Gia tăng là việc sử dụng AI
Thời gian qua, nhận thức và hành động tuân thủ pháp luật của người quảng cáo (nhãn hàng), người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, cũng như các nền tảng xuyên biên giới đã được cải thiện rõ rệt. Các doanh nghiệp lớn bắt đầu triển khai hiệu quả các giải pháp như White List, Black List nhằm đảm bảo an toàn thương hiệu và môi trường truyền thông lành mạnh. Tuy nhiên, theo ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, vẫn còn khoảng trống trong việc chấp hành pháp luật tại các công ty, đại lý quảng cáo.
“Việc hợp tác tuân thủ pháp luật của các đại lý quảng cáo lớn thì tốt, nhưng nhóm vừa và nhỏ thì vẫn còn hạn chế. Thời gian tới, Cục sẽ tăng cường đối thoại, làm việc nhiều hơn với nhóm này. Nếu năm 2023, Cục xem xét, xử lý 10 doanh nghiệp, thì năm 2024 chỉ còn 6 doanh nghiệp, cùng với đó 6 tháng đầu năm 2025 chỉ còn 2 doanh nghiệp bị xem xét, xử lý”, ông Lê Quang Tự Do cho biết.
Cùng với nỗ lực từ phía cơ quan quản lý, các nền tảng lớn như Facebook, TikTok, YouTube, Zalo… cũng tích cực phối hợp chặn gỡ quảng cáo vi phạm. Năm 2024, Facebook đã xử lý 510 tài khoản, trang và 35 hội nhóm giả mạo, cùng 78 tài khoản quảng cáo cờ bạc. Tik Tok gỡ 8 tài khoản quảng cáo vi phạm; Google xóa hàng nghìn quảng cáo thuốc và thực phẩm chức năng sai phạm. 6 tháng đầu năm 2025, Zalo đã gỡ 77 bài quảng cáo sữa giả do người dùng đăng tải; Tik Tok Shop xử lý 48 sản phẩm vi phạm; YouTube gỡ 3 video quảng cáo vi phạm liên quan đến sữa vi phạm.
Xử phạt người nổi tiếng, có sức ảnh hưởng do vi phạm về quảng cáo.
Ông Lê Quang Tự Do đánh giá: “Điểm tích cực là các nền tảng đã chủ động ứng dụng các giải pháp công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI), bộ lọc tự động để kiểm duyệt nội dung. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là lợi ích sát sườn, nếu để ‘rác’, nội dung xấu độc tràn lan thì các nhãn hàng cũng không còn mặn mà với nền tảng đó nữa. Trong thời gian tới, các nền tảng phải áp dụng các giải pháp AI mạnh hơn để rà soát, gỡ bỏ…”.
Một nguy cơ đang gia tăng là việc sử dụng AI để tạo ra các nội dung vi phạm, xuyên tạc lãnh tụ, lãnh đạo, gây kích động, chống phá Nhà nước. Từ cuối năm ngoái, Cục đã ghi nhận nhiều nội dung giả mạo do AI tạo ra lan truyền trên TikTok, Meta, YouTube, đặc biệt là trên nền tảng mới Reef của Meta. Cục đã yêu cầu các nền tảng phải có biện pháp kỹ thuật đủ mạnh để xử lý.
“Tất cả những tiến bộ công nghệ mới nhất hiện nay đều đang được tận dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, từ quảng cáo sai phạm cho đến tuyên truyền chống phá Nhà nước. Người ta có thể dùng AI để tạo ra các video một cách nhanh chóng, phát tán trên mạng xã hội, đặc biệt là các nền tảng xuyên biên giới. Do đó, các nền tảng phải đặc biệt quan tâm đến việc phát triển thuật toán AI, hệ thống bộ lọc hiệu quả nhằm phát hiện, ngăn chặn và gỡ bỏ kịp thời những nội dung vi phạm này”, ông Lê Quang Tự Do bày tỏ lo ngại.
Về phía cơ quan quản lý, ông Lê Quang Tự Do cho biết Luật Quảng cáo (sửa đổi) đã bổ sung Điều 53 quy định riêng về quảng cáo trên môi trường mạng. “Đây là lần đầu tiên chúng ta có hành lang pháp lý riêng cho hoạt động quảng cáo trên mạng. Chúng tôi cũng phối hợp với các đơn vị để biến việc tuân thủ quy định không còn là ép buộc, mà trở thành tự nguyện, có lợi cho cả nền tảng, đại lý lẫn nhãn hàng”, Cục trưởng Lê Quang Tự Do nói.
Cục cũng triển khai các chiến dịch truyền thông để nâng cao nhận thức. Chương trình “Vietnam iContent”, ngày hội sáng tạo nội dung số được tổ chức năm 2024 là một điển hình. “Từ chỗ xử phạt, răn đe, chúng tôi muốn cùng các bên tạo nên một môi trường lành mạnh, an toàn trên không gian mạng”, Cục trưởng Lê Quang Tự Do chia sẻ.
