Quân đội của dân, do dân và vì dân - Bản chất, mục tiêu của 'Bộ đội Cụ Hồ'

Có lẽ trong lịch sử thế giới, hiếm có quân đội nào mang đậm bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc như Quân đội nhân dân Việt Nam. Tính nhân dân là nét đẹp truyền thống, cội nguồn sức mạnh vô địch, giúp Quân đội ta trong bất kỳ hoàn cảnh, điều kiện nào cũng luôn “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

Được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức, giáo dục và rèn luyện, ngay từ ngày đầu thành lập, Quân đội ta đã được giáo dục, rèn luyện theo bản chất Quân đội của dân và vì dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Trong ký ức của nhân dân ta, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” là biểu trưng cho những gì tốt đẹp nhất của những người con ưu tú luôn tận trung với nước, tận hiếu với dân.

Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 30 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, Thông tấn xã Việt Nam trân trọng giới thiệu bài viết: “Quân đội của dân, do dân và vì dân - Bản chất, mục tiêu của “Bộ đội Cụ Hồ” của Thiếu tướng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Bạo, Giám đốc Học viện Chính trị (Bộ Quốc phòng).

Quân đội ta là quân đội của dân, do dân và vì dân bởi: “Lực lượng tham gia quân đội là những thanh niên yêu nước, con em của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, đại bộ phận là con em công nhân, nông dân và nhân dân lao động. Qua giáo dục, rèn luyện trong quân đội, họ đã trở thành những cán bộ, chiến sĩ “Trung với nước, trung với Đảng, hiếu với dân, chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội”. Là con em của nhân dân, Quân đội ta luôn tận tụy với nhân dân, sẵn sàng hy sinh quên mình vì hạnh phúc của nhân dân.

Gắn bó với nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu còn thể hiện sự tiếp nối giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam - một dân tộc nhỏ bé, thường xuyên phải đối đầu với giặc giã thiên tai. Hoàn cảnh, điều kiện địa lý đã sớm hình thành trong cốt cách con người Việt Nam phẩm chất kết hợp quân - dân chặt chẽ. Đạo lý “khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ, bền gốc” không chỉ là bài học của những người “trị nước an dân”, mà còn là kế sách xây dựng sức mạnh quốc phòng toàn dân để khi cần thiết đương đầu với quân xâm lược.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Có dân là có tất cả”, “Quân dân một lòng, thì kháng chiến ắt thắng lợi, kiến quốc ắt thành công”. Nhân dân là nền tảng, là cội nguồn sức mạnh chiến đấu của Quân đội ta. “Không có dân thì không có bộ đội”, “Nhân dân là nền tảng, là cha mẹ của bộ đội”, vì thế Người luôn nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội: “Phải nhớ rằng dân là chủ. Dân như nước, mình như cá. Lực lượng bao nhiêu là nhờ ở dân hết”, “Phải dựa vào dân, dựa chắc vào dân thì không kẻ địch nào có thể tiêu diệt được”. Xa rời nhân dân, không gắn bó mật thiết với nhân dân, không liên hệ chặt chẽ với nhân dân, không dựa vào dân thì Quân đội không thể có sức mạnh chiến đấu cao, không thể hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Từ nhân dân mà ra, cho nên, vì nhân dân chiến đấu, vì nhân dân phục vụ là chức năng cơ bản, mục tiêu xuyên suốt, là nhiệm vụ cao cả của Quân đội nhân dân Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Quân đội ta là Quân đội nhân dân. Nghĩa là con em ruột thịt của nhân dân. Đánh giặc để tranh lại độc lập thống nhất cho Tổ quốc, để bảo vệ tự do hạnh phúc của nhân dân. Ngoài lợi ích của nhân dân, Quân đội ta không có lợi ích nào khác".  

