Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phóng viên Báo Tin tức và Dân tộc đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên, để hiểu hơn về hành trình chuyển đổi số của một trong những tòa soạn tiên phong trong đổi mới báo chí đa nền tảng tại Việt Nam.
Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo Thanh Niên. Ảnh: Báo Thanh Niên cung cấp
Thưa nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, ông có thể giới thiệu về mô hình tòa soạn số mà Báo Thanh Niên đang triển khai và ứng dụng; đồng thời cho biết thêm về việc chuyển đổi số đã được cụ thể hóa như thế nào trong hoạt động của phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên trong những năm qua?
Trong suốt gần 40 năm hoạt động, Báo Thanh Niên được trao hàng loạt giải thưởng báo chí cao quý như giải A báo chí Quốc gia (năm 2013), giải A giải báo chí Búa liềm vàng (năm 2016), giải A giải báo chí Diên Hồng (năm 2023), giải A báo chí toàn quốc về công tác Đoàn trong nhiều năm... Bước vào thời đại internet, Báo Thanh Niên cũng sớm chuyển mình để hòa nhập với xu hướng chuyển đổi số trên cơ sở giữ vững tôn chỉ, mục đích, thế mạnh vốn có; đồng thời không ngừng sáng tạo để thích ứng với nhu cầu mới, công nghệ mới, thế hệ bạn đọc mới.
Theo đó, tòa soạn số mà Báo Thanh Niên đang vận hành hiện nay là kết quả của cả một quá trình dài chuyển đổi. Trước đây, báo điện tử chỉ là một đơn vị sản xuất nội dung riêng biệt. Giờ đây, đó là kênh xuất bản chính của toàn bộ tòa soạn. Các ban chuyên môn cùng tham gia vào quy trình hội tụ, từ lên kế hoạch, sản xuất, xuất bản đến quản trị nội dung sau xuất bản.
Chúng tôi có những bộ phận chuyên biệt như Trung tâm sản xuất nội dung số, bộ phận công nghệ, các nhóm nội dung chuyên đề... Tòa soạn vận hành trên nền tảng CMS đa nền tảng, kết nối với các hệ thống phân tích dữ liệu, công cụ quản trị mạng xã hội, quản lý nhuận bút và tác giả… Gần đây, chúng tôi còn chủ động phát triển các hệ thống ERP nội bộ như quản lý nhân sự, kế toán, trị sự, quảng cáo, giúp tối ưu nguồn lực vận hành.
Mô hình Tòa soạn hội tụ tại Báo Thanh Niên. Ảnh: Báo Thanh Niên cung cấp
Hiệu quả rõ rệt nhất là năng suất và tính chuyên nghiệp của đội ngũ được nâng cao, đồng thời tạo ra một hệ sinh thái truyền thông hiện đại. Báo Thanh Niên đã được Bộ Thông tin - Truyền thông (trước khi sáp nhập vào Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đánh giá đạt mức “Xuất sắc” về mức độ trưởng thành chuyển đổi số trong hai năm liên tiếp. Báo Thanh Niên điện tử hiện cũng nằm trong top 10 báo điện tử có lượng truy cập lớn nhất Việt Nam.
Ngoài hiệu quả rõ rệt, khi chuyển đổi số, Báo Thanh Niên vẫn còn còn gặp thách thức. Đó là làm sao thay đổi tư duy, từ lãnh đạo đến từng phóng viên, biên tập viên khi thực hiện chuyển đổi số. Khi tư duy thay đổi, việc áp dụng quy trình mới, công nghệ mới hay chính sách quản trị hiện đại sẽ thuận lợi hơn. Thành công của chuyển đổi số phụ thuộc rất lớn vào quyết tâm của người đứng đầu và sự đồng lòng của tập thể.
Trong bối cảnh báo chí toàn cầu đang chuyển dịch mạnh sang đa nền tảng, Báo Thanh Niên đã làm gì để xây dựng một hệ sinh thái số hiệu quả, có chiều sâu và bắt kịp xu hướng mới của độc giả, thưa ông?
Ngay từ năm 2016, chúng tôi đã bắt đầu xây dựng chiến lược phát triển nội dung số đa nền tảng. Khi ấy, một nhóm phóng viên trẻ được thành lập để nghiên cứu, thử nghiệm những định dạng mới. Từ các bản tin nhanh, video ngắn cho tới các mô hình podcast, livestream, infographics... đều được đưa vào sản xuất và cải tiến liên tục.
Hiện nay, hệ sinh thái số của Báo Thanh Niên đã khá hoàn thiện, với trục trung tâm là trang web thanhnien.vn, tích hợp các công cụ phân tích hành vi độc giả theo thời gian thực, hỗ trợ biên tập viên tối ưu nội dung. Song song đó, báo có hàng loạt kênh mạng xã hội (Facebook, YouTube, TikTok, Instagram...) theo từng chuyên mục, tiếp cận hàng triệu lượt người dùng mỗi ngày.
Đặc biệt, kênh TikTok “Thanh Niên News” từng lọt top tăng trưởng nhanh nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong năm 2023.
