Khu vực núi lửa ở xã Thuận An, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông - nơi xảy ra vụ nổ đầu đạn M79 chiều 16/4 là khu vực nguy hiểm, chính quyền địa phương thường xuyên cảnh báo người dân ở đây vẫn còn nhiều loại vũ khí sót lại từ trước năm 1975. Chính quyền đã đề nghị người dân không vào khu vực này để khai hoang trồng trọt, nhất là không để trẻ em vào nơi này nô đùa. Tuy nhiên, vì thiếu hiểu biết người dân vẫn bất chấp nguy hiểm đến tính mạng và chuyện đau lòng đã xảy ra, làm 2 học sinh thiệt mạng, 6 học sinh khác bị thương. Tất cả các em đều sinh năm 2002 và học lớp 5B, trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, xã Thuận An.
Đến chiều tối 17/4, 3/6 em đang điều trị tại BVĐK Đắk Lắk vẫn trong tình trạng nguy kịch. Ảnh: laodong.com.vn |
Những người dân sống lâu năm tại khu vực trường bắn Núi Lửa, xã Thuận An, đều biết nơi đây nằm trong khu vực quân đội Mỹ đóng quân trước năm 1975. Khu vực xảy ra vụ nổ cách Quốc lộ 14 khoảng 300 m, là một trong những điểm cao quan trọng về quân sự, nên trước đây quân đội Mỹ đã chọn khu vực này bố trí đơn vị đồn trú với các trận địa nhằm khống chế cả một vùng rộng lớn. Sau khi quân đội Mỹ bỏ chạy, nơi đây còn sót lại nhiều loại đạn chưa nổ nằm rải rác khắp vùng.
Gần khu vực xảy ra vụ nổ là một núi lửa phun trào bazan đã tắt cách đây hàng triệu năm. Sau quá trình phong hóa lâu dài, đá biến thành đất đỏ bazan rất màu mỡ. Chính vì vậy, người dân trong vùng đã trồng nhiều loại cây công nghiệp dài ngày với chi phí đầu tư rất ít nhưng cho năng suất cao nhất huyện Đăk Mil.
Ngay sát chân núi và trên sườn núi lửa, trong mùa mưa người dân đã tận dụng đất trồng ngô và hoa màu. Dù đầu tư chăm bón rất ít, nhưng hoa màu trồng nơi đây cho năng suất cao và chất lượng sản phẩm tốt nên người dân có thu nhập khá.
Với địa thế thuận lợi, khu vực này được Bộ Chỉ huy Quân sự (BCHQS) tỉnh Đăk Nông chọn làm trường bắn, luyện tập cho bộ đội chủ lực và dân quân. Tại đây, trước mỗi lần bắn đạn thật, BCHQS tỉnh đều thông báo, cảnh báo trên các phương tiện thông tin đại chúng trước nhiều ngày và nhiều lần.
Huyện Đăk Mil cũng đã cảnh báo nhiều lần về các loại đạn chưa nổ trong chiến tranh còn sót lại tại khu vực này. Tuy nhiên, những người dân sống quanh đây vì cái lợi kinh tế đã ít quan tâm đến sự nguy hiểm của những loại đạn còn nằm lại trong đất.
Trước đây người dân khi đi làm rẫy quanh vùng này đã nhặt được nhiều viên đạn lép, đạn chưa nổ. Thời gian qua, một số người dân ở xã Thuận An thường vào vùng này nhặt sắt thép phế liệu và đi vào cả khu vực bộ đội bắn đạn thật. Trẻ em trong vùng thường xuyên đưa bò vào trường bắn chăn thả và tìm nhặt vỏ đạn pháo từ chiến tranh bị chôn vùi trong đất. Cũng có lúc trẻ nhỏ nhặt được đạn lép, gom lại nhóm lửa đốt để tạo tiếng nổ làm thú vui.
Sự việc các em học sinh trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi nghịch viên đạn M79 (của Mỹ) làm đạn nổ cho thấy số lượng đạn, đầu đạn còn sót lại sau chiến tranh tại khu vực chưa được xử lý còn rất lớn. Loại đạn M79 do súng phóng lựu bắn ra, trong quá trình đạn bay, viên đạn sẽ quay, khi đó viên bi giữ hạt nổ sẽ rời khỏi lỗ giữ kíp nổ.
Khi kim hỏa chọc vào hạt nổ sẽ nổ phá đạn thành nhiều mảnh, mảnh đạn và áp lực không khí sẽ gây sát thương trong bán kính 5m. Trong trường hợp trên, do viên đạn quay chưa đủ vòng nên chưa thể gây nổ, đã nằm lại trong đất một thời gian dài. Khi các em nhặt được và nghịch đạn M79, đã làm viên đạn tiếp tục quay, đến khi đủ vòng thì phát nổ.
Với việc nhận thức chưa đúng về vấn đề bom đạn, vũ khí còn sót lại sau chiến tranh đã xảy ra một số tai nạn đáng thương tâm. Trường hợp đạn nổ trên đây, một lần nữa cảnh báo người dân cần có nhận thức đúng đắn để đảm bảo an toàn tính mạng.
Nguyễn Ngọc Minh