Với quan niệm kết hôn là sự kiện quan trọng của đời người, đám cưới truyền thống của người Việt từ ngàn đời nay có nhiều thủ tục, nghi lễ rất trang trọng, tổ chức trong thời gian dài. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, nhiều nghi lễ, thủ tục cưới hỏi truyền thống không còn phù hợp mà cần giản lược, thay đổi theo hướng văn minh, tiết kiệm. Thời gian qua, Đoàn Thanh niên TP Hà Nội là một trong những đơn vị đi đầu trong việc thực hiện Chỉ thị 11/CT-TU của Thành ủy Hà Nội về việc tiếp tục thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới trên địa bàn. Tuy nhiên, việc tổ chức lễ cưới theo nếp sống mới trở thành phòng trào lan tỏa trong cộng đồng dân cư vẫn cần những bước đi cụ thể, lâu dài.
Đám cưới văn minh, tiết kiệm
Truyền thống văn hóa của dân tộc ta có nhiều phong tục, nghi lễ rất trang trọng, trong đó tiệc cưới là một ví dụ điển hình. Đám cưới truyền thống của người Việt Nam mang đậm nền văn hóa phương Đông, thường được chuẩn bị và tổ chức cầu kỳ. Tuy nhiên, trong thời đại xã hội hội nhập, nhiều thủ tục trong đám cưới truyền thống trở nên lạc hậu, rườm rà gây tốn kém, lãng phí. Không ít trường hợp các cặp đôi trẻ sau khi làm lễ thành hôn phải “è cổ” trả nợ cho các khoản tiền đã trót “vung tay” trong đám cưới.
Với mục tiêu phát triển văn hóa truyền thống để Thủ đô Hà Nội xứng tầm là trung tâm văn hóa lớn, đi đầu cả nước, góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, ngày 3/10/2012, Thành ủy Hà Nội ra Chỉ thị 11/CT–TU về việc tiếp tục thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới trên địa bàn thành phố.
Thực hiện Chỉ thị của Thành ủy, các cấp bộ Đoàn trên toàn thành phố đã nỗ lực xây dựng và triển khai cuộc vận động thanh niên Thủ đô thời đại mới thanh lịch, văn minh. Theo đó, mô hình tuổi trẻ Thủ đô văn minh trong tiệc cưới hỏi được đẩy mạnh, nhân rộng và khẳng định hiệu quả thiết thực.
Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Việt cho biết, ngay từ năm 2012, Thành Đoàn Hà Nội đã xây dựng mô hình đám cưới tập thể. Các quận, huyện cũng có mô hình cưới văn minh, chỉ tổ chức tiệc ngọt. Từ đó đến nay, phong trào cưới văn minh được các Huyện Đoàn vẫn duy trì thường xuyên, vận động các cặp đôi tổ chức đám cưới tiết kiệm mà vẫn trang trọng, lịch sự. Năm 2017, tuổi trẻ Thủ đô mà đi đầu là tuổi trẻ quận Ba Đình chủ động lên kế hoạch, tuyên truyền cho các đôi đi đăng ký kết hôn thực hiện đám cưới nếp sống văn minh. Các cặp đôi tham gia đám cưới nếp sống mới đã nhận được nhiều hỗ trợ từ ban tổ chức và có nhiều trải nghiệm thú vị như dâng hương tại tượng đài Vua Lý Thái Tổ (Hoàn Kiếm, Hà Nội), chụp ảnh lưu niệm, chụp ảnh cưới, nghe giảng về đạo lý vợ chồng tại các Thiền viện… Lễ cưới được tổ chức văn minh, tiết kiệm nhưng vẫn không kém phần trang trọng, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Là một trong 18 cặp đôi trẻ tham dự lễ hội đám cưới nếp sống mới do Thành Đoàn Hà Nội phối hợp với Quận ủy Ba Đình tổ chức vào cuối tháng 4/2017 tại công viên Bách Thảo (Hà Nội), chú rể Nguyễn Sỹ Hiếu và cô dâu Nguyễn Hải Yến (ở Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ, việc tổ chức lễ cưới tập thể theo nếp sống mới vừa đảm bảo tươi vui, vừa giúp tiết kiệm chi phí cho cả nhà trai và nhà gái. Do vậy, gia đình, bạn bè của cô dâu, chú rể đều rất ủng hộ và nhiệt liệt chúc mừng đôi trẻ. Chú rể Nguyễn Sỹ Hiếu cho biết thêm, theo truyền thống gia đình, các bạn vẫn sẽ tổ chức lễ cưới ở hai họ, nhưng đám cưới được tổ chức trên tinh thần tối giản, tiết kiệm hơn. Anh Hiếu cho rằng: “Sẽ mất một khoảng thời gian để giới trẻ Hà Nội làm quen với hình thức cưới mới, có thể là 10 năm, 15 năm, nhưng với bản chất tốt đẹp, đám cưới theo nếp sống mới chắc chắn sẽ tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng dân cư”.
