Tại diễn đàn, bà Phạm Thị Lý, Giám đốc Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển, Giám đốc Liên hiệp HTX và nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam đã thẳng thắn bày tỏ trăn trở về việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc CheckVN đang gặp gián đoạn, ảnh hưởng đến công tác quản trị chuỗi cung ứng trong bối cảnh yêu cầu minh bạch ngày càng cao.
Bà Phạm Thị Lý nêu trăn trở về việc bảo tồn sâm Nhất Dương Sinh.
“Chúng tôi từ lâu đã hoàn thiện công nghệ truy xuất nguồn gốc CheckVN, đang nghiên cứu bảo tồn loài sâm Nhất Dương Sinh. Nhưng hiện nay, việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc này đang có sự gián đoạn. Trong bối cảnh của ngành nông nghiệp hiện nay, những đòi hỏi về truy xuất nguồn gốc, quản trị chuỗi cung ứng rất quan trọng, nên chúng tôi mong muốn được Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục cho áp dụng”, bà Phạm Thị Lý chia sẻ.
Ngay sau phần trình bày của bà Lý, ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã trực tiếp phản hồi và trân trọng mời bà làm việc trong thời gian sớm nhất.
“Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn ngành. Chúng tôi đã gặp chuyên gia hàng đầu để hoàn thành bộ cơ sở dữ liệu và yêu cầu hạn trong 1 tháng phải xong hệ thống này. Do đó, chúng tôi sẽ xúc tiến khẩn trương và chắc chắn tiếp tục hợp tác để sử dụng công nghệ CheckVN”, ông Long nhấn mạnh.
Liên quan đến nghiên cứu bảo tồn sâm Nhất Dương Sinh, ông Long khẳng định, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nghiên cứu thành công với sâm Ngọc Linh, vì vậy có đủ cơ sở thúc đẩy nghiên cứu đối với loài sâm mà nhóm của bà Lý đang thực hiện.
Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường Nguyễn Văn Long.
Nhất Dương Sinh là loài dược liệu thân gỗ, sinh trưởng trong những cánh rừng nguyên sinh ẩm cao ở miền núi phía Bắc Việt Nam. Cây có thân mọc thẳng, rễ cọc thẳng hoặc hình nhân sâm, lá hình trứng mọc so le. Hoa có hình mũi mác xếp thành lồng đèn bao bọc lấy đài và nhụy, còn quả mọc thành buồng từ 8–15 quả. Các bộ phận của cây như thân, lá, rễ đều có mùi thơm đặc trưng của sâm và được dùng làm thuốc bổ.
Trong nhiều năm, nhóm nghiên cứu của bà Phạm Thị Lý đã tiến hành khảo sát mẫu trong tự nhiên, nuôi cấy mô, bảo vệ bản quyền giống, bản quyền gen và đăng ký sáng chế cho quy trình tách chiết hoạt chất chống ung thư từ loài sâm này.
Năm 2020, trên cơ sở tuyển chọn những cây giống tốt đã được nuôi trồng kết hợp với cây mọc trong tự nhiên, nhóm nghiên cứu đăng ký bảo vệ bản quyền giống tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đặt tên và bảo hộ sở hữu trí tuệ thương hiệu Nhất Dương Sinh.
Kết quả nghiên cứu đã đưa Nhất Dương Sinh trở thành loài thực vật đầu tiên của Việt Nam được giải trình tự toàn vẹn bộ gen và được Ngân hàng gen thế giới (GENBANK) công nhận bản quyền trình tự 10 gen đặc trưng cùng trình tự lục lạp.
Theo kết quả thử nghiệm, hoạt chất chiết xuất từ Nhất Dương Sinh có khả năng kháng nhiều loại bệnh ung thư, như: ung thư phổi, ung thư gan, ung thư não, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư máu, ung thư dạ dày và ung thư da. Đặc biệt, loài sâm này gần như không gây tác động đến tế bào thường – yếu tố quan trọng trong hỗ trợ điều trị bệnh.
Những kết quả ấy không chỉ mang ý nghĩa về mặt nghiên cứu mà còn mở ra triển vọng xây dựng một ngành hàng dược liệu giá trị cao từ nguồn gen bản địa.