian tới Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh tiến hành rà soát và trình UBND tỉnh điều chỉnh Quyết định 1992/QĐ-UBND về viêc thu hồi đất của Công ty Kim Long để giao cho thành phố quản lý và giải quyết các nội dung liên quan đến giải phóng mặt bằng, đưa đất vào quản lý theo quy định. Đồng thời, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh phối hợp với Sở Tài Chính, Cục thuế đề xuất với Bộ Tài chính truy thu nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với Công ty Kim Long.
Tổ công tác cũng đề nghị UBND thành phố khẩn trương phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh trong việc xác định mốc giới tại thực địa; tiếp nhận bản đồ đã được lập. Các địa phương phối hợp với Công ty Kim Long xác định cụ thể vị trí, diện tích, thửa đất Công ty chưa bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân; xác định các trường hợp vi phạm, tham mưu cho Tổ công tác trong việc lập hồ sơ xử lý vi phạm trên khu đất. Tổ công tác cũng sẽ tiến hành xem xét giải quyết các nội dung tồn tại, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng và trong việc thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm; đưa khu đất vào quản lý phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh theo quy hoạch; dự kiến đến tháng 12/2021 sẽ giải quyết dứt điểm những vi phạm trong quản lý, sử dụng đất tại Công ty Kim Long.