Bộ Y tế vừa có quyết định tạm dừng việc sử dụng vắcxin Quinvaxem trong dự án tiêm chủng mở rộng. Đây là vắcxin phối hợp 5 thành phần DTwP-HepB-Hib dạng lỏng, SĐK: QLVX-0604-12 do Công ty Berna Biotech Korea Corporation sản xuất. Phóng viên đã trao đổi với GS.TS Nguyễn Trần Hiển - Chủ nhiệm chương trình tiêm chủng Quốc gia, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương về nguyên nhân dừng sử dụng loại vắcxin này và vắcxin nào sẽ được sử dụng thay thế; những vấn đề lưu ý khi đưa trẻ đi tiêm chủng. Sau đây là nội dung cuộc trao đổi.
Tiêm phòng cho trẻ tại tỉnh Bình Dương. Ảnh: Dương Ngọc - TTXVN |
* PV: Thưa ông, vừa qua Bộ Y tế đã quyết định dừng sử dụng vắcxin Quinvaxem của Hàn Quốc trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, Giáo sư có thể cho biết nguyên nhân? * GS - TS Nguyễn Trần Hiển: Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng về báo cáo các trường hợp phản ứng sau tiêm xảy ra sau khi tiêm vắcxin Quinvaxem trong thời gian qua, Bộ Y tế đã đưa ra quyết định tạm dừng sử dụng vắcxin này trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng với lý do thận trọng để đảm bảo an toàn cho trẻ, trong khi chờ đợi các bằng chứng đầy đủ về tính an toàn của vắcxin chứ không phải là do chất lượng vắcxin có vấn đề.
Cho tới thời điểm hiện nay, kết quả điều tra đánh giá của các Hội đồng tư vấn chuyên môn đánh giá nguyên nhân phản ứng sau tiêm của các tỉnh và Bộ Y tế, cũng như của đoàn chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc cho thấy, không có sự liên quan giữa các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng này với qui trình vận chuyển, bảo quản, dịch vụ tiêm chủng; chưa có dấu hiệu có liên quan đến chất lượng vắcxin.
Vắcxin Quinvaxem được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam từ tháng 6/2010, do Liên minh toàn cầu về vắcxin và tiêm chủng (GAVI) viện trợ thông qua Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc. Đây là vắcxin được WHO tiền kiểm định về chất lượng. Vắcxin sau khi nhập khẩu vào Việt Nam lại được Viện Kiểm định Quốc gia vắcxin và sinh phẩm y tế của Bộ Y tế kiểm định lại về tính an toàn và chất lượng, cũng trải qua thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 và giai đoạn 3 trên trẻ em Việt Nam, được Bộ Y tế cấp giấy phép sử dụng tại Việt Nam.
Theo WHO, vắcxin đã được sử dụng ở hơn 90 nước với tổng số hơn 400 triệu liều, hiện không có bằng chứng nguyên nhân của các phản ứng sau tiêm chủng nặng này là do chất lượng vắcxin. Tuy vậy, để chắc chắn, Bộ Y tế vẫn quyết định tạm dừng sử dụng vắcxin Quinvaxem, trong khi chờ đợi trả lời kết quả xét nghiệm về chất lượng vắcxin tại một phòng thí nghiệm độc lập của WHO và kết quả của cuộc họp của Ủy ban cố vấn toàn cầu về an toàn tiêm chủng của WHO, sau khi phân tích các báo cáo phản ứng sau tiêm chủng của các nước trên thế giới có sử dụng vắcxin Quinvaxem, trong đó có Việt Nam.
Đây chỉ là tạm dừng chờ kết luận cuối cùng về chất lượng của vắcxin, chứ không phải là dừng hoàn toàn vắcxin này hay dừng tiêm các vắcxin chứa trong vắcxin 5 trong 1. Dự kiến, cuối tháng 6/2013 sẽ có đầy đủ kết luận về tính an toàn của vắcxin Quinvaxem của WHO. Khi đó, Bộ Y tế sẽ đưa ra quyết định dùng lại vắcxin này hay thay thế bằng một vắcxin khác.
Việc dừng vắcxin phải dựa trên các bằng chứng khoa học và không làm gián đoạn chương trình tiêm chủng, không làm ảnh hưởng đến thành quả của một chương trình được coi là một chương trình y tế có hiệu quả nhất của Việt Nam trong hơn 25 năm qua. Việc tạm dừng sử dụng vắcxin là một thực hành thông thường trong chương trình Tiêm chủng mở rộng của các nước. Thực tế trong thời gian vừa qua, chúng ta cũng đã tạm dừng một số lô vắcxin Quinvaxem có liên quan đến phản ứng sau tiêm chủng nặng sau tiêm vắcxin.
