Phạm nhân học, thực hành nghề mộc tại phân trại số 1, Trại giam Đắk Trung.
Chú trọng dạy nghề
Một ngày cuối tháng 2/2025, chúng tôi có mặt tại Trại giam Đắk Trung, được dẫn đi quanh các khu xưởng dạy nghề cho phạm nhân. Tại khu dạy nghề mộc, mỗi phạm nhân một công việc. Người bào, người cưa, người cắt, người dập, người khắc vòng… Ai cũng tập trung, tỉ mỉ, thoăn thoắt tay chân vừa học, vừa thực hành.
Phạm nhân P.V.Đ. (sinh năm 1973, trú tại huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) bị Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Nông tuyên phạt 9 năm tù giam về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Đến nay, sau 6 năm chấp hành án, anh Đ. đang là đội trưởng đội nghề mộc của phân trại 1. Anh Đ. đã thành thạo, làm được các sản phẩm như bàn, ghế, cửa, tủ… và ngày ngày truyền dạy cho phạm nhân khác.
Phạm nhân P.V.Đ. cho biết, ngày mới vào trại, anh chưa biết gì về nghề mộc. Được cán bộ quản giáo chỉ dạy, anh đã có nghề mộc trong tay. Dự định, khi chấp hành xong án phạt tù, trở về địa phương, anh Đ. sẽ mở xưởng mộc để làm lại cuộc đời. Đối với anh, học nghề trong trại giam giúp anh có thêm động lực để phấn đấu. Trong quá trình học nghề, các phạm nhân còn hướng dẫn, động viên nhau cố gắng cải tạo tốt, kiên trì học hỏi để thành thạo nghề.
Cùng đội với phạm nhân P.V.Đ. là phạm nhân N.T.C. (sinh năm 1997, trú huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk) bị Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk tuyên phạt 3 năm tù giam về tội “Cố ý gây thương tích”. Khi vào chấp hành án tại Trại giam Đắk Trung, anh C. đã nhanh chóng học hỏi nghề mộc, hiện đã biết làm bàn, ghế, tủ, giường… Dự định, sau khi chấp hành xong án phạt tù, anh C. trở về địa phương mở xưởng mộc, có thu nhập để phụ giúp cha mẹ và tạo việc làm cho thanh niên trong xã.
Phạm nhân học, thực hành nghề sửa chữa, lắp ráp và sơn xe máy tại phân trại số 1, Trại giam Đắk Trung.
Bên cạnh nghề mộc, Trại giam Đắk Trung đang dạy nhiều ngành nghề cho phạm nhân như đan lát sản phẩm thủ công mỹ nghệ, sửa chữa máy móc, bóc tách hạt điều, khai thác mủ cao su, xây dựng dân dụng, trồng trọt, chăn nuôi… Việc bố trí cho phạm nhân lao động sản xuất, học nghề qua các năm từng bước đi vào ổn định.
Phạm nhân N.M.T. (sinh năm 1988, trú huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk) bị Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk tuyên phạt 3 năm tù giam về tội “Đánh bạc”. Đến nay, sau gần 7 tháng chấp hành án, anh T. đã học được nghề sửa chữa, lắp ráp và sơn xe máy. Anh T. chia sẻ, việc học nghề và có nghề trong tay giúp phạm nhân tìm việc làm sau khi ra tù. Nghề sửa chữa, lắp ráp xe máy rất thiết thực với cuộc sống. Do đó, anh cố gắng học, thành thạo nghề sau này kiếm thêm thu nhập lo cho vợ và hai con nhỏ.
Theo Đại tá Lê Trọng Ngà, Phó Giám thị Trại giam Đắk Trung, đa số phạm nhân khi vào trại chưa có nghề nghiệp. Hằng năm, căn cứ tình hình đất đai, thổ nhưỡng, điều kiện thời tiết, Trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động sản xuất và dạy nghề hợp lý, hiệu quả, phấn đấu đào tạo nghề cho phạm nhân đạt 65 - 70%/năm. Từ nguồn thu lao động sản xuất, Trại chi thêm chế độ ăn hằng tháng cho phạm nhân và khen thưởng những người cải tạo tốt.
Trước khi phạm nhân trở về tái hòa nhập cộng đồng, Trại mời các tổ chức chính trị - xã hội vào tư vấn chính sách tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù, giúp phạm nhân tiếp cận nguồn vốn, ứng dụng nghề vào thực tiễn cuộc sống.
Mở lối hoàn lương
Trong khuôn viên Trại giam Đắk Trung, bên cạnh khu xưởng dạy nghề, hằng tuần, ở mỗi phân trại đều vang lên tiếng đánh vần ở các lớp xóa mù chữ. Học viên của các lớp là những phạm nhân chưa thành thạo đọc, viết hoặc chưa biết chữ, chưa thuộc bảng chữ cái.
