Hoạt động khám sàng lọc tạo tiền đề cho chẩn đoán chính xác và triển khai can thiệp sớm ngay lập tức, giúp tận dụng tối đa sự mềm dẻo của não bộ để giảm thiểu hậu quả khuyết tật thứ cấp và tối ưu hóa khả năng phục hồi chức năng, hòa nhập xã hội. Ngoài ra, sàng lọc cung cấp dữ liệu chính xác cho công tác hoạch định và phân bổ nguồn lực chính sách (y tế, giáo dục, bảo trợ xã hội), đồng thời tư vấn, hỗ trợ kiến thức cần thiết cho gia đình và người chăm sóc.
Trong quý IV/2025, Sở Y tế tỉnh Lạng Sơn phối hợp với Trung tâm II – Trực tiếp hỗ trợ trẻ em khuyết tật triển khai Chương trình khám sàng lọc diện rộng dành cho trẻ khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh. Hoạt động diễn ra từ ngày 6 - 9/10, tại Trung tâm Y tế khu vực Chi Lăng và Trung tâm Y tế khu vực Cao Lộc, đồng thời mở rộng khám lưu động tại 8 trung tâm y tế khu vực khác, hướng tới nhóm trẻ từ 0 đến 16 tuổi.
Chương trình nằm trong chuỗi hoạt động chăm sóc sức khỏe trẻ em, được Lạng Sơn duy trì nhiều năm, với mục tiêu phát hiện sớm, can thiệp kịp thời các dạng khuyết tật bẩm sinh và di chứng bệnh lý ở trẻ. Ngay từ những ngày đầu triển khai, các đoàn chuyên môn gồm bác sĩ chuyên khoa răng – hàm – mặt, mắt, tai – mũi – họng, chỉnh hình và ngoại nhi đã về trực tiếp các địa phương: Tràng Định, Bình Gia, Văn Quan, Bắc Sơn, Văn Lãng, Lộc Bình, Đình Lập và Hữu Lũng, để thăm khám.
Bên cạnh khám lâm sàng, các buổi hội chẩn chuyên sâu được tổ chức ngay tại cơ sở, nhằm đảm bảo đánh giá chính xác tình trạng khuyết tật và chỉ định phẫu thuật cho những trường hợp đủ điều kiện.
Đối tượng được thụ hưởng từ chương trình rất đa dạng. Nhiều trẻ mắc các dị tật răng – hàm – mặt như sứt môi, hở hàm ếch, phanh lưỡi bất thường, bớt sắc tố hoặc u lành vùng mặt được khám và tư vấn phương án phẫu thuật an toàn. Các trường hợp khuyết tật vận động như biến dạng tay chân, cong vẹo cột sống, lõm lồng ngực, xơ hóa hoặc di chứng viêm xương được tiếp cận quy trình đánh giá toàn diện để xác định hướng can thiệp phù hợp. Đồng thời, chương trình cũng tiếp nhận nhiều trẻ bị di chứng bỏng, dẫn đến biến dạng cơ thể, trẻ có vấn đề về mắt (lác, sụp mi, đục thủy tinh thể), trẻ mắc khuyết tật tai và các bất thường đường sinh dục như thoát vị bẹn, thoát vị rốn, ẩn tinh hoàn, tràn dịch màng tinh hoàn…
Theo đại diện Sở Y tế tỉnh Lạng Sơn, mỗi ca bệnh đều được sàng lọc theo quy trình nghiêm ngặt, bảo đảm an toàn và chính xác trong chỉ định. Những trẻ đủ điều kiện phẫu thuật sẽ được hỗ trợ hoàn toàn chi phí mổ, cùng với chi phí ăn uống, đi lại cho gia đình trong suốt quá trình điều trị. Đây là hỗ trợ thiết thực đối với các gia đình nghèo, gia đình dân tộc thiểu số tại các huyện miền núi – nơi điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế chuyên sâu còn nhiều hạn chế.
Nhiều phụ huynh chia sẻ, nhờ chương trình, con em họ có cơ hội được chăm sóc y tế mà trước đây gia đình không đủ điều kiện thực hiện.
“Nếu không có đoàn bác sĩ về tận nơi khám, có lẽ chúng tôi không biết con cần phẫu thuật sớm để tránh ảnh hưởng đến phát triển thể chất”, một phụ huynh tại huyện Bắc Sơn cho biết.
Đối với những trẻ có dị tật ảnh hưởng đến thẩm mỹ hoặc khả năng vận động, phẫu thuật kịp thời giúp các em tự tin hơn, tạo tiền đề thuận lợi để hòa nhập cộng đồng và tham gia học tập bình thường như các bạn đồng trang lứa.
Đại diện Sở Y tế cho biết, hoạt động khám và phẫu thuật cho trẻ khuyết tật năm 2025 là sự nối tiếp nỗ lực nhiều năm trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em tại tỉnh. Bên cạnh mục tiêu cải thiện tình trạng sức khỏe, chương trình còn chú trọng hỗ trợ các gia đình về mặt tâm lý, giúp họ hiểu rõ tầm quan trọng của can thiệp y tế sớm đối với tương lai của trẻ. Các ca phẫu thuật thành công sẽ góp phần phục hồi chức năng, điều chỉnh các dị tật, cải thiện khả năng vận động và phát âm… qua đó mang đến cơ hội phát triển toàn diện hơn cho trẻ.
Không chỉ mang lại lợi ích thiết thực về y tế, chương trình còn thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội và sự chung tay vì cộng đồng của ngành y tế cùng các tổ chức nhân đạo. Sự tham gia của các bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, cùng tinh thần tận tâm, tận lực của đội ngũ nhân viên y tế tại cơ sở đã tạo nên những ngày khám bệnh hiệu quả, an toàn và giàu ý nghĩa nhân văn.
Thông qua hoạt động này, hàng trăm trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại Lạng Sơn được tiếp cận cơ hội thay đổi cuộc sống theo hướng tích cực hơn. Chương trình không chỉ mang đến niềm hy vọng cho các em mà còn tạo dựng niềm tin cho cộng đồng về sự quan tâm của Nhà nước, của các tổ chức xã hội đối với nhóm trẻ yếu thế. Đây cũng là bước khẳng định cam kết của tỉnh trong việc thực hiện các chính sách chăm sóc, bảo vệ trẻ em, hướng tới mục tiêu không để trẻ em nào bị lãng quên.
Với kết quả đạt được trong năm 2025, Sở Y tế tỉnh Lạng Sơn cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với các tổ chức nhân đạo để duy trì và mở rộng chương trình trong thời gian tới, đặc biệt tại các địa bàn khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Việc khám sàng lọc và phẫu thuật miễn phí cho trẻ khuyết tật không chỉ góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng mà còn mở ra hướng phát triển bền vững, nhân ái và bao trùm trong công tác an sinh xã hội của tỉnh.
Chương trình khám sàng lọc năm nay một lần nữa nhấn mạnh giá trị của sự sẻ chia và tinh thần nhân văn trong chăm sóc sức khỏe trẻ em. Nhờ nỗ lực của các cấp, các ngành và sự tham gia của các tổ chức hỗ trợ nhân đạo, nhiều trẻ em Lạng Sơn đã được trao cơ hội vươn lên, hướng tới một tương lai tươi sáng hơn – nơi mọi trẻ em đều có quyền được chăm sóc và phát triển toàn diện.