Phong trào “nghìn việc tốt”, được phát động 50 năm trước, tại trường THCS Tam Sơn, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh là phong trào hợp lòng người, xu thế phát triển của thời đại, đáp ứng tình cảm khát khao của Bác Hồ và đường lối giáo dục của Đảng ta, nên có sức sống mạnh mẽ, nhanh chóng lan tỏa khắp đất nước.
Tam Sơn địa linh nhân kiệt “Của trời vô tận, một kho nhân tài”. Từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 19, Tam Sơn đã có 22 vị đỗ Đại khoa, trong đó có 2 Trạng nguyên là Nguyễn Quán Quang, Ngô Miễn Thiệu và 20 vị Đại khoa khác. Ngoài ra còn rất nhiều Hương cống, Cử nhân. Tam Sơn là làng có nhiều người đỗ Đại khoa nhất huyện Đông Ngàn, đứng thứ tư trong cả nước và là làng duy nhất trong cả nước có đủ Tam khôi - Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa (Đại Nam nhất thống chí). Hầu hết các danh nhân khoa bảng Tam Sơn đã đem hết tài đức ra phục vụ triều chính và đất nước.
| Các dũng sĩ làm “Nghìn việt tốt”. |
Thời hiện đại, Tam Sơn vẫn tiếp tục đóng góp tích cực vào công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Nhiều sự kiện đã được ghi vào sử sách và danh thơm lan tỏa rộng khắp. Đây là quê hương Ngô Gia Tự - một liệt sĩ tiền bối, người khởi xướng thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng. Thế hệ tiếp nối có Ngô Gia Khảm - Anh hùng Lao động đầu tiên của nước ta (1952). Cán bộ và nhân dân xã Tam Sơn đã vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý “Đơn vị anh hùng LLVTND thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược”.
Hạt mầm việc tốt
Phong trào “Nghìn việc tốt” không phải ngẫu nhiên được gieo hạt nẩy mầm tại trường THCS Tam Sơn vào mùa xuân năm 1963, khi trường được thành lập chưa lâu. Ngay từ niên học đầu 1961-1962, lúc đó cơ sở vật chất của trường còn rất thiếu thốn, phải học nhờ ở cầu thờ, cầu chợ dưới chân chùa Cảm Ứng, song cả thầy và trò đều nêu cao trách nhiệm trong giáo dục, giảng dạy và học tập, hăng hái thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy. Liên đội TNTP mang tên Ngô Gia Tự đã nguyện quyết tâm “Thắp sáng ngọn đèn Ngô Gia Tự, noi gương Ngô Gia Tự, đi Đường cách mạng của Bác Hồ”.
Thày giáo Nguyễn Đức Thìn, một nhà giáo đầy trách nhiệm, với nhiệt huyết của một cựu đội viên Đội thiếu niên Du kích Đình Bảng anh hùng, khi ấy là Tổng phụ trách TNTP của trường, rất tin yêu thế hệ đàn em, đã sáng kiến phát động phong trào “Nghìn việc tốt”, thi đua thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy.
NGND AHLĐ Nguyễn Đức Thìn, người khởi xướng phong trào thi đua “Nghìn việt tốt”. |
Không khí học tập, lao động ở trường THCS Tam Sơn hăng say, sôi nổi hẳn lên, cả hơn 320 học sinh và các thầy, cô giáo đều trở nên phấn chấn, hào hứng lạ thường. Hàng ngày, các đội TNTP từng lớp ghi vào sổ vàng những việc tốt. Đó là tình thương được nhân lên gấp bội. Các em thương yêu giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Một em bị ốm, các em trong lớp cắt phiên nhau đến thăm nom, săn sóc, tặng quà, chép hộ bài. Một em bị đau chân không đi học được, các em phân công nhau cõng bạn đến lớp. Một cụ già chống gậy trên đường lầy lội được các em xúm lại đưa cụ về tận nhà. Một chiếc xe bò chở nặng đang ỳ ạch leo dốc giữa trời nắng chang chang, lập tức các em xúm lại đẩy giúp chiếc xe vượt lên... Về nhà, chính các em là người quan tâm chăn thả trâu bò, vỗ béo đàn lợn, chăm sóc đàn gà, giúp đỡ cha mẹ cơm nước... Biết bao cảnh ngộ tương tự khiến các thầy cô và các bậc phụ huynh trào dâng niềm xúc động...
