Dưới những tán lá rừng đại ngàn của dãy Trường Sơn có một nguồn rau rừng phong phú về thể loại và được phát triển theo từng mùa, hương vị độc đáo… Trong đó rau dớn được nhiều người ưa thích.
Rau dớn thuộc họ quyết, lớn hơn cây dương xỉ, cành dài lá nhỏ xòe trên đầu cây như một cái ô rộng lớn; có gốc đen màu cơm cháy, từ trên ngọn cây mọc lên hai, ba cái cần, có cái dài tới nửa mét, đầu cong như vòi voi. Rau dớn không có ở đồng bằng, chỉ có ở vùng núi - nơi bờ suối, bờ khe, dưới các tán rừng thấp nơi có độ ẩm ướt cao. Hằng năm, các trận lụt đầu mùa với dòng nước đục ngầu từ thượng nguồn đổ về mang theo phù sa bón cho đám rau dớn thêm phần tươi tốt và chuẩn bị cho một chu kỳ sinh chồi, nảy lộc.
Vì thế, rau dớn ăn ngon nhất là sau mùa lụt đến cuối mùa xuân. Trước đây, rau dớn là loại rau dành cho người nghèo ăn. Hiện nay, theo xu thế ăn rau “siêu sạch”, rau dớn được chế biến thành các món: làm nộm, nướng, nấu canh, xào, trộn… nấu với các món hải sản trở thành những món đặc sản của các nhà hàng phục vụ cho khách du lịch, khách VIP…
Rau dớn tươi hái về rửa sạch, chần sơ qua nước sôi và vớt ra để ráo. Cho tỏi vào xào, khi khe mùi thơm thì cho rau dớn vào đảo đều 5 phút rồi bắc xuống nêm đường, mì chính, tương ớt, hạt tiêu, nước chanh tươi, đậu phụng rang giã dập... và gắp ra đĩa. Bạn sẽ được thưởng thức món ăn vừa dòn sần sật, vừa có vị ngọt, chua… phảng phất mùi hương rừng cỏ nội hòa quyện vào nhau. Rau dớn luộc chấm nước cá có tỏi - ớt - chanh sẽ là món ăn với cơm rất ngon. Rau dớn là loại rau chính ăn trong mùa xuân của người dân quê tôi. Những ngày cuối năm, dù bận rộn đến mấy họ cũng tranh thủ vào rừng hái rau dớn về để dành ăn trong dịp Tết.
Có vùng, đồng bào lấy rau dớn chần qua nước muối và làm nhân bánh tét. Nhân bánh sẽ có màu xanh non điểm xuyết trong màu trắng của nếp hương trắng ngần, trông rất đẹp mắt. Theo các thầy thuốc, rau dớn có tính mát, lợi tiểu, chống táo bón, làm ngưng các cơn đau âm ỉ do viêm đại tràng, và giúp dễ ngủ, ngủ sâu; giúp cơ thể khỏe mạnh, nhất là với người cao tuổi.
Khánh Loan