Duy trì lâu dài, lan tỏa phong trào
Ông Nguyễn Ngọc Việt, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hà Nội khẳng định, từ khi áp dụng vào thực tế, Chỉ thị 11/CT-TU đã làm thay đổi rất nhiều trong nhận thức người dân Thủ đô. Các đám cưới được tổ chức đơn giản, nghiêm túc. Để mô hình đám cưới theo nếp sống mới đi vào ổn định, duy trì lâu dài, các cơ sở đoàn phải chuyên tâm đầu tư, tổ chức các mô hình điểm để từ đó người dân nhận thức được cái hay, cái mới.
Ông Nguyễn Ngọc Việt cho biết thêm: Trong thời gian tới, để nhân rộng mô hình điểm thực hiện đám cưới theo nếp sống văn minh, tiết kiệm, Thành Đoàn – Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hà Nội dự kiến sẽ tập trung vào đối tượng thanh niên các khu công nghiệp, khu chế xuất. Tại đây, các cặp đôi trẻ thường từ nơi xa đến, điều kiện kinh tế eo hẹp. Việc tổ chức đám cưới theo nếp sống mới vừa đảm bảo không trái với thuần phong mỹ tục, vừa tạo điều kiện cho các cặp đôi tiến tới hôn nhân hợp pháp.
Đám cưới là một cột mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Nhưng xét cho cùng, quy mô đám cưới không quyết định được hạnh phúc con người, cuộc sống hôn nhân sau khi cưới mới là điều quan trọng. Đám cưới dù nhỏ bé, giản dị mà vợ chồng sống với nhau êm ấm, hòa thuận vẫn tốt hơn một đám cưới rình rang, xa hoa nhưng đời sống hôn nhân không suôn sẻ. Nền tảng của hạnh phúc vẫn là tình yêu.
Nói về điều này, chú rể Nguyễn Hồng Tuấn, người tham gia tổ chức đám cưới theo nếp sống mới tại quận Ba Đình chia sẻ “Khi được vận động tham gia đám cưới văn minh tiết kiệm, vợ chồng mình đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu về mô hình cưới này. Quyết định thực hiện đám cưới tiết kiệm, chúng mình đã gặp phải sự phản đối từ hai bên gia đình. Sau khi được chúng mình thuyết phục, hai bên gia đình đã hoàn toàn đồng ý vì chúng mình cho rằng cái cốt lõi và giá trị tốt đẹp nhất của một lễ cưới là hạnh phúc bền lâu của đôi vợ chồng trẻ chứ không nằm ở sự xa hoa của tiệc cưới”.
Hòa vào công cuộc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, mô hình đám cưới văn minh, tiết kiệm vẫn đang được tuổi trẻ Thủ đô tuyên truyền, nhân rộng từng ngày. Tin rằng với tính chất tích cực của mô hình mang đậm chất hiện đại, hội nhập, mô hình đám cưới theo nếp sống mới sẽ ngày càng được hưởng ứng, góp phần xây dựng cuộc sống gia đình hạnh phúc, xã hội phồn vinh.