Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk xảy ra tình trạng nhiều nông hộ sản xuất kinh doanh cà phê tự động tổ chức khoan giếng tràn lan để lấy nước tưới cho cà phê, làm suy giảm tài nguyên nước ngầm và sạt lở đất nghiêm trọng.
Mới đây, tại rẫy cà phê của gia đình ông Ama Phong, buôn Niên 1, xã Ea Nuôl (huyện Buôn Đôn) đã xảy ra vụ sụt lún đất gây tiếng nổ lớn, tạo thành một hố có chiều rộng 5 mét, chiều sâu hơn 4 mét, gây lo lắng cho các hộ đồng bào các dân tộc trên địa bàn. Qua khảo sát trên địa bàn bị sụt lún rất nhiều giếng khoan có độ sâu từ 40 đến 90 mét do đồng bào các dân tộc tự ý khoan mà không có bất cứ sự tư vấn nào về chuyên môn kỹ thuật.
Theo Sở Tài nguyên - Môi trường, nguyên nhân chính của việc sụt lún đất nói trên là do khai thác nước ngầm quá mức của người dân địa phương, dẫn đến cấu trúc tầng nước bazan trên cùng bị phá vỡ, gây sụt lún cục bộ. Việc sụt lún này cũng đã diễn ra ở nhiều nơi có trồng cà phê như đồi Cư Pơ, thôn Đạt Lý (thành phố Buôn Ma Thuột), chủ yếu là ở những nơi có nhiều giếng khoan để lấy nước tưới cho cà phê.
Thống kê sơ bộ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có gần 3.000 giếng khoan để lấy nước tưới cho 57% diện tích cà phê (toàn tỉnh hiện có trên 202.000 ha cà phê, trong các tháng mùa khô, nhu cầu tưới khoảng 1.528.940 mét khối/ ngày, chiếm 0,71% tổng trữ lượng tiềm năng nước ngầm Đắk Lắk). Có những giếng khoan sâu từ 100 mét trở lên, thậm chí có nơi còn đào giếng phần trên (giếng đào) sau đó tổ chức khoan sâu xuống, hoặc kết hợp khoan ngang với nhiều lỗ khoan để lấy nước chống hạn cho cây cà phê.
Để ngăn chặn tình trạng khoan giếng bừa bãi lấy nước tưới cho cây cà phê, tỉnh Đắk Lắk đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các hộ nông dân sử dụng nguồn nước tiết kiệm và thực hiện theo đúng pháp luật về khai thác nguồn tài nguyên nước ngầm; xử lý nghiêm các trường hợp khai thác nguồn nước ngầm quá mức, gây thiệt hại cho cộng đồng. Ngoài ra, các lực lượng chức năng làm tốt hơn nữa việc vận động các hộ nông dân chuyển đổi các diện tích cà phê không chủ động được nguồn nước sang trồng các loại cây trồng khác.
Quang Huy