Vì nhân dân mà chiến đấu là một nét đặc trưng nổi bật trong bản chất, truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc trưng “vì nhân dân mà chiến đấu” của Quân đội ta được thể hiện ở mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân. “Vì nhân dân mà chiến đấu” trở thành động lực tinh thần to lớn thôi thúc lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, quyết tâm thực hiện bằng được mục tiêu, lý tưởng: Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tự do, ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

Mục tiêu “Vì nhân dân chiến đấu” là cơ sở để Quân đội ta có được sức mạnh đoàn kết, thống nhất, ý chí quyết tâm cao, phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, xây dựng nên nghệ thuật quân sự đặc sắc Việt Nam, làm nên tầm vóc anh hùng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp chiến đấu giành độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc với những chiến công, thắng lợi hiển hách mang tầm thời đại.

Mục tiêu “Vì nhân dân chiến đấu” còn được thể hiện ở việc Quân đội ta thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ đội quân công tác, tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. “Vì nhân dân chiến đấu” còn được thể hiện trong việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ đội quân lao động sản xuất, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Hiện nay, các thế lực thù địch đang đẩy mạnh “Diễn biến hòa bình”, chống phá Đảng, Nhà nước ta, đặc biệt, chúng dùng mọi thủ đoạn hòng thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa” Quân đội, tìm cách vô hiệu hóa sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội. Chúng đưa ra nhiều luận điểm lập lờ, không cơ sở như: Quân đội trung lập, quân đội đứng ngoài chính trị… nhằm ly gián Quân đội với Đảng, với nhân dân; làm cho cán bộ, chiến sĩ mất mục tiêu chiến đấu, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Để góp phần ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch phản động trong nước câu kết với nước ngoài, giữ vững bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội cách mạng, yêu cầu đặt ra với toàn quân đó là phải quán triệt, thực hiện tốt một số nội dung.

Thứ nhất, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với Quân đội, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức, lãnh đạo Quân đội không nhằm mục đích nào khác là để Quân đội có bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Sự lãnh đạo của Đảng với Quân đội chính là cơ sở để khẳng định, giữ vững mục tiêu chiến đấu của quân đội, là yếu tố hàng đầu quyết định sức mạnh của Quân đội.

Hiện nay, chúng ta đang phấn đấu xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, lấy xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở; do đó, tăng cường giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng; nắm chắc, đánh giá đúng cả về thời cơ và thách thức, nhận rõ về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, nâng cao cảnh giác cách mạng; kết hợp giáo dục, rèn luyện về đạo đức, lối sống, chống chủ nghĩa cá nhân với thực hiện chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức; chú trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ, coi trọng công tác quản lý, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất đạo đức, năng lực thực hiện nhiệm vụ; nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu; gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện… là những biện pháp hữu hiệu góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh toàn diện, thực sự xứng đáng là Quân đội của dân, do dân và vì dân trong giai đoạn cách mạng mới.

Thứ hai, cần tăng cường giáo dục, nâng cao ý thức phục vụ nhân dân, giữ vững, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong điều kiện mới. Tận trung với Đảng, tận hiếu với dân là bản chất cao đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, là sự thể hiện sáng rõ nhất tinh thần phục vụ nhân dân, phục vụ lý tưởng của Quân đội Việt Nam.

Trong chiến tranh, sự hy sinh chiến đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân là thước đo cao nhất tinh thần vì nhân dân phục vụ của cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội. Trong thời bình, vẫn cần đến sự hy sinh, cống hiến, nhưng không chỉ là sự hy sinh xương máu, đó còn là sự hy sinh những nhu cầu, lợi ích đời thường của mỗi cá nhân vì lợi ích của đồng bào, của xã hội. Sẵn sàng đến với dân, đồng cam, cộng khổ với mọi khó khăn, gian khổ của đồng bào ở các vùng sâu, vùng xa, giúp đỡ nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, nâng cao dân trí, đời sống văn hóa, tinh thần; sẵn sàng hy sinh tính mạng để cứu dân trong thiên tai… đều là thước đo tinh thần vì nhân dân phục vụ của Quân đội, là biểu hiện sinh động mối đoàn kết máu thịt quân với dân trong điều kiện mới.

Cùng với việc đẩy mạnh công tác giáo dục động cơ, lý tưởng phục vụ, cống hiến của tuổi trẻ cho cán bộ, chiến sĩ, các đơn vị cần coi trọng việc bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người quân nhân cách mạng, xây dựng tinh thần “dĩ công vi thượng” để cán bộ, chiến sĩ có thể đứng vững trước những tác động tiêu cực của đời sống kinh tế thị trường, yên tâm phục vụ lâu dài trong Quân đội.