* PV: Sau khi tạm dừng sử dụng, chương trình tiêm chủng mở rộng đã đưa ra phương án nào để thay thế loại vắcxin Quinvaxen chưa? * GS - TS Nguyễn Trần Hiển: Hội đồng khoa học tư vấn về sử dụng vắcxin và sinh phẩm y tế của Bộ Y tế đã họp và đề nghị Bộ Y tế trong thời gian tạm dừng sử dụng vắcxin (khoảng 2 tháng), chưa nên sử dụng vắcxin thay thế khác mà đề nghị Bộ Y tế khẩn trương làm việc và hợp tác với WHO để sớm đưa ra kết luận cuối cùng về tính an toàn của vắcxin Quinvaxem.
Các phương án được đưa ra là: Nếu cuối tháng 6, không có bằng chứng về mối liên quan giữa các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng với chất lượng vắcxin thì nên sử dụng lại vắcxin Quinvaxem. Nếu có liên quan, thì thay thế bằng vắcxin trong nước như đã sử dụng trước đây là mũi tiêm vắcxin 3 trong 1 (Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván) và mũi tiêm vắcxin Viêm gan B mà không có thành phần Hib. Đồng thời về lâu dài, lập đề án với lộ trình thích hợp trình Chính phủ thay thế bằng các vắcxin khác thế hệ mới có ít phản ứng tại chỗ hơn. Song không có vắcxin nào là an toàn 100%, sau khi thay thế vắcxin khác có thể vẫn có báo cáo các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng nặng do cơ địa của trẻ và do trùng hợp ngẫu nhiên.
* PV: Việc tiêm không đủ liều và cách xa nhau có ảnh hưởng tới việc phòng bệnh cho trẻ hay không? * GS - TS Nguyễn Trần Hiển: Như đã nói ở trên, việc dừng vắcxin chỉ là tạm thời trong thời gian khoảng 2 tháng. Việc gián đoạn mũi tiêm trong thời gian tạm dừng 2 tháng này không ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch của trẻ khi tiêm các mũi tiêm tiếp theo, đối với những trẻ đã được tiêm 1 hay 2 mũi trước đó.
Trên thực tế, các nước có lịch tiêm khác nhau về khoảng cách giữa cắc mũi tiêm Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván là 2-4-6 tháng, hay 3-5-12 tháng, chứ không phải là 2-3-4 tháng như lịch tiêm chủng của nước ta. Bộ Y tế sẽ cố gắng không để thời gian tạm dừng này kéo dài, mà không có vắcxin thay thế và việc tiếp tục sử dụng vắcxin sẽ được triển khai càng sớm càng tốt.
*PV: Theo ông, các bà mẹ khi đưa con đi tiêm chủng nên cần lưu ý những vấn đề gì? * GS - TS Nguyễn Trần Hiển: Trước hết xin các bà mẹ hãy tin tưởng là ngành y tế đã, đang và sẽ cố gắng với tinh thần trách nhiệm cao nhất của mình để đảm bảo tiêm vắcxin là an toàn với chất lượng và tỷ lệ tiêm cao, nhằm tiếp tục duy trì những thành quả to lớn của Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam.
Ngành y tế hiện đang tập trung tăng cường các hoạt động sau: Tập huấn và tập huấn lại, kiểm tra, giám sát việc bảo quản vắcxin và thực hành an toàn tiêm chủng của cán bộ y tế; hướng dẫn các bà mẹ cách theo dõi, chăm sóc trẻ sau khi tiêm chủng, phát hiện sớm các trường hợp phản ứng và đưa trẻ tới cơ sở y tế để xử lý kịp thời; tập huấn về đánh giá và đáp ứng với các phản ứng sau tiêm chủng cho các hội đồng tư vấn đánh giá phản ứng sau tiêm của các tỉnh; thành lập các nhóm phản ứng nhanh với các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng.
Các bà mẹ khi đưa con đi tiêm chủng cần mang theo sổ tiêm chủng của trẻ và thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của con mình, như tiền sử sinh đẻ, tiền sử bệnh tật, tiền sử tiêm chủng, đặc biệt lưu ý thông báo các phản ứng mạnh với lần tiêm vắcxin trước để có chỉ định tiêm vắcxin phù hợp.
Trẻ cần được theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng và tiếp tục theo dõi tại nhà ít nhất 48 giờ sau tiêm chủng. Đặc biệt. gia đình cần đưa ngay trẻ tới bệnh viện hoặc các cơ sở y tế nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường sau tiêm chủng như sốt cao (>39°C), co giật, khóc thét, quấy khóc kéo dài, li bì, bỏ bú, khó thở, tím tái... để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Trong thời gian tạm dừng sử dụng vắcxin Quinvaxem, các bà mẹ vẫn nên tiếp tục đưa trẻ đi tiêm các vắcxin khác của Chương trình tiêm chủng mở rộng như vắcxin Viêm gan B mũi sơ sinh, Lao, Bại liệt, Sởi và DPT mũi 4 và theo dõi quyết định tiếp theo của Bộ Y tế về việc sử dụng vắcxin.
TTXVN/Tin tức