Theo đánh giá của các nhà phê bình, cuốn tiểu thuyết có văn phong rất mới lạ, ngọt ngào, nâng niu câu chữ; vừa mang không khí liêu trai vừa rất hiện đại. Sách được viết để dành cho những ai luôn thấy mình còn rất trẻ với không gian và thời gian phiếm định để mươi mười lăm năm sau người đọc vẫn thấy như ngày hôm nay.
“Hoa Thùy Miên” là câu chuyện về các biến động trong một xã hội thu nhỏ, gồm toàn những người đẹp đẽ, tử tế, thông minh. Họ thương yêu nhau hết mực thế nhưng “hạnh phúc” lại như các hạt thủy ngân trên tay có thể rơi vỡ và để trong ta những “vết thương lòng” không sao lành được. “Đọc tác phẩm, người đọc sẽ thấy có hai bánh xe luôn luôn can thiệp sâu vào cuộc đời con người. Đó là Định Mệnh hay là Số Phận cùng với Ái Dục mà cái đẹp nhất của nó chính là Tình yêu. Bất cứ một bạn trẻ nào khi bước vào đời cũng phải gặp mặt Định mệnh và phải bước vào Tình Yêu. Chỉ riêng có việc đối mặt với hai sức mạnh này đã làm cuộc sống biến động khôn lường mà các bạn trẻ nên thấy và nên chuẩn bị trước khi bước sâu vào với cuộc đời”, tác giả Hoàng Hải chia sẻ.
Như tên gọi của tác phẩm, dù xuất hiện thấp thoáng nhưng mà xuyên suốt trong truyện có một loài hoa Thùy Miên, một năm mới nở một lần trên thân tháp cổ, với những cánh dài trong như sương khói và mùi hương lạ ám ảnh thẳm sâu. Ai mà đã thấy hoa nở cuộc đời người đó sẽ gặp bất hạnh hoặc là hạnh phúc thay đổi không ngừng như cuộc đời này luôn không ngừng nghỉ, luôn là vô thường. Cuộc đời của tất cả các nhân vật đều có thấm đẫm hương hoa Thùy Miên và tất cả đều quay quanh việc kiếm tìm hạnh phúc cho một cô bé tên là Thùy Miên. Mẹ cô xuất hiện khi hoa Thùy Miên nở và đã âm thầm rời bỏ chồng con đi theo tiếng gọi của biển bao la. Bố cô đã đưa gia đình từ nơi phố cảng điêu tàn vào sâu trong núi lập một trang trại tuyệt đẹp yên bình. Vậy mà định mệnh vẫn còn theo sau từng bước và lộ diện ra khi nàng Thùy Miên đến tuổi dậy thì.
Cuộc tình bùng nổ ly kỳ hấp dẫn đến mức tuyệt đẹp của nàng với chàng tu sĩ trẻ bên miệng vực sâu rồi cuộc cầu hôn bất ngờ của anh sinh đồ vừa đỗ bảng nhãn đã làm cho truyện đi vào những nút thắt-mở nghẹt thở, qua giọng văn kể thanh thoát lắng sâu làm cho câu chuyện mang cả mầu sắc liêu trai với đầy kịch tính như truyện trinh thám hiện đại. Bằng khả năng phân tích tâm lý tỉ mỉ rõ ràng, tác giả cho ta thấy rõ như là đang sờ nắm được, đang sống kè bên với các nhân vật của mình. Càng lúc người đọc thấy mình đang nói chuyện được với Định Mênh và hiểu thật sâu hơn những vẻ tinh tế và cả sức mạnh bất diệt của Tình yêu. Không cần nói đến các mặt xấu xa, không nói gì đến chiến tranh đau khổ, đói nghèo hỗn loạn, chỉ riêng như thế cuộc đời đã đủ đầy rẫy thăng trầm bi kịch nao lòng và chính vì thế người ta mới thấy phải tha thiết để sống và yêu thương.
Đi theo câu chuyện là rất nhiều cảnh đẹp núi sông đồng ruộng, rất nhiều sự kiện ly kỳ, võ thuật thần bí, tu tập miên mật, kiếm tìm trầm hương hiểm nguy chết người, có cả giọng hò vút lên giữa sông và núi. Đặc biệt trong truyện có nhiều mối tình tuyệt đẹp như là Từ Thức gặp tiên, như là thần Dớt với các thôn nữ dưới trăng không hề kích dục nhưng mà hấp dẫn lạ thường.
Nhà thơ, nhà văn Nguyễn Quang Thiều Phó Chủ tịch Hội Nhà Văn VN đánh giá: “Khi bước vào câu chuyện Hoa Thùy Miên, bạn có thể đánh mất cảm giác của thời gian và không gian. Hoa Thùy Miên nở ở đâu ? Ở xứ sở mà ta đang sống hay ở một chốn mà ta sẽ không bao giờ tới được ? Hoa Thùy Miên nở ở thời nào ? Ở thời ta đang đọc câu chuyện này hay ở một thời mà đã rời xa ta từ nhiều kiếp ? Những câu hỏi ấy đã theo tôi trong suốt thời gian tôi ở trong câu chuyện và chính vì thế mà cuối cùng tôi tìm được câu trả lời : Hoa Thùy Miên nở ở mọi thời và mọi nơi, xa xưa như một câu chuyện cổ tích nhưng lại chính là tương lại mà con người đang tìm cách đi tới. Trong thế giới ấy, tình yêu, tình dục, đức hạnh, tôn giáo, thiên nhiên, mơ ước....đều hòa làm một trong ánh sáng vĩnh hằng của Thượng đế”.
“Cuốn tiểu thuyết này được viết và sửa liên tục trong gần bốn năm và ó đã được ôm ấp đến bảy tám năm sau khi một người bạn đã đề nghị: Hãy viết một cái gì đó khác hẳn những cái mọi người đã viết rất nhiều và rất thành công. Đồng ý, tôi sẽ không viết về nghèo đói-chiến tranh, tội ác-trừng phạt.âm mưu-chiếm đoạt mà chỉ nói những chuyện muôn đời của một kiếp người, chuyện của Tình yêu sống cùng Định mệnh”, tác giả chia sẻ.
Tác giả Phạm Hoàng Hải (bút danh Hải Phạm Hoàng, Hoàng Đại Dương), từng công tác tại NXB Thế Giới và hiện là Thư ký tòa soạn tạp chí Vietnam Cultural Window.