Phạm nhân V.V.T. (sinh năm 1980, trú tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) bị tuyên phạt 10 năm tù giam về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”. Vào Trại giam Đắk Trung chấp hành án phạt tù, anh T. được cán bộ dạy từng con chữ, hướng dẫn tập viết, tập đọc. Đến nay, anh T. đã biết đọc, viết cơ bản, thực hiện các phép tính cộng, trừ, nhân, chia và có thể đọc được thư vợ con gửi vào. Việc biết đọc, viết, tính toán giúp anh T. có thêm hy vọng về tương lai tươi sáng và phục vụ tốt hơn công việc đo đạc của nghề mộc.
Lớp học xóa mù chữ tại Trại giam Đắk Trung.
Mỗi khóa học xóa mù chữ tại Trại giam Đắk Trung thường kéo dài 18 tháng, chia làm 2 lớp với khoảng 20 học viên/lớp. Việc dạy chữ giúp phạm nhân nâng cao kiến thức, biết tính toán để định hướng làm ăn và dễ tiếp cận, tái hòa nhập cộng đồng sau khi chấp hành xong án phạt tù.
Tại Trại giam Đắk Trung, hiện nay có 11 trẻ theo mẹ vào trại trong quá trình mẹ chấp hành án phạt tù; trẻ nhỏ nhất dưới 1 tháng tuổi, trẻ lớn nhất hơn 2 tuổi. Thời gian qua, Trại giam Đắk Trung chú trọng chăm sóc trẻ theo Luật Trẻ em và Nghị định 118/2024/NĐ-CP của Chính phủ. Dịp lễ, Tết, Tết Thiếu nhi, Trung thu… Trại tổ chức tặng quà cho trẻ. Chế độ ăn uống, tiêm chủng, chăm sóc và điều trị khi trẻ bị ốm được quan tâm.
Phạm nhân N.H.B.T. (sinh năm 2001, trú thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa) bị tuyên phạt 17 năm tù giam về tội “Giết người”, khi đi chấp hành án mới biết bản thân mang thai. Sau khi sinh, tháng 12/2024, hai mẹ con chị T. được chuyển lên Trại giam Đắk Trung để tiếp tục chấp hành án. Vì có con nhỏ, mỗi ngày chị T. vừa chăm con vừa phụ chăm các trẻ khác trong trại. Được cán bộ quản giáo động viên, hướng dẫn, người mẹ trẻ yên tâm cải tạo, cố gắng chăm con. Các đồ dùng như quần áo, chế độ ăn uống, sữa của con được đảm bảo, nhìn con khỏe mạnh, người mẹ trẻ càng thêm có niềm tin, hy vọng, nỗ lực cải tạo để được hưởng chính sách khoan hồng, sớm trở về làm lại cuộc đời, nuôi dạy con.
Những năm qua, Trại giam Đắk Trung không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân, chú trọng xây dựng môi trường giáo dục xanh, sạch, đẹp, lành mạnh với phương châm giáo dục, thuyết phục cảm hóa đối tượng là chính. Hằng năm, Trại mở các lớp giáo dục thời sự, pháp luật cho phạm nhân; tổ chức cho phạm nhân được thăm, gặp người thân và gia đình, nhận thư và quà qua bưu điện, gọi điện thoại liên lạc với gia đình.Phạm nhân khi nhập trại được khám sức khỏe để bố trí lao động phù hợp. Phạm nhân vị thành niên được giam giữ riêng và có chế độ học tập, lao động theo quy định.
Song song với chế độ, chính sách, Ban Giám thị, Hội đồng xét và đề nghị đặc xá của Trại tích cực phối hợp xét duyệt, lập hồ sơ đề nghị đặc xá, tạo điều kiện cho phạm nhân cải tạo tốt được hưởng chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước.
Đại tá Lê Trọng Ngà, Phó Giám thị Trại giam Đắk Trung cho biết, vào các đợt đặc xá, sau khi có văn bản hướng dẫn của Hội đồng Tư vấn đặc xá Trung ương, Ban Giám thị Trại giam Đắk Trung phổ biến, quán triệt rộng rãi trong phạm nhân và niêm yết công khai, minh bạch. Sau khi họp bình bầu trong phạm nhân, danh sách, trình tự, thủ tục, hồ sơ được Ban Giám thị, Hội đồng xét và đề nghị đặc xá của Trại xét duyệt chặt chẽ, đảm bảo đúng đối tượng, khách quan, dân chủ. Năm 2024, Trại giam Đắk Trung có 63 phạm nhân được đặc xá.
Việc thực hiện tốt các chế độ, chính sách cho phạm nhân ở Trại giam Đắk Trung góp phần gia tăng hiệu quả quản lý, giáo dục, cải tạo, vừa đồng hành, sẻ chia, gieo niềm tin, mở lối để những người lầm lỡ hoàn lương, làm lại cuộc đời.