Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo chỉ huy dàn nhạc giao hưởng trong một buổi diễn. |
Sinh năm 1940 tại Hà Đông (nay là Hà Nội), nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo sang Pháp từ năm 13 tuổi dưới sự bảo trợ của ông Paul Lévy - cựu Giám đốc trường Viễn Đông Bác cổ - rồi trở thành sinh viên Nhạc viện Quốc gia Paris năm 1963.
Ông tốt nghiệp xuất sắc Khoa Sáng tác của Nhạc viện Quốc gia Paris năm 1963 với tác phẩm "Thành đồng Tổ quốc". Năm 1969, tại Liên hoan Nghệ thuật hiện đại quốc tế Royan, Nguyễn Thiện Đạo nổi lên như một hiện tượng trong nghệ thuật hàn lâm thế giới với tác phẩm "Tuyến lửa" - một bản anh hùng ca về cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân Việt Nam. Đến năm 1983, ông đoạt giải thưởng "André Caplet" của Hàn lâm viện Mỹ thuật Pháp cho toàn bộ tác phẩm của mình, được Nhà nước Pháp trao Huân chương "Nghệ thuật và Văn hoá". Sau đó, vào năm 1995 ông được trao giải thưởng Gian Carlo Menoti.
Trong sự nghiệp sáng tác, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo đã cho ra đời 94 tác phẩm âm nhạc, 1 tác phẩm văn học cùng nhiều bài viết văn hóa, có tên trong hai cuốn từ điển Le Petit Robert và Le Petit Larousse của Pháp liên tục từ những năm 1980 của thế kỷ trước cho đến nay và giành nhiều danh hiệu cao quý của cả hai nước Việt Nam và Pháp.
Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo luôn say mê và khát khao sáng tác. Những tác phẩm của ông luôn thể hiện chiều sâu tâm hồn Việt đồng thời cũng cho thấy sự cân bằng của một nhà soạn nhạc đứng vững giữa hai nền văn hóa, chiêm nghiệm được sự khác biệt của Đông và Tây từ cốt lõi của giá trị ấy. Ông cởi mở tiếp nhận những thay đổi của thời đại và tiếp tục suy nghĩ, tìm tòi nhằm khai mở cách vận dụng sáng tạo để tạo ra những giá trị riêng của mình.
Những tác phẩm của ông, dù là tác phẩm âm nhạc hay ngôn ngữ, đều là những chuyến trở về từ Tây sang Đông, ca ngợi con người chân chính, đấu tranh cho lý tưởng sống cao đẹp để hướng tới một xã hội công bằng, một cuộc sống hòa bình có ý nghĩa. Ông đã kết hợp những nét đẹp độc đáo của dàn nhạc dân tộc với dàn nhạc giao hưởng châu Âu trong các tác phẩm tiêu biểu như hòa tấu "Bình minh cho sáu nhạc cụ dây" (sáng tác năm 1968), vở opera "Mỵ Châu -Trọng Thuỷ" (sáng tác năm 1978), nhạc phim "Đế chế lụi tàn" (năm 1983), thanh xướng kịch "Hồn non nước" (năm 1998), giao hưởng "Phù Đổng", nhạc phim "Chuyện của Pao", giao hưởng "Sóng Nhất Nguyên"... Năm 2005, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo giới thiệu tác phẩm "Sóng thần", một bản hùng ca bằng âm nhạc thể hiện khí phách dân tộc chạy dài theo lịch sử từ thời Hùng Vương tới thời đại Hồ Chí Minh.
Trong những năm sống và làm việc tại Pháp, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo từng là thành viên Đoàn Chủ tịch Hội Người Việt Nam tại Pháp (UGVF) trong nhiều nhiệm kỳ, thành viên Hội đồng cố vấn của Hội người Việt Nam tại Pháp, thành viên Ban biên tập báo Đoàn Kết. Ông đã tích cực tham gia phong trào yêu nước của cộng đồng người Việt trong hơn 50 năm qua và thông qua âm nhạc ông đã góp phần giới thiệu tinh thần Việt Nam theo cách riêng của mình. Vì những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và sự nghiệp giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo đã được Nhà nước Việt Nam tặng Huân chương Kháng chiến hạng Ba và được Bộ Văn hóa Thông tin trao Huy chương Chiến sĩ Văn hóa.
Lễ tang của ông được tổ chức vào hồi 9h30 ngày 27/11 tại nghĩa trang Père Lachaise ở Paris.