Một nửa số mẫu thịt bò khô lấy để kiểm tra phát hiện thấy chứa vi khuẩn E.coli trong giới hạn cho phép. 19% số mẫu cá biển lấy kiểm tra cũng chứa loại vi khuẩn đường ruột này vượt dư lượng cho phép.
Những thông tin trên đã được đưa ra tại cuộc họp về công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp và an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức ngày 19/10.
Dư lượng hóa chất vượt ngưỡng
Từ 15/9, cơ quan chức năng đã lấy 90 mẫu cá biển (trong đó 28 mẫu tại tàu cá, cảng cá, bến cá và 62 mẫu tại các chợ bán buôn, bán lẻ thủy sản) để kiểm tra. Theo ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông lâm thủy sản (Bộ NN&PTNT), kết quả phân tích cho thấy không có mẫu nào chứa hàn the trong sản phẩm. Có 54/60 mẫu cá biển phát hiện có urê nhưng hàm lượng chất này ở mức rất thấp và khả năng là urê nội sinh, tức là được tạo ra trong quá trình trao đổi chất trong cá, không có bằng chứng về việc người dân lạm dụng hóa chất urê để bảo quản cá biển.
Đáng lưu ý, có 17/90 mẫu cá biển (chiếm 19%) nhiễm vi khuẩn E.coli (một loại vi khuẩn đường ruột gây bệnh tiêu chảy, thậm chí tử vong) vượt quá giới hạn cho phép và có 30% mẫu nhiễm vi khuẩn Salmonella (một yếu tố gây ngộ độc thức ăn). Các mẫu thực phẩm có vi khuẩn gây hại chủ yếu lấy ở chợ bán lẻ. Với chỉ tiêu chất Histamine (một loại hóa chất thường gây ngộ độc thực phẩm) có 14/45 mẫu vượt ngưỡng cho phép, số mẫu vượt ngưỡng tối đa cho phép ở chợ bán lẻ là 55% và ở chợ bán buôn tỷ có lệ ít hơn. Lấy 12 mẫu trên cá bạc má ở TP Hồ Chí Minh thì 10 mẫu phát hiện có Histamine. Loại hóa chất này nếu nồng độ thấp có thể gây ngứa ngáy, ngộ độc cao có thể tử vong.
“Điều kiện vệ sinh tại khâu vận chuyển, nơi bán lẻ và cách bảo quản, bày bán tại khâu bán lẻ không bảo đảm khiến cho tỷ lệ mẫu nhiễm E.coli tăng tới 30%”, ông Tiệp cho biết.
Không chỉ cá biển mà thịt bò khô cũng có vi khuẩn E.coli. Đại diện Cục Thú y cho biết, Cục đã lấy 40 mẫu thịt bò khô trên thị trường Hà Nội và TP Hồ Chí Minh để kiểm tra về vi sinh vật và Sudan, một chất tạo màu công nghiệp... Có 20 mẫu thịt bò khô ở Hà Nội nhiễm E.coli trong giới hạn cho phép và có 3/20 mẫu nhiễm Sudan. Việt Nam không cho dùng Sudan để chế biến thực phẩm, nhưng người sản xuất vẫn lạm dụng để nhuộm màu. Chất này có thể tích tụ trong gan, máu, chuyển thành một loại chất độc có khả năng gây ung thư. 20 mẫu thịt bò khô lấy ở TP Hồ Chí Minh không phát hiện Sudan, nhưng 1 mẫu nhiễm vi khuẩn Salmonella. Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng số mẫu kiểm tra thời gian qua quá thấp, cần tăng mẫu kiểm tra.
Cân nhắc cho dùng lưu huỳnh để sấy rau quả
Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Hồng cho biết, Cục đã lấy 50 mẫu măng gồm 27 mẫu khô và 21 mẫu tươi, chua và 2 mẫu măng ớt tại 5 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hòa Bình, Lạng Sơn, Quảng Ninh và Thanh Hóa để kiểm tra. 50 mẫu lấy từ 5 tỉnh kiểm tra đều đảm bảo an toàn về kim loại nặng; có 27/27 mẫu măng khô phát hiện có lưu huỳnh và sunfite. “Việt Nam chưa quy định tiêu chuẩn về giới hạn của hàm lượng lưu huỳnh, xyanua và sunfite trong thực phẩm. Tuy nhiên, đối chiếu theo quy định quốc tế thì chưa có mẫu nào vượt ngưỡng giới hạn cho phép”, ông Hồng nói.
Nhiều nước trên thế giới đang cho phép sử dụng lưu huỳnh để sấy rau quả khô. “Trung Quốc cho phép 11 loại dược liệu được sử dụng lưu huỳnh để sấy và mức tối đa cho phép 400ppm. Mỹ cũng cho phép các hộ gia đình sử dụng lưu huỳnh để sấy nhưng họ có quy định nếu trong sản phẩm có lưu huỳnh từ 5ppm trở lên thì phải ghi rõ trên nhãn”.
Điều đáng ngại là hiện nay, trên thực tế ở Việt Nam việc sử dụng lưu huỳnh để sấy khô hiện nay đang rất phổ biến. Sử dụng lưu huỳnh trong chế biến thực phẩm gây lo ngại về ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng không nhỏ tới người trực tiếp sản xuất. Vì thế, trong thời gian tới, Cục Bảo vệ Thực vật cho rằng cần quan tâm xây dựng hướng dẫn, đưa ra mức quy định cụ thể hơn về sử dụng lưu huỳnh.
“Có thể chấp nhận cho phép sử dụng nhưng phải đáp ứng những điều kiện nhất định”, Bộ trưởng Cao Đức Phát nói. Bộ trưởng giao Vụ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Y tế nghiên cứu để sớm đưa ra những tiêu chuẩn về ngưỡng giới hạn cho phép đối với các hóa chất để từ đó làm cơ sở xử phạt các đối tượng vi phạm. Đồng thời, cần hướng dẫn chuyên môn cho người dân về quy trình chế biến thực phẩm an toàn.
Tăng cường kiểm tra trên diện rộng
Trước kết quả kiểm tra các chất độc hại trên 3 loại thực phẩm cá biển, thịt bò khô, măng khô, Bộ trưởng Cao Đức Phát đề nghị cần chỉ đạo một số địa phương trọng điểm phối hợp để tiến hành kiểm tra trên quy mô rộng hơn. Bộ trưởng cũng yêu cầu thời gian tới, không thể chỉ kiểm tra ở biên giới mà phải kiểm tra những nơi bán lẻ, siêu thị. “Tôi nghi ngờ có những loại thực phẩm, khi đến khâu bán lẻ thì người bán mới tự ý sử dụng chất bảo quản độc hại”, ông Phát nói.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu, vừa qua có thông tin người buôn bán sử dụng nhựa thông, hắc ín để vặt lông gà cho nhanh, có cả thông tin tiêm thuốc an thần cho lợn trước khi vận chuyển. “Cần phải tiếp tục kiểm tra theo dõi những thông tin này để xác định xem có tồn dư hóa chất độc hại trên gà, vịt hay không và ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe người tiêu dùng”, Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh.
Từ nay đến Tết, cần tăng cường kiểm tra kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm và tập trung vào các nhóm sản phẩm có nguy cơ cao. Tháng 11, Bộ trưởng yêu cầu lấy mẫu kiểm tra đối với rau lá ăn sống, mực khô và mật ong.
Mạnh Minh