Sức lan tỏa của phong trào
Tình thương của các em lan sang cả người lớn. Các em ngoan ngoãn thân ái với nhau, luôn hăng hái làm những việc tốt, thì các bậc phụ huynh cũng trở nên quí mến nhau hơn. Nếp sống văn minh, ứng xử tình người làm cho tình làng nghĩa xóm thêm nồng ấm, thân thiện. Đặc biệt các thầy, cô giáo càng nhận rõ trách nhiệm rất lớn của mình. Chi đoàn thanh niên giáo viên THCS Tam Sơn xác định rõ trách nhiệm: dạy học và phụ trách đàn em nhỏ. Đối với người đứng trên bục giảng, việc đầu tiên phải là dạy thật tốt, giảng giải dễ hiểu, tận tâm truyền đạt kiến thức, bằng mọi cách để học sinh có thể tiếp thu bài tốt nhất. Hơn thế nữa, mỗi thầy cô đều phải có ý thức phụ trách, dìu dắt thế hệ đàn em, làm gương sáng cho các em noi theo. Với thế hệ trẻ, chân lý trở nên rất rõ ràng: Người tốt là người làm nhiều việc tốt.
Suốt nửa thế kỷ qua, nhiều thế hệ trẻ Tam Sơn và các địa phương lân cận đã được luyện rèn trong “vườn ươm trồng người” đầy chất nhân văn để trở thành những công dân trách nhiệm cao, xứng đáng với các bậc tiền nhân quê hương giàu truyền thống hiếu học và cách mạng. |
Phong trào “Nghìn việc tốt” nhanh chóng được nhân rộng. Biết trường THCS Tam Sơn phát động phong trào “Nghìn việc tốt”, lập tức đại biểu các liên đội trường Đình Bảng, Đồng Nguyên, Tương Giang, Đồng Quang... đã đến chúc mừng và bắt tay thi đua với Tam Sơn làm “nghìn việc tốt”. Báo Thiếu niên Tiền phong nhanh chóng tuyên truyền, quảng đại, đăng bài rất đậm kèm nhiều ảnh về các hoạt động “Học tập tốt, làm nghìn việc tốt” của thiếu nhi Tam Sơn. Một tháng sau đã có 475 bức thư từ khắp các tỉnh thành trên toàn miền Bắc gửi về chúc mừng, đồng thời giao ước thi đua cùng THCS Tam Sơn. Từ Nho Quan (Ninh Bình) cho biết, chỉ trong một tháng đầu thi đua làm nghìn việc tốt, thiếu nhi các trường đã làm được 15.000 việc tốt. Còn ở Hà Nội mới tính trong 21 trường đã làm được 33.422 việc tốt lớn nhỏ.
Nửa thế kỷ vừa qua, hơn 6.000 học sinh được “ươm trồng” tại quê hương Nghìn việc tốt đã trở thành những công dân tốt, trong đó gần 15 người là GS, PGS TS có nhiều đóng góp cho quê hương, đất nước. Các bạn đồng môn cũng như nhân dân Tam Sơn và đồng đội mãi mãi không thể quên 92 anh chị đã hy sinh trong sự nghiệp đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
Ghi nhận kết quả phong trào thi đua Nghìn việc tốt, trường THCS Tam Sơn được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba năm 1980, Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2003, được UBND tỉnh tặng Lá cờ đầu ngành giáo dục năm học 1979-1980 và 2011-2012, đón nhận trường chuẩn Quốc gia năm 2011 và nhiều Bằng khen khác. Thầy Tổng phụ trách Nguyễn Đức Thìn, người khởi xướng phong trào “Nghìn việc tốt”, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1985, Nhà giáo nhân dân năm 1988.
Được sự chỉ đạo, giúp đỡ của Hội đồng Đội Trung ương và các cấp chính quyền địa phương, “Nghìn việc tốt” sớm trở thành phong trào thi đua yêu nước của thiếu nhi Việt Nam, đã được Đảng, Nhà nước, Bác Hồ và nhân dân khen ngợi, khuyến khích phát triển.
Nói chuyện với thiếu nhi Tam Sơn, tại sân trường Tam Sơn ngày 1 Tết Đinh Mùi (9/2/1967), Bác nhấn mạnh “Các cháu đã làm nghìn việc tốt, thế là tốt. Các cháu cần phát huy thành truyền thống. Các cháu hãy đoàn kết giúp nhau thi đua học tập tốt, lao động tốt, cùng làm nghìn việc tốt chống Mỹ cứu nước và xây dựng Chủ nghĩa xã hội”.
Xin nhắc lại lời đánh giá về phong trào “Nghìn việc tốt” của TS Trần Văn Túy, Ủy viên TW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Quốc hội tỉnh Bắc Ninh : “Nghìn việc tốt thấm đậm nhân văn, văn hóa, tình người, luôn mới, tôn vinh người tốt, việc tốt, thiết thực đẩy mạnh ‘học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh’ phù hợp tâm sinh lý, tuổi thơ tâm hồn trong sáng. Nghìn việc tốt nâng bước cho biết bao thiếu nhi trưởng thành. Lớn lên giữ nếp quen làm nghìn việc tốt, gương mẫu nghìn việc tốt cho đàn em noi theo. Từ trường về nhà. Từ nhà ra xã hội. Nghìn việc tốt ‘phát’ là ‘động’. Cần nuôi dưỡng, phát huy tính ‘động’ làm nối tiếp phong trào”.
Linh Vũ