Phân cấp, phân quyền lĩnh vực Khoa học và Công nghệ: Bảo đảm vận hành thông suốt 

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, kết nối tới 34 tỉnh, thành phố trên cả nước, dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, sự tham dự của lãnh đạo và cán bộ các Sở Khoa học và Công nghệ, các xã, phường, đặc khu trên cả nước. 

Giao nhiệm vụ trực tiếp cho cấp xã thực hiện

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết, việc tổ chức Hội nghị tập huấn nhằm triển khai chủ trương của Đảng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về phân cấp, phân quyền tối đa, đưa dịch vụ công đến gần người dân hơn, góp phần tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

“Tinh thần chỉ đạo xuyên suốt là những gì thuộc thẩm quyền của Thủ tướng thì phân cấp cho các bộ; thẩm quyền của Bộ sẽ được phân cấp cho Ủy ban nhân dân và các sở; thậm chí có những nội dung được giao trực tiếp cho cấp xã thực hiện”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết.

Cũng theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, việc sắp xếp lại cơ quan chuyên môn tại một số địa phương khiến phạm vi công việc của các Sở Khoa học và Công nghệ được mở rộng đáng kể. Nhiều cán bộ phải đảm nhiệm thêm lĩnh vực mới, đòi hỏi thời gian thích ứng và bồi dưỡng nghiệp vụ. Việc mở rộng phạm vi phân cấp cũng đặt ra thách thức lớn về năng lực cán bộ, nhất là ở cấp xã, khi nhiều nội dung mới được giao trong khi kinh nghiệm thực tế còn hạn chế.

“Bộ Khoa học và Công nghệ xác định bằng mọi cách phải bảo đảm rằng, trong năm 2025, cán bộ cấp sở và cấp xã có thể triển khai đầy đủ các nội dung được phân cấp, phân quyền. Việc cử cán bộ của các cục, vụ xuống địa phương có hai mục tiêu chính. Thứ nhất là đánh giá năng lực và điều kiện làm việc tại các sở và xã, xem xét hệ thống dữ liệu, công cụ, tài liệu nghiệp vụ có đáp ứng được yêu cầu giải quyết hồ sơ như tại Bộ hay không. Thứ hai là hướng dẫn trực tiếp cán bộ địa phương “làm thử,  học thật” để nhanh chóng nắm vững quy trình nghiệp vụ”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy chia sẻ.

Hệ thống văn bản pháp lý đồng bộ, đầy đủ

Theo bà Nguyễn Như Quỳnh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ), trong năm 2025, Bộ đã hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền đối với 103 nhiệm vụ. Các lĩnh vực được phân cấp trải đều từ khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, viễn thông, chuyển đổi số, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ đến năng lượng nguyên tử. Trong đó, bưu chính viễn thông là lĩnh vực có khối lượng nhiệm vụ lớn nhất với 25 nhiệm vụ phân cấp, phân quyền.

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã ban hành 4 quyết định công bố công khai 125 thủ tục hành chính được phân cấp cho địa phương. Bên cạnh đó, Bộ đang rà soát, sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản pháp lý quan trọng để bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong thực thi.

Để hỗ trợ triển khai tại các địa phương, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Công văn số 5865/BKHCN-PC hướng dẫn áp dụng pháp luật theo Điều 61 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cùng với đó, Bộ tổ chức nhiều hoạt động hướng dẫn kỹ thuật, đào tạo nghiệp vụ và tập huấn chuyên sâu, tập trung vào bốn nhóm nhiệm vụ lớn: Hoàn thiện nền tảng số, hạ tầng kỹ thuật: Hướng dẫn triển khai các nền tảng số dùng chung toàn quốc; đảm bảo đường truyền, băng thông phục vụ mô hình chính quyền hai cấp từ 1/7/2025. Chuẩn bị nguồn nhân lực và quy trình vận hành bằng việc phối hợp doanh nghiệp tổ chức tập huấn kỹ năng số, nghiệp vụ mới cho cán bộ cấp xã; thực hiện theo Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW ngày 19/6/2025 về thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ. Cùng với đó, đảm bảo cung cấp dịch vụ công ổn định, 24/7; tăng cường liên thông, quản lý sau phân cấp.

Bộ cũng đã thiết lập hai đường dây nóng (098.322.1818 và 098.335.1818), đồng thời thành lập Tổ thường trực và nhóm Viber tương tác trực tuyến 24/7 với 34 Sở Khoa học và Công nghệ trên cả nước để hỗ trợ tức thời trong quá trình thực hiện nhiệm vụ mới.

Trong tháng 8/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã thành lập 12 đoàn công tác làm việc trực tiếp với UBND 34 tỉnh, thành phố, 34 Trung tâm dịch vụ hành chính công và 39 xã, phường. Các đoàn đã khảo sát, đánh giá năng lực triển khai, giải đáp khó khăn, đồng thời tổng hợp kiến nghị để sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp, phân quyền, bảo đảm phù hợp với thực tiễn địa phương.

Đặc biệt, Bộ Khoa học và Công nghệ đã biên soạn Bộ tài liệu hướng dẫn địa phương gần 300 trang gồm 13 mục, hướng dẫn chi tiết 146 nhiệm vụ, gửi các địa phương từ tháng 9/2025. Tài liệu này giúp làm rõ nội dung nhiệm vụ được phân cấp, cung cấp hướng dẫn chi tiết, thống nhất về quy trình, hồ sơ, thẩm quyền giải quyết, đồng thời giảm sai sót và chồng chéo trong triển khai các nghị định, thông tư mới. Với các địa phương, đây là “cẩm nang nghiệp vụ” hữu ích để bảo đảm tuân thủ pháp luật, tăng cường năng lực quản lý khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở cơ sở.

Qua tổng hợp, một số địa phương còn lo ngại về khả năng thực thi, thậm chí muốn “trả lại” quyền cho Bộ. Tuy nhiên, tinh thần của Bộ Khoa học và Công nghệ là đồng hành và hỗ trợ đến cùng, để các địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, hướng tới mục tiêu cao nhất là phục vụ người dân tốt hơn, giảm thời gian và chi phí thủ tục hành chính.

Chia sẻ tại Hội nghị, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ duy trì cơ chế hỗ trợ thường xuyên, giao các cục, vụ tổ chức hội nghị trực tuyến định kỳ hằng tháng, hằng quý để giải đáp khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai phân cấp, phân quyền. “Các đồng chí cục trưởng, vụ trưởng cần coi cán bộ địa phương được tập huấn như những nhân viên mới vào nghề, cần được hướng dẫn đến khi làm thành thạo công việc. Phải sát cánh với địa phương, chỉ bàn cách làm, không bàn lùi”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Việc triển khai mạnh mẽ cơ chế phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong lĩnh vực Khoa học và Công nghệ không chỉ là một nhiệm vụ cải cách hành chính đơn thuần, mà là quá trình chuyển đổi mô hình quản lý nhà nước theo hướng phục vụ, hiện đại, linh hoạt và lấy người dân làm trung tâm. Từ hệ thống văn bản pháp lý đồng bộ đến mạng lưới hỗ trợ kỹ thuật và “cẩm nang nghiệp vụ” cho cán bộ cơ sở, Bộ Khoa học và Công nghệ đang quyết liệt thực hiện nhiệm vụ phân cấp, phân quyền, hỗ trợ hiệu quả địa phương, cơ sở và người dân trong quá trình hiện thực hóa tinh thần “Chính phủ phục vụ, Bộ đồng hành”.