Dệt may là lĩnh vực sử dụng nhiều lao động ở Việt Nam |
Theo đó, với 6,6%, tỷ lệ các doanh nghiệp trong lĩnh vực dệt may tại Việt Nam không tuân thủ quy định về lương tối thiểu thấp nhất trong số 7 quốc gia xuất khẩu may mặc tại châu Á.
Đứng thứ hai trong danh sách là Campuchia (25,6%) và đứng cuối là Philippines (53,3%).
Tỷ lệ vi phạm nghiêm trọng (trả lương thấp hơn 80% mức lương tối thiểu) tại Việt Nam ở mức 3,8% và tỷ lệ vi phạm ở mức độ vừa phải (trả lương trong khoảng từ 80% đến dưới 100% lương tối thiểu) ở mức 2,8%.
Việc tuân thủ quy định về tiền lương tối thiểu khá yếu ở khắp các nền công nghiệp dệt may châu Á. Philippines, Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan và Indonesia đều có một tỷ lệ lớn người lao động trong ngành dệt may bị trả lương thấp hơn nhiều so với lương tối thiểu. Tỷ lệ vi phạm nghiêm trọng ở Philippines và Ấn Độ lần lượt là 38,8% và 34,9%. Khoảng 1/4 người lao động dệt may Indonesia cũng nhận lương thấp hơn nhiều so với lương tối thiểu.
Ở tất cả các quốc gia được nghiên cứu, lao động nữ dễ bị trả lương thấp hơn mức tối thiểu so với lao động nam. Việt Nam là một trong những quốc gia có khoảng cách về giới nhỏ nhất (5,7 điểm phần trăm), xếp sau Campuchia và Indonessia. Trong khi đó, Pakistan có sự khác biệt nam-nữ trong tỷ lệ không tuân thủ cao nhất (60,4 điểm phần trăm).
Báo cáo cũng chỉ ra rằng người lao động có trình độ văn hóa thấp hơn cũng dễ bị trả lương thấp hơn mức tối thiểu. “Tiền lương tối thiểu có vai trò quan trọng đối với ngành dệt may, một ngành hiếm khi có thương lượng tập thể về lương,” ông Cowgill nhận định, cố vấn trưởng của ILO về tiêu chuẩn lao động trong chuỗi cung ứng toàn cầu – tác giả chính của báo cáo – cho biết.
Vai trò của các tổ chức đại diện cho người lao động và người sử dụng lao động trong quá trình điều chỉnh tiền lương, cũng như thể chế quản trị thị trường lao động và sự vững mạnh của hệ thống thanh tra lao động cũng có ảnh hưởng tới vấn đề tuân thủ.
Ông Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, đánh giá cao tỷ lệ tuân thủ tiền lương tối thiểu trong ngành dệt may, da giày – một ngành đang ngày một phát triển tại Việt Nam, nhưng đồng thời cũng khuyến cáo rằng cần thận trọng khi đánh giá số liệu. Số liệu về Việt Nam sử dụng trong nghiên cứu này là từ năm 2013, trong khi đó, lương tối thiểu đã tăng đáng kể trong ba năm qua.
Việt Nam có 4 mức lương tối thiểu vùng, hiện ở mức từ 2,4 triệu đồng đến 3,5 triệu đồng. Hàng năm, Hội đồng Tiền lương Quốc gia với cơ cấu bao gồm đại diện của Chính phủ, các tổ chức của người sử dụng lao động và người lao động có nhiệm vụ đề xuất mức lương cho năm tới. Tiền lương tối thiểu vùng của Việt Nam tăng trong khoảng 12-15% mỗi năm trong các năm 2014-2016 và sẽ tiếp tục tăng 7,3% trong năm 2017.