Một trong những nhóm dễ vi phạm nhất hiện nay là các KOLs, KOC, những người trực tiếp truyền tải sản phẩm quảng cáo. Trong cuối năm ngoái đến sáu tháng đầu năm nay, Cục cũng tập hợp nhiều nhóm KOLs, truyền tải các thông điệp đến họ, để họ biết và tuân thủ pháp luật. Sắp tới, họ sẽ cùng tham gia vào những chiến dịch truyền thông để lan tỏa những nội dung tích cực trên không gian mạng…
“Tôi nghĩ rằng, nhóm này có hoạt động đúng quy định hay không, phần lớn cũng sẽ phụ thuộc vào nhóm của các nền tảng, nhóm của các đại lý quảng cáo “đặt hàng”, các nhãn hàng. Vì vậy mong rằng, các đại diện nền tảng, nhãn hàng, khi đặt hàng các KOLs, KOC… cũng cần quy định rõ trong hợp đồng yêu cầu KOLs phải tuân thủ pháp luật, đặc biệt là các nội dung mới trong Luật Quảng cáo sửa đổi. Bởi nhóm các KOLs, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là nhóm gây ra rất nhiều những vi phạm trong trong thời gian vừa qua; nhiều những đáng tiếc, thậm chí là có nhiều trường hợp phải xử lý hình sự…”, ông Lê Quang Tự Do khuyến nghị.
Theo ông Lê Quang Tự Do, trong thời gian tới Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử sẽ xem xét, phối hợp với Cục Nghệ thuật, biểu diễn triển khai biện pháp hạn chế, kiểm soát hoạt động nghệ thuật, thông tin, hình ảnh trên báo chí truyền thông đối với nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm; khuyến nghị nhãn hàng, đại lý quảng cáo đồng thuận, ủng hộ áp dụng quảng cáo trong “White List”, cùng với Bộ rà soát, cập nhật “White List”, “Black List” định kỳ.
Cục khuyến khích các nhà sáng tạo nội dung sản xuất các nội dung tích cực để thu hút quảng cáo, hướng tới mục tiêu: Chỉ nội dung “sạch” mới nhận được tiền quảng cáo; đẩy lùi nội dung 'nhảm nhí', độc hại…
Hướng đến quảng cáo số có trách nhiệm và minh bạch
Về phía nhãn hàng, đại lý quảng cáo, ông Lê Quang Tự Do khuyến nghị tiếp tục triển khai quảng cáo trong White List do Bộ cung cấp hoặc do nhãn hàng, đại lý quảng cáo tự xây dựng; tăng cường giải pháp kỹ thuật và nhân sự để rà quét, cập nhật White List và Black List thường xuyên, hiệu quả. Đồng thời nâng cao hiểu biết pháp luật, thường xuyên cập nhật, nắm bắt quy định pháp luật về quảng cáo nói chung và quy định chuyên ngành khi quảng cáo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ... Đặc biệt siết chặt quản lý thông qua người có tầm ảnh hưởng trên mạng; chỉ lựa chọn người nổi tiếng, nghệ sĩ, KOL uy tín, có trách nhiệm, trung thực khi ‘booking’ quảng cáo.
Về phía nền tảng quảng cáo, Cục đề nghị nghiêm túc tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam về cung cấp thông tin trên mạng và quảng cáo; tăng cường bộ lọc, giải pháp kỹ thuật, công nghệ và nhân sự để chủ động rà soát, chặn gỡ các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam; truy quét các nội dung, trang, kênh vi phạm bị đăng tải lại để triệt để chặn gỡ.
Đồng thời không cài đặt quảng cáo vào nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam; tắt hiển thị quảng cáo, ngừng việc chia sẻ tiền quảng cáo đối với các video, trang, kênh vi phạm pháp luật khi có yêu cầu của Bộ hoặc khi tự chủ động rà soát, phát hiện; xem xét siết chặt điều kiện bật kiếm tiền, đảm bảo chỉ nội dung tuân thủ pháp luật mới được chia sẻ tiền quảng cáo…
Đối với người chuyển tải tải sản phẩm quảng cáo, Cục yêu cầu tuyệt đối tuân thủ các quy định của pháp luật về quảng cáo nói chung và quy định về quảng cáo chuyên ngành; thận trọng trong việc lựa chọn các sản phẩm để quảng cáo; nâng cao trách nhiệm của bản thân, tìm hiểu đầy đủ các thông tin về sản phẩm trước khi thực hiện quảng cáo.
Trường hợp người có ảnh hưởng thực hiện quảng cáo cho các nhãn hàng thương hiệu, phải xác minh về độ tin cậy của người quảng cáo; kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quảng cáo; trường hợp chưa sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thì không được giới thiệu về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; phải thông báo về việc quảng cáo ngay trước và trong khi thực hiện hoạt động quảng cáo.