Khơi thông nguồn lực, phát huy “sức mạnh mềm”
“Văn hóa là hồn cốt của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn…”, lời hiệu triệu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 trong một năm qua đã trở thành “kim chỉ nam” định hướng cho sự phát triển, tạo động lực và sức bật cho toàn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Theo đó, công tác quản lý của ngành văn hóa, thể thao và du lịch năm 2022 có nhiều đổi mới tích cực.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Ngành tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ảnh: TT
Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023 của ngành Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, năm 2022, các hoạt động VH, TT và DL dần sôi động trở lại, nhiều giá trị văn hóa, đạo đức xã hội, truyền thống gia đình tốt đẹp, gương người tốt, việc tốt tiếp tục được nhân rộng, phát huy. SEA Games 31 do Việt Nam đăng cai được tổ chức thành công hết sức tốt đẹp. Đoàn thể thao Việt Nam đã thi đấu với tinh thần quyết tâm cao nhất, đạt thành tích ghi dấu ấn lịch sử. Hoạt động du lịch phục hồi nhanh chóng, là một trong những điểm sáng, đóng góp tích cực cho sự phục hồi và phát triền kinh tế - xã hội của đất nước sau đại dịch.
Bước sang năm 2023, năm bản lề thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, ngành VH,TT&DL cả nước cần phát huy hơn nữa vai trò lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp "Chấn hưng văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới".
Ngành tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021. Mục tiêu, nhiệm vụ xuyên suốt là "Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc".
Dấu ấn nổi bật trong năm là công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Bộ VH,TT&DL đã tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội thông qua 2 dự án Luật, phối hợp trình 1 dự án Luật, gồm: Luật Điện ảnh 2022; Luật Phòng chống bạo lực gia đình (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.
Khẳng định vai trò quan trọng của công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, tại Hội thảo Văn hóa 2022 vừa diễn ra tại tỉnh Bắc Ninh, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chính sách phát triển văn hóa đã đạt được một số kết quả nổi bật. Quá trình xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong lĩnh vực văn hóa đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, kho tàng di sản, di tích lịch sử - văn hóa đồ sộ của dân tộc; quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới, khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Lan tỏa những giá trị văn hóa Việt Nam
Lần đầu tiên, đàm phán thành công việc hồi hương ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” đã tạo tiếng vang lớn ở trong nước và quốc tế, thể hiện quyết tâm của Việt Nam không chỉ ở việc hoàn thiện các sưu tập cổ vật, bảo vật, di sản văn hóa bị thất lạc, “chảy máu” ra nước ngoài, mà còn khẳng định vị thế, tầm ảnh hưởng của dân tộc; khẳng định sự đúng đắn, tiên quyết của Đảng và Nhà nước về quan điểm bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Liên tiếp niềm vui trong những ngày cuối năm 2022 khi những di sản Việt Nam được thế giới vinh danh: Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng và Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689 - 1943) được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO (MOWCAP) ghi danh là Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Một dấu ấn quan trọng khẳng định vị thế, tiếng nói của chúng ta trên trường quốc tế là sự kiện Việt Nam trúng cử, trở thành 1/24 thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nhiệm kỳ 2022 - 2026.
Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Ảnh TQ
Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong năm lan tỏa, vừa có chiều rộng, vừa có chiều sâu; vừa khơi dậy đời sống văn hóa cơ sở, vừa quảng bá, thu hút các hoạt động quốc tế.
Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở và Phong trào“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” cũng đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Sau lễ phát động triển khai chủ đề công tác năm 2022, một luồng sinh khí mới, nhận thức mới, tư duy và hành động mới về vai trò quan trọng của văn hóa và xây dựng đời sống văn hóa cơ sở đã lan tỏa ở khắp các địa phương, vùng miền. Đời sống văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều khởi sắc; lĩnh vực thư viện nỗ lực đổi mới, đa dạng hóa các phương thức hoạt động...
Điện ảnh Việt Nam cán đích thành công với Luật Điện ảnh 2022 được Quốc hội thông qua; nhiều hoạt động phục hồi ấn tượng, trong đó có thành công của LHP Quốc tế Hà Nội lần VI. Bức tranh sôi nổi của nghệ thuật biểu diễn; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm cũng hiện diện với những gam màu đa sắc. Lễ phát động sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật Sống mãi với thời gian hướng tới 100 năm Ngày thành lập Đảng, 85 năm Ngày Quốc khánh 2.9 là minh chứng cụ thể trong việc triển khai, thực hiện các Nghị quyết, Chiến lược mà Đảng, Nhà nước đã đề ra.
Năm 2022 cũng được ghi nhận là một năm nhiều thành công ở lĩnh vực bảo vệ bản quyền tác giả và các quyền liên quan. Việt Nam đã hoàn thành gia nhập Hiệp ước về biểu diễn và bản ghi âm của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (Hiệp ước WPPT); Hiệp ước về tạo điều kiện cho người khiếm thị, người khuyết tật về thị giác và người khuyết tật khác không có khả năng đọc tiếp cận với các tác phẩm đã công bố (Hiệp ước Marrakesh). Trong năm, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ; với nhiều nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung.
Sức lan tỏa mạnh mẽ của những giá trị, bản lĩnh và sức sống của văn hóa Việt Nam cũng được thể hiện rõ nét trong công cuộc phục hồi sau COVID-19. Các tỉnh, thành tổ chức nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật sôi nổi, phục vụ nhiệm vụ chính trị và nhu cầu hưởng thụ của nhân dân trong điều kiện cả nước bước vào giai đoạn bình thường mới, đặc biệt là trong các dịp lễ, kỷ niệm lớn của đất nước.
Về thể thao, chuẩn bị lực lượng, cơ sở vật chất, tham dự và giành thành tích tốt tại SEA Games 32 năm 2023 tại Campuchia, ASIAD 19, Đại hội Thể thao Bãi biển thế giới tại Indonesia, Đại hội Thể thao trong nhà và võ thuật lần thứ 6 (AIMAG6). Cùng với đó là chuẩn bị lực lượng cho các cuộc tranh tài giành vé hay tích điểm dự Olympic 2024.
Về du lịch, năm 2023 phấn đấu đón 110 triệu lượt khách du lịch, trong đó khoảng 8 triệu lượt khách quốc tế, 102 triệu lượt khách du lịch nội địa, tổng thu từ khách du lịch đạt 650 ngàn tỷ đồng.
Cùng trong năm tới sẽ diễn ra Hội nghị toàn quốc về du lịch năm 2023; Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Ngành sẽ tham gia các sự kiện quốc tế như: Diễn đàn Du lịch ASEAN ATF2023 tại Indonesia; Hội chợ du lịch ITB tại Berlin - Đức. Phối hợp với hiệp hội du lịch, các địa phương, các doanh nghiệp tiếp tục tổ chức các chương trình giới thiệu du lịch Việt Nam tại các thị trường trọng điểm: ASEAN, Đông Bắc Á, Australia, châu Âu.
Tiếp tục đổi mới tư duy, tập trung rà soát các văn bản pháp luật về du lịch, ngành du lịch tiếp tục tham mưu lãnh đạo Bộ việc điều chỉnh, bổ sung các cơ chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho du lịch phát triển; đồng thời, tập trung nghiên cứu, tham mưu lãnh đạo Bộ giải pháp phục hồi thị trường du lịch quốc tế, các vấn đề liên quan đến chính sách xuất nhập cảnh, kết nối thị trường… từ đó, khơi thông các “điểm nghẽn” để thu hút khách quốc tế vào Việt Nam.