Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học – Công nghệ và Môi trường Nguyễn Tuấn Anh phát biểu tại buổi làm việc.
Bạc Liêu là tỉnh thuộc bán đảo Cà Mau, giáp Biển Đông, trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm với đặc điểm nền nhiệt cao và ổn định quanh năm, ít bão và áp thấp nhiệt đới. Khí hậu tại Bạc Liêu phân hóa thành hai mùa tương phản rõ rệt trong năm. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 trùng với mùa gió Tây Nam, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 trùng với mùa gió Đông Bắc. Bạc Liêu cũng là địa phương có hệ thống sông và kênh rạch tạo nên một mạng lưới sông ngòi dày đặc.
Thống kê của UBND tỉnh Bạc Liêu trong 10 năm gần đây cho thấy, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường. Điều này thể hiện rất rõ thông qua hiện tượng dông, lốc xoáy, gió giật mạnh, sét đánh xảy ra với tần suất ngày càng nhiều hơn. Triều cường ngày càng dâng cao gây ngập úng cục bộ ở các vùng trũng thấp, đặc biệt là sạt lở đất ở vùng ven sông, ven biển ngày càng diễn ra nghiêm trọng. Như trong mùa khô năm 2015 - 2016 do ảnh hưởng bởi El nino mạnh, tình hình hạn hán xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh diễn ra gay gắt nhất lịch sử gần 100 năm qua.
Trước những diễn biến bất lợi, ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu, tỉnh Bạc Liêu đã thành lập Ban Chỉ đạo ứng phó với biến đổi khí hậu gồm 23 thành viên, do Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban; kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn của tỉnh gồm 36 thành viên, do Chủ tịch UBND làm Trưởng ban; thành lập Tổ giúp việc cho Ban Chỉ đạo là thủ trưởng các phòng chuyên môn thuộc các sở, ban, ngành và địa phương trong tỉnh. Tỉnh lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, trong giai đoạn từ năm 2016 - 2021, Bạc Liêu đã đầu tư các nguồn lực ứng phó biến đổi khí với số tiền hơn 3.111 tỷ đồng. Nhiều công trình, dự án sau khi đưa vào sử dụng, giảm thiểu tác động bất lợi của biến đổi khí hậu đảm bảo đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân. Một số dự án tiêu biểu như: Gia cố chống xói lở bờ biển xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu; gia cố chống xói lở bờ biển phía Bắc kè Gành Hào, thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải; xây dựng hệ thống công trình ngăn triều, chống ngập cho thành phố Bạc Liêu và vùng lân cận; gây bồi tạo bãi và trồng cây chống xói lở khu vực biển Nhà Mát; chống xói lở gây bồi, trồng rừng ngập mặn chống xói lở, bảo vệ đê biển Gành Hào; gây bồi tạo bãi, khôi phục rừng phòng hộ ven biển tỉnh Bạc Liêu…
Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Lê Tấn Cận cho biết, khó khăn trong tổ chức thực hiện quy định pháp luật về ứng phó với biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh là tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về lĩnh vực biến đổi khí hậu, cơ chế điều phối liên ngành mới chỉ được thành lập ở Trung ương và cấp tỉnh. Đội ngũ công chức làm công tác quản lý nhà nước về ứng phó với biến đổi khí hậu ở cấp huyện chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng và chất lượng. Lĩnh vực biến đổi khí hậu còn khá mới, người dân ít được tiếp cận, thiếu thông tin nên việc thực hiện chính sách, pháp luật về ứng phó với biến đổi khí hậu còn nhiều hạn chế. Việc lồng ghép các vấn đề biến đổi khí hậu vào chương trình và kế hoạch của từng ngành còn hạn chế. Năng lực dự báo, cảnh báo, chủ động phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu được nâng lên nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác phòng, tránh lụt bão và tìm kiếm cứu nạn còn thiếu. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu các đề tài, dự án, các thành tựu tiến bộ kỹ thuật chậm được nhân rộng, thiếu cơ chế triển khai và chính sách phát triển. Các nhiệm vụ khoa học và công nghệ về lĩnh vực môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính ít được quan tâm, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ.
Tỉnh Bạc Liêu kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm đồng bộ Hệ thống pháp luật để huy động được đầy đủ sự tham gia của người dân; sớm ban hành Quy chế phối hợp liên vùng, ngành và lĩnh vực để ứng phó với biến đổi khí hậu (vùng đất liền, ven biển, vùng hải đảo). Đồng thời, hỗ trợ nguồn lực cho tỉnh thực hiện các dự án thích ứng với biến đổi khí hậu góp phần hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; hỗ trợ kinh phí thực hiện các dự án cấp bách chống sạt lở bờ sông, bờ biển, nâng cấp để biển đông, các dự án kết cấu hạ tầng phục vụ nuôi tôm thâm canh, bán thâm canh.
Kết luận tại buổi làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh, đánh giá cao các giải pháp tỉnh Bạc Liêu triển khai thực hiện thích ứng biến đổi khí hậu; đồng thời chỉ ra những hạn chế tỉnh cần khắc phục trong thời gian tới, đó là nhiều dự án không hoàn thành đúng tiến độ, dẫn đến tình trạng đội vốn, gây bức xúc trong nhân dân.
Ông Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng khốc liệt hơn tới phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bạc Liêu nằm ở khu vực chịu nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Vì vậy, tỉnh cần tiếp tục chủ động triển khai thực hiện các giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu. Trong đó, truyền thông, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tác động của biến đổi khí hậu và phòng chống, ứng phó với thiên tai phải được quan tâm ưu tiên hàng đầu. Tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, có các quy định mang tính dài hạn hơn về công tác biến đổi khí hậu; cũng như cần rà soát lại các chương trình, đảm bảo việc lồng ghép nội dung biến đổi khí hậu vào chiến lược, quy hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững. Các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu cần được xây dựng trên cơ sở mức độ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, xem xét diễn biến các yếu tố trong kịch bản biến đổi khí hậu đã được công bố và phải tính toán chi phí, lợi ích của các giải pháp đối với từng ngành, lĩnh vực, bảo đảm tính hiệu quả.
Trước đó, Đoàn công tác Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã khảo sát thực tế tại một số công trình, dự án thích ứng với biến đổi khí hậu thuộc Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016 - 2020 và cơ sở sản xuất công nghiệp thực hiện giảm phát thải khí nhà kính trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.