Đảo Cô Tô lớn nhìn từ trên cao. Ảnh tư liệu: Đức Hiếu/TTXVN
Trước khi sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện (trước ngày 1/7/2025), tỉnh Quảng Ninh có 11 xã, thị trấn được công nhận là xã đảo (gồm 5 xã đảo thuộc huyện Vân Đồn: Ngọc Vừng, Thắng Lợi, Quan Lạn, Minh Châu và Bản Sen; xã Cái Chiên thuộc huyện Hải Hà; xã Vĩnh Trung, Vĩnh Thực thuộc thành phố Móng Cái; thị trấn Cô Tô, xã Đồng Tiến, xã Thanh Lân thuộc huyện Cô Tô).
Sau sắp xếp đơn vị hành chính, toàn huyện Vân Đồn trở thành đặc khu Vân Đồn (bao gồm cả 5 xã đảo) và huyện Cô Tô trở thành đặc khu Cô Tô (gồm cả 3 xã, thị trấn), hai xã Vĩnh Trung, Vĩnh Thực được hợp nhất thành xã Vĩnh Thực. Do vậy, toàn tỉnh hiện chỉ có 4 xã, đặc khu được công nhận là xã đảo.
Việc công nhận xã đảo giúp địa phương được ưu tiên lồng ghép vào các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội về biển đảo, xây dựng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đặc thù về tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, nhà ở, y tế, giáo dục cho cán bộ, công chức, viên chức và người dân.
Mới đây, ngày 17/10, HĐND tỉnh Quảng Ninh khóa XIV tổ chức Kỳ họp thứ 32 đã ban hành chính sách hỗ trợ đi lại cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chịu tác động do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Đặc biệt, tỉnh hỗ trợ 3 triệu đồng/người/tháng cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại đảo Quan Lạn, Minh Châu, Thắng Lợi, Ngọc Vừng, Bản Sen làm việc tại Trung tâm hành chính Đặc khu Vân Đồn.