Ngày 7/11, Báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với UBND phường Hoàng Liệt tổ chức tọa đàm “Phân loại rác thải tại nguồn: Từ cam kết đến hành động”.
Buổi tọa đàm nhằm lan tỏa tinh thần trách nhiệm, thúc đẩy mỗi người dân, mỗi tổ chức chung tay hành động vì môi trường Thủ đô xanh - sạch - đẹp.
PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị cho biết: Trong bức tranh phát triển đô thị hiện nay, rác thải sinh hoạt đã trở thành một vấn đề không chỉ về môi trường, mà còn là thước đo của văn minh đô thị và ý thức cộng đồng.
PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng biên tập Báo Kinh tế và Đô thị thông tin chương trình Toạ đàm.
Luật Bảo vệ Môi trường 2020 yêu cầu, từ ngày 1/1/2025, các hộ gia đình phải phân loại rác thải tại nguồn. Đây là một quy định tiến bộ, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Nhà nước trong xây dựng một Thủ đô xanh - sạch - đáng sống. “Tuy nhiên, như chúng ta đều thấy, từ cam kết đến hành động thực tế vẫn là một quãng đường đầy thử thách. Ở nhiều nơi, người dân muốn làm, nhưng thiếu hướng dẫn cụ thể; chính quyền cơ sở thiếu cơ chế, nhân lực, kinh phí; trong khi hạ tầng thu gom, vận chuyển chưa đồng bộ. Buổi tọa đàm hôm nay - với chủ đề “Phân loại rác thải tại nguồn: Từ cam kết đến hành động” không chỉ là một cuộc trao đổi chuyên môn, mà còn là diễn đàn mở để cùng nhau tìm lời giải cho câu hỏi: Làm sao để rác được phân loại thật sự, không chỉ trên giấy tờ?”, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi chia sẻ
“Chúng tôi tin rằng, thay đổi nhận thức cần thời gian, nhưng thay đổi hành động cần sự gương mẫu và quyết tâm. Nếu mỗi người dân chỉ cần làm đúng một việc nhỏ mỗi ngày - bỏ rác đúng nơi, đúng loại, thì cả thành phố sẽ thay đổi. Nếu mỗi khu dân cư, mỗi tòa nhà chung cư có một người tiên phong, một tổ dân phố tích cực, thì phong trào sẽ trở thành văn hóa. Và nếu mỗi cơ quan, mỗi phóng viên, mỗi tờ báo lan tỏa thông điệp xanh, thì ý thức cộng đồng sẽ không còn xa vời. Hà Nội đang hướng tới năm 2030 - một Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp, và mỗi công dân Thủ đô hôm nay đều đang góp một phần vào hành trình ấy. Buổi tọa đàm sẽ đem lại những góc nhìn đa chiều, những giải pháp khả thi, để chính sách phân loại rác tại nguồn thực sự đi vào đời sống, từ cơ quan, trường học, đến từng hộ gia đình” PGS.TS Nguyễn Thành Lợi nhấn mạnh.
Ông Đặng Thành Vinh, Phó trưởng phòng Quản lý chất thải rắn, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết: Về chính sách Luật Bảo vệ môi trường 2020 (có hiệu lực từ 1/1/2022) đã quy định rõ việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt (CTRSSH) tại nguồn. Cụ thể, khoản 1 Điều 75 quy định CTRSSH từ hộ gia đình, cá nhân phải phân loại theo nguyên tắc: Chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác. Khoản 7 Điều 79 quy định chậm nhất đến ngày 31/12/2024 hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện phân loại theo khoản 1 Điều 75.
Khi không thực hiện phân loại từ ngày 1/1/2025 trở đi thì đây là hành vi vi phạm. Đây là chủ trương đúng đắn và là xu thế tất yếu của phát triển đô thị. Tuy nhiên, thực tế triển khai đến nay vẫn gặp nhiều vướng mắc khiến chính sách này chưa “đi vào đời sống” như mong đợi. Hà Nội cũng có những hành động để cụ thể hóa quy định này. Để quy định này có thể đi vào đời sống thì phải có lộ trình.
Hà Nội từng thí điểm với 5 quận từ 2024, chia rác thành 4 loại, sau 6 tháng, kết quả cơ bản có 280 tấn rác thải có thể tái chế được, hơn 60 tấn là rác thải cồng kềnh… bước đầu đạt được kết quả nhất định. Đương nhiên để đi vào đời sống thì phải có lộ trình và có thời gian. Năm 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cũng đã tham mưu ban hành nhiều quy định đối với việc phân loại rác tại nguồn.
“Tôi có thể khẳng định là hạ tầng Hà Nội hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu phân loại 3 nhóm rác (hữu cơ, tái chế, còn lại). Phần lớn các tòa nhà hiện nay chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phân loại rác thành 3 nhóm theo luật. Nhiều chung cư mới chỉ có 2 thùng rác, chưa bố trí khu lưu giữ tách biệt, chưa có quy trình thu gom riêng cho từng loại rác. Về trách nhiệm đầu tư, luật quy định rõ nguyên tắc “người phát thải trả tiền” và chủ đầu tư, ban quản lý tòa nhà phải tổ chức điểm tập kết, thùng chứa và quy trình thu gom phân loại trong phạm vi tòa nhà. Hạ tầng phân loại rác Hà Nội đang hoàn thiện từng bước nhưng phải cần có lộ trình, có thời gian chứ không thể một sớm một chiều. Nhưng cũng cần phải có chính sách để có hành động”, ông Vinh chia sẻ.
TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho rằng: Tại sao có luật rồi, có quy định rồi mà tại sao chúng ta vẫn loay hoay vậy. Hà Nội cũng đã có nhiều việc về vấn đề này rồi, nhưng thực tế có thể nói nhiều nơi vẫn còn làm theo tính phong trào, đây là vấn đề khó của nhiều nước chứ không phải của chúng ta. Muốn thành công phải có lộ trình, bước đi cụ thể và cách làm cho đúng, cho phù hợp.
“Theo tôi, có lẽ chúng ta thiếu các động lực để mọi người làm. Vấn đề là việc nơi này làm tốt nơi khác lại không. Vậy đối với doanh nghiệp, động lực nào để họ đầu tư vào hạ tầng? Giá cả còn chưa hợp lí, rồi cơ chế hợp đồng hàng năm một, có dám đầu tư không?... Tất cả chúng ta phải xem lại, chính sách phải phá được các điểm nghẽn, đặc biệt là động lực về kinh tế, động lực của người dân, động lực của đơn vị thu gom”, TS Hoàng Dương Tùng chia sẻ.