Nhân dịp Ban chỉ đạo Quốc gia về khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh (BCĐ 701) đồng phối hợp với Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP) chuẩn bị tổ chức Hội thảo “Khắc phục hậu quả chiến tranh: Chặng đường hòa giải và hợp tác tương lai giữa Việt Nam và Hoa Kỳ” tại thủ đô Washington DC, phóng viên TTXVN thường trú tại Mỹ đã có cuộc phỏng vấn ông Timothy Rieser, Cố vấn cao cấp Ủy ban Chuẩn chi Ngân sách Thượng viện Mỹ, Trợ lý chính sách đối ngoại Văn phòng Thượng nghị sĩ Patrick Leahy, người có tình cảm đặc biệt đối Việt Nam và giúp đỡ rất nhiều trong việc phân bổ ngân sách dành cho Việt Nam không chỉ trong giải quyết hậu quả chiến tranh mà còn trong một số lĩnh vực khác.
Ông Timothy Rieser, Cố vấn cao cấp Ủy ban Chuẩn chi Thượng viện Mỹ, Trợ lý chính sách đối ngoại văn Phòng Thượng nghị sĩ Patrick Leahy trả lời phỏng vấn.
Mặc dù không trực tiếp tham gia vào cuộc chiến ở Việt Nam hơn 40 năm về trước, song ông Timothy Rieser cho biết ông thấu hiểu nỗi đau do chiến tranh mang lại và những gì mà ông đã chứng kiến trong nhiều chuyến thăm tới Việt Nam khiến ông và một số nhà lập pháp Mỹ như Thượng nghị sĩ Patrick Leahy và cố Thượng nghị sĩ John McCain cảm thấy cần phải làm nhiều việc nhằm giúp đỡ cả hai nước khắc phục hậu quả chiến tranh và giúp đỡ những người dân Việt Nam đang phải gánh chịu những nối đau không chỉ ở trong thời chiến mà còn ngay trong thời bình.
Ông Timothy Rieser chia sẻ, thời gian đầu để giúp đỡ Việt Nam không phải là điều dễ dàng, bởi không phải người Mỹ nào cũng biết và hiểu được những hậu quả nặng nề do chiến tranh để lại trên đất nước Việt Nam và hiểu được tầm quan trọng của việc hòa giải đối với Việt Nam. Thậm chí, trong chính quyền Mỹ còn có người phản đối việc thực hiện sứ mệnh này và cho rằng cần quan tâm tới chính những vấn đề của nước Mỹ và nên tập trung vào những nhu cầu của các cựu binh Mỹ chứ không phải ở một quốc gia khác.
Tuy nhiên, đây cũng chính là thời điểm để tuyên truyền, giúp cộng đồng nói chung và người Mỹ nói riêng biết nhiều hơn về biến cố lịch sử giữa hai nước cũng như sự cần thiết của việc gác lại sự thù hận, hoài nghi giữa hai bên để xây dựng niềm tin và hợp tác song phương. Mỹ đã can thiệp quân sự vào Việt Nam, chiến tranh nổ ra gây tổn hại lớn đối với cả hai nước và người dân Việt Nam thực sự cần sự hỗ trợ từ phía Mỹ để giải quyết hậu quả chiến tranh và đây chính là một cơ hội nhằm hóa giải một số vấn đề còn tồn đọng giữa hai nước.
Vào đầu thập niên 1980, đã có nhiều triển vọng và cơ hội có thể hợp tác với Việt Nam trong vấn đề bởi này bởi khi đó lòng tin giữa hai nước đã được cải thiện và các dự án giúp đỡ Việt Nam bắt đầu được thực hiện. Đối với vấn đề này, Thượng nghị sĩ Patrick Leahy luôn quan tâm, giúp đỡ Việt Nam và đảm bảo rằng trong ngân sách có khoản tiền giúp đỡ các chương trình ở Việt Nam, duy trì các chương trình đó được tiếp tục. Cùng thời gian, ngày càng có nhiều người biết đến cuộc chiến này cũng như thảm họa hậu chiến mà cả hai quốc gia đang phải gánh chịu, rồi ủng hộ công việc mà những người như ông và Thượng nghị sĩ Leahy thực hiện trong hơn 30 năm qua nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh.
Theo ông Rieser, trong thời gian qua, Mỹ và Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong một số vấn đề như tìm kiếm quân nhân mất tích trong chiến tranh, không chỉ quân nhân Mỹ mà cả quân nhân Việt Nam. Phía Mỹ giúp Chính phủ Việt Nam cải thiện biện pháp và phương tiện kỹ thuật để có thể tìm ra và xác định được vị trí hài cốt của quân nhân Việt Nam bị mất tích. Bên cạnh đó, còn một số lĩnh vực khác như giải quyết các vấn đề bom mìn chưa nổ và các vật nổ khác, giúp đỡ, quan tâm tới những người khuyết tật ở những vùng bị rải chất độc da cam và những người bị thương do tai nạn bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh gây ra. Tuy nhiên hiện vẫn còn nhiều việc phải làm và cả hai bên cùng phải tiếp tục nỗ lực hợp tác nhằm thúc đẩy hơn nữa những chương trình hỗ trợ ở Việt Nam, trong đó có dự án xử lý chất độc dioxin tại Sân bay Biên Hòa.
Ông Rieser cũng cho biết Mỹ coi chính sách giải quyêt hậu quả chiến tranh là một ưu tiên trong mối quan hệ với Việt Nam cùng với những ưu tiên khác như thương mại, hợp tác an ninh, những vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu bởi trong các chuyến thăm Việt Nam những năm gần đây, các Tổng thống Mỹ và Ngoại trưởng Mỹ đều đề cập đến vấn đề này và điều quan trọng là Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác và thực hiện những cam kết của mình để giúp đỡ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh.