Phạm nhân lao động cuốc đất trồng rau trong Trại giam Long Hòa, tỉnh Long An. Ảnh: Mạnh Linh/TTXVN |
Đề án trên được thực hiện từ năm 2016 (sau khi các quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13, Bộ luật tố tụng hình sự số 101/2015/QH13 và Nghị quyết số 144/2016/QH13 có hiệu lực thi hành). Hàng năm tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm, năm 2020 tiến hành tổng kết việc thực hiện Đề án.
Quyết định nêu rõ, đối tượng, điều kiện xét đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định tại Điều 66, Điều 106 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13.
Điều 106 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 quy định, người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù, nếu không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66 của Bộ luật này có thể được tha tù trước hạn khi có đủ các điều kiện sau: Phạm tội lần đầu; có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt; đã chấp hành được một phần ba thời hạn phạt tù; có nơi cư trú rõ ràng.
Việc tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện theo quy định tại các khoản 3, 4 và 5 Điều 66 của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13. Bộ Công an phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan liên quan triển khai thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện thường xuyên theo quý.
Căn cứ kết quả thẩm định của Hội đồng Thẩm định hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của cơ quan quản lý thi hành án hình sự, các trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu có văn bản đề nghị và chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu để thực hiện chức năng kiểm sát, đồng thời chuyển hồ sơ đến Toà án nhân dân cấp tỉnh, Toà án quân sự cấp quân khu nơi phạm nhân đang chấp hành án phạt tù để xem xét trước khi mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Căn cứ kết quả xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của Hội đồng xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh có văn bản đề nghị và chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh để thực hiện chức năng kiểm sát, đồng thời chuyển hồ sơ đến Toà án nhân dân cấp tỉnh để xem xét trước khi mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Căn cứ điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện và số lượng phạm nhân hiện đang quản lý thì dự kiến số người sẽ được tha tù trước thời hạn có điều kiện chấp hành tại địa phương, sau 02 năm thực hiện là khoảng gần 20.000 người. Với số lượng người được tha tù trước thời hạn có điều kiện dự kiến như trên, thì trung bình mỗi đơn vị hành chính cấp xã quản lý từ 02 - 03 người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.
* Quyền, nghĩa vụ của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện
Theo Đề án, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được hưởng các quyền cơ bản của công dân (trừ những quyền mà Toà án đã hạn chế hoặc tước bỏ trong bản án đã tuyên đối với từng người và các nội dung trong quy định bắt buộc đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện). Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đã chấp hành được một phần hai (1/2) thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì có thể được xem xét rút ngắn thời gian thử thách.
Sau khi được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được tha tù phải trình diện ngay UBND, Công an xã, phường, thị trấn (Công an cấp xã) nơi về cư trú và đăng ký tạm trú, thường trú theo quy định của Luật cư trú; thực hiện cam kết của mình về tuân thủ pháp luật và các quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện; chấp hành nghiêm chỉnh quy định của địa phương, nội quy, quy chế nơi cư trú, làm việc; không thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Người được tha thù trước thời hạn có điều kiện phải chấp hành nghiêm các quy định về quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; chịu sự quản lý, giám sát, giáo dục của UBND cấp xã; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi cư trú và người được cơ quan có thẩm quyền phân công quản lý, giáo dục.
Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện bị hạn chế quyền tự do cư trú. Trường hợp nếu có lý do chính đáng cần phải đi khỏi nơi cư trú thì phải xin phép và được sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền. Đi khỏi địa bàn cư trú trong thời gian 03 ngày phải được sự đồng ý của cán bộ được giao trực tiếp quản lý, giáo dục; từ trên 03 ngày phải được sự đồng ý của UBND cấp xã và khai báo tạm trú, tạm vắng (theo quy định của pháp luật về cư trú).
Trường hợp người được tha tù trước thời hạn có điều kiện thay đổi nơi cư trú giữa các xã trong huyện thì do cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện quyết định; thay đổi nơi cư trú giữa các huyện trong tỉnh do cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh quyết định.
Trường hợp thay đổi nơi cư trú từ tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này sang tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác do cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an quyết định; chỉ giải quyết cho thay đổi nơi cư trú nếu xét thấy có lợi cho công tác giáo dục, ổn định cuộc sống, hoà nhập cộng đồng của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, đồng thời vẫn bảo đảm việc quản lý, giám sát.
Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải có mặt theo yêu cầu của UBND cấp xã được giao quản lý, giám sát, giáo dục; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu (đối với đối tượng quân đội quản lý); định kỳ 3 tháng phải báo cáo bằng văn bản việc chấp hành các quy định đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, có xác nhận của người được giao quản lý, giám sát với UBND cấp xã được giao quản lý, giám sát, giáo dục; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu (đối với đối tượng quân đội quản lý).
Người được tha thù trước thời hạn có điều kiện bị cấm tham gia các tổ chức chính trị; cấm đảm nhiệm chức vụ, quyền hạn; không được thực hiện quyền bầu cử, ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp và quyền bầu cử, ứng cử đại biểu Quốc hội.