Thứ ba, Quân đội cần tích cực tham gia các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, giúp đỡ nhân dân khắc phục khó khăn, phát triển sản xuất, ổn định và từng bước nâng cao đời sống, phòng chống thiên tai. Theo tư duy mới của Đảng, Quân đội phải tham gia vào tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Quân đội là một nguồn lực quan trọng của quốc gia, có khả năng đóng góp vào sự ổn định, phát triển của đất nước. Do vậy, Quân đội phải tham gia cùng toàn dân thực hiện tốt các cuộc vận động cách mạng, các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của đất nước và từng địa phương.

Hiện nay, nhân dân ta còn gặp không ít khó khăn trong việc ổn định, từng bước nâng cao đời sống, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa. Để ổn định, nâng cao đời sống nhân dân, nhất thiết phải gắn liền và dựa trên cơ sở phát triển sản xuất, xây dựng kinh tế tại địa phương. Với đặc thù đóng quân, thực hiện nhiệm vụ ở khắp các địa phương trên cả nước, từ miền xuôi đến miền ngược, từ đất liền đến các vùng biển, đảo, các đơn vị Quân đội có điều kiện giúp đỡ nhân dân một cách thiết thực, phù hợp, hiệu quả.

Cùng với việc thường xuyên tuyên truyền kiến thức sản xuất, làm kinh tế cho các tầng lớp nhân dân phù hợp với khả năng, điều kiện, văn hóa vùng, miền… hướng dẫn nhân dân biết cách tổ chức lao động sản xuất, kinh doanh trong các lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, dịch vụ… các đơn vị Quân đội cần thực hiện tốt nhiệm vụ lao động sản xuất, xây dựng kinh tế; trực tiếp tham gia cùng nhân dân xây dựng các công trình kinh tế - kỹ thuật như: Công trình thủy lợi, thủy điện, các công trình phúc lợi xã hội… chủ động phối hợp với các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện các cuộc vận động, tham gia vào các chương trình “xóa đói, giảm nghèo”, “xóa nạn mù chữ”, khắc phục những tập tục lạc hậu; hướng dẫn, động viên nhân dân thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội, các chính sách xã hội như: Đền ơn đáp nghĩa, chính sách đối với người có công, chính sách dân tộc, tôn giáo, người neo đơn.

Là lực lượng chủ yếu, nòng cốt trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, các đơn vị Quân đội cần nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ cũng như các địa phương những giải pháp khả thi; trực tiếp tham gia các hoạt động phòng, chống, khắc phục thiên tai, thảm họa cả trên đất liền và các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Mặt khác, Quân đội còn phải tích cực tổ chức thực hiện quyên góp, ủng hộ vật chất để giúp đỡ nhân dân vùng bị nạn ổn định đời sống, phát triển sản xuất.

Trong gần 75 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam phát triển từ một đội quân nhỏ bé, trang bị thô sơ trở thành một quân đội hùng mạnh, biểu tượng của tinh thần quyết chiến, quyết thắng của dân tộc Việt Nam, niềm tự hào của nhân dân Việt Nam và bạn bè yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Quân đội ta luôn kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng vì nhân dân mà chiến đấu, hy sinh. Truyền thống gắn bó máu thịt với nhân dân là một trong những phẩm chất đặc trưng làm nên hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”.

Lý tưởng vì nhân dân chiến đấu vừa là mục tiêu, vừa là động lực, nguồn cội tạo nên sức mạnh của Quân đội, bảo đảm cho Quân đội thực sự mang bản chất giai cấp công nhân, luôn được nhân dân tin yêu, mến phục. Trước yêu cầu của cách mạng trong giai đoạn mới, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tích cực tham gia tuyên truyền, ổn định và nâng cao đời sống nhân dân chính là biểu hiện sinh động bản chất của Quân đội cách mạng của dân, do dân, vì dân; gắn bó máu thịt với nhân dân, mang tính nhân dân, tính dân tộc sâu sắc.