Nghị trường 'nóng' vấn đề thời gian làm việc bình thường

Tăng năng lực cạnh tranh

Tại phần thảo luận ở hội trường, trong số những đề nghị giữ nguyên thời gian làm việc bình thường theo quy định hiện hành thì đáng chú ý là quan điểm của đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) với lập luận đây là quy định phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế và rất nhân văn.

Theo quan điểm của đại biểu Vũ Tiến Lộc, quy định này là hợp lý, hợp tình bởi hầu hết các quốc gia có trình độ phát triển tương tự và đang là đối thủ cạnh tranh (về kinh tế) với Việt Nam đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ/tuần. Việt Nam vừa mới thoát khỏi ngưỡng nghèo và mới ở mức thu nhập trung bình, năng suất lao động thậm chí ở ngưỡng thấp nhất trong khu vực thì áp dụng thời gian lao động như các nước xung quanh là phù hợp. Thêm nữa, việc rút ngắn hơn nữa thời gian lao động sẽ làm suy giảm năng lực cạnh tranh, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy trung bình - nguy cơ lớn nhất trong tương lai của nền kinh tế quốc gia.

“Giảm thời gian lao động cũng làm giảm tiền lương và làm chậm lại kế hoạch tăng lương cho người lao động bởi vì tiền lương tối thiểu hiện tại đã được các bên nhất trí và Hội đồng tiền lương quốc gia đã thông qua với quy định mức lương tối thiểu cho tuần làm việc 48 giờ. Nếu bây giờ giảm xuống 40 hoặc 44 giờ chắc chắn sẽ phải tính toán lại mức lương này cho phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế”.

Về thời gian làm thêm, đại biểu Vũ Tiến Lộc cũng cho biết, ủng hộ phương án 2, nới rộng có chừng mực khung thỏa thuận thời giờ làm thêm. Theo đó, đối với một số ngành, nghề đặc biệt thì thời gian làm thêm sẽ không quá 400 giờ một năm.

“Đây là khung giờ để người sử dụng lao động và người lao động tự thỏa thuận với nhau. Người lao động có quyền lựa chọn làm thêm hoặc từ chối làm thêm và cũng chỉ giới hạn với rất ít ngành nghề đặc thù và ở lúc mùa vụ cao điểm”, đại biểu Vũ Tiến Lộc nêu ý kiến.

Lý do để ủng hộ phương án này, theo đại biểu Vũ Tiến Lộc, thời gian làm thêm theo quy định hiện hành là không phù hợp với tính chất thời vụ của những ngành, nghề đặc thù. Như đối với ngành thủy sản, mà tôm là một ví dụ điển hình, nguồn cung ứng nguyên liệu chỉ nhiều nhất trong khoảng 3 đến 5 tháng. Và đây là khoảng thời gian các doanh nghiệp chế biến cần làm thêm giờ để có thể thu mua hết sản phẩm của nông dân.

“Chuỗi giá trị của ngành thủy sản không chỉ liên quan tới 9 vạn lao động trực tiếp của các doanh nghiệp chế biến mà còn liên quan tới công ăn việc làm của gần 5 triệu lao động toàn ngành. Việc không nới rộng thời gian làm thêm của doanh nghiệp chế biến sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của hàng triệu hộ nông dân, doanh nghiệp và người lao động tại những vùng còn rất nghèo của đất nước. Bức tranh tương tự cũng diễn ra trong các ngành dệt may, da giầy, túi xách…”, đại biểu Vũ Tiến Lộc cho biết.

Đảm bảo lợi ích cho người lao động

Không tán thành quan điểm nói rằng duy trì giờ làm bình thường 48 giờ/tuần và tăng giờ làm thêm lên đến 400 giờ/năm là nhân văn, hợp lý và tự nguyện của đại biểu Vũ Tiến Lộc, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, đại biểu Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết, bà bất ngờ với nhận định này của đại biểu Vũ Tiến Lộc vì nghe rất nhiều công nhân và người làm công tác công đoàn khẳng định người công nhân không muốn làm thêm giờ dù thực tế doanh nghiệp cần làm thêm giờ.

"Không biết đại biểu Lộc nghe từ đâu để nói chính sách này nếu được Quốc hội thông qua sẽ là nhân văn và tự nguyện?", đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm phát biểu.

Theo đại biểu của Thành phố Hồ Chí Minh, cần phải trả lời câu hỏi vì sao công nhân cần làm thêm giờ. Mà câu hỏi đó là dễ trả lời, là vì tiền lương, thu nhập hiện nay của người công nhân quá thấp, không đủ trang trải cuộc sống.

"Hãy nhìn vào cuộc sống thực tế của người công nhân, nhìn vào dáng vẻ của người công nhân, tâm thế của người công nhân khi đến làm việc. Hãy nhìn vào những đứa trẻ mà cha mẹ của họ phải gửi về quê", đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm tranh luận.

"Đại biểu khi phát biểu có nghĩ đến những quy định của Hiến pháp quy định quyền con người thế nào không. Hãy nghĩ đến trách nhiệm của người sử dụng lao động, không chỉ trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn tình người với người lao động nữa" - đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm gay gắt lưu ý.

Trước đó, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) do Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, trình bày cho thấy: Dự thảo Bộ luật gồm 17 chương, 220 điều, trong đó có một số nội dung lớn đã được tiếp thu, chỉnh lý. Đặc biệt, dự thảo có một số nội dung mới, chủ yếu đối với người lao động và người sử dụng lao động như: lần đầu tiên mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Bộ luật Lao động đối với người lao động không có quan hệ lao động về một số tiêu chuẩn lao động; điều chỉnh nâng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình nhằm chuẩn bị, ứng phó với quá trình già hóa dân số, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động…

Đối với đề xuất mở rộng khung thỏa thuận giờ làm thêm tối đa, Chủ nhiệm Nguyễn Thúy Anh, cho biết: Ủy ban Thường vụ Quốc hội không tán thành đề xuất này nhưng Chính phủ vẫn muốn tiếp tục trình phương án tăng để Quốc hội thảo luận. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất hai phương án. Phương án 1: Giữ nguyên khung thỏa thuận giờ làm thêm tối đa như hiện nay, nhưng ghi rõ nâng thời gian làm thêm giờ theo tháng là 40 giờ/tháng thay vì 30 giờ/tháng và bổ sung quy định cụ thể về các trường hợp được tổ chức làm thêm giờ từ trên 200 giờ đến 300 giờ trong một năm để người lao động biết, làm cơ sở cho việc giám sát tuân thủ, bảo vệ được quyền lợi, sức khỏe của người lao động. Phương án 2: Nâng khung thỏa thuận giờ làm thêm tối đa trong một năm từ 300 giờ theo quy định hiện hành lên 400 giờ. Quy định theo phương án này không khống chế thời gian làm thêm giờ theo tháng nhưng Chính phủ phải tiếp tục nghiên cứu các kiến nghị của đại biểu Quốc hội, chuẩn bị danh mục cụ thể các ngành, nghề được mở rộng khung làm thêm, đánh giá tác động và bổ sung quy định trả lương lũy tiến làm thêm giờ kể từ giờ thứ 201 hoặc từ giờ thứ 301 trở đi.

Các đại biểu Quốc hội tiếp tục cho ý kiến dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) trong phiên làm việc chiều nay.