Đoàn sinh viên quốc tế tham quan, học tập thực tế tại Tòa soạn Báo Thanh Niên. Ảnh: Báo Thanh Niên cung cấp
Báo cũng đầu tư cho các sản phẩm podcast, audio chuyên đề như: Giữa những dòng thời sự, Thanh Niên Radio, Sống khỏe mỗi ngày, và nhiều chuyên mục video dài tập đăng tải trên YouTube. Những nội dung này hướng đến thế hệ độc giả trẻ, năng động, yêu thích tương tác đa chiều. Ứng dụng Thanh Niên App cũng đang được phát triển mạnh với khả năng cá nhân hóa nội dung, đọc tin offline và thông báo tin nóng theo sở thích người dùng.
Điểm đặc biệt là chúng tôi chủ động sản xuất và kiểm soát nội dung trên tất cả nền tảng, không để phụ thuộc vào thuật toán hay dòng chảy mạng xã hội. Điều này giúp đảm bảo chất lượng và định hướng thông tin một cách nhất quán, có trách nhiệm.
Thưa ông, tòa soạn đã đào tạo và hỗ trợ đội ngũ phóng viên, biên tập viên ra sao để thích nghi và phát triển trong môi trường báo chí số? Ông sẽ làm gì để họ phát huy hết năng lực trong thời đại công nghệ?
Từ nhiều năm nay, Ban Biên tập luôn xem việc đào tạo kỹ năng báo chí số là chiến lược trọng tâm. Hằng năm, chúng tôi đều tổ chức các lớp tập huấn tại các văn phòng đại diện, với sự tham gia của những người có kinh nghiệm như lãnh đạo thư ký tòa soạn, trưởng bộ phận công nghệ, chuyên gia nội dung số… Bên cạnh đó, chúng tôi mời các chuyên gia đầu ngành về truyền thông, công nghệ, AI, phát triển thương hiệu… đến chia sẻ trực tiếp, qua đó, phóng viên không chỉ nắm bắt kỹ năng mà còn hiểu về xu thế toàn cầu.
Nhà báo Trần Việt Hưng, Phó Tổng biên tập Báo Thanh Niên (thứ 2 từ phải sang), nhận giải thưởng từ Ban tổ chức Giải thưởng Hành động vì cộng đồng - Human Act Prize 2024. Ảnh: Báo Thanh Niên cung cấp
Tuy nhiên, theo tôi, yếu tố then chốt vẫn là môi trường làm việc. Tôi luôn tâm niệm, người lãnh đạo phải tạo ra được không khí khuyến khích cống hiến, sáng tạo của nhân viên. Trong đó, cần có cơ chế khen thưởng, ghi nhận đóng vai trò quan trọng của nhân viên. Ngược lại, những cá nhân cản trở sự phát triển của tập thể cũng cần được nhắc nhở, điều chỉnh. Vì vậy, chúng tôi xây dựng chính sách đãi ngộ để những người làm nghề thực sự yên tâm gắn bó và dám thử sức với nghề mình yêu thích.
Trong bối cảnh báo chí đang ngày càng có vai trò lan tỏa giá trị nhân văn, Báo Thanh Niên đã phát huy điều đó như thế nào trong hoạt động của mình thưa ông?
Chúng tôi luôn tin rằng báo chí không chỉ phản ánh thực tế mà còn có vai trò định hướng, cổ vũ cái tốt và lan tỏa điều tử tế. Trong gần 40 năm hình thành và phát triển, tinh thần “Hào hiệp - Tử tế - Nhân văn - Tin cậy” đã thấm vào mọi hoạt động của Báo Thanh Niên, không chỉ qua mặt báo mà còn qua hàng trăm chương trình thiện nguyện.
Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên trao bảng tượng trưng bảo trợ cho trẻ em mồ côi COVID-19 và trẻ mồ côi Lào Cai sau bão số 3. Ảnh: Báo Thanh Niên cung cấp
Theo đó, chúng tôi đồng hành với những người trẻ vượt nghịch cảnh, những gia đình bị thiên tai, người yếu thế trong xã hội… Chương trình “Cùng con đi tiếp cuộc đời” - hỗ trợ trẻ mồ côi do đại dịch COVID-19 là một minh chứng rõ nét. Chương trình này đã được trao Giải thưởng Hành động vì cộng đồng năm 2024 của Báo Nhân Dân.
Ngoài ra, với những hoạt động vì cộng đồng khác, Báo Thanh Niên cũng đã nhận 2 Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2005, 2015) và nhiều bằng khen từ Thủ tướng Chính phủ (năm 2004, 2013)... Những giải thưởng này càng khẳng định vai trò tiên phong của báo trong cả lĩnh vực báo chí và hoạt động xã hội. Ngoài ra, việc lan tỏa những điều tốt đẹp, nhân văn cũng chính là cách để Báo Thanh Niên bồi đắp niềm tin với bạn đọc, và giữ vững bản sắc báo chí cách mạng trong thời đại số.
Xin cảm ơn ông!