Ngày Quốc tế Người di cư 18/12: Tạo cơ hội để người di cư đóng góp nhiều hơn

Đây là thông điệp của bà Park Mihyung, Trưởng phái đoàn Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) tại Việt Nam trong bài viết “Ngày Quốc tế Người di cư: Đã tới lúc kể câu chuyện về hy vọng của việc di cư” nhân Ngày Quốc tế Người di cư (18/12).

Năm 2000, Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết chọn ngày 18/12 là Ngày Quốc tế Người di cư trong bối cảnh cộng đồng quốc tế ngày càng quan tâm đến sự tôn trọng, bảo vệ toàn diện và hiệu quả các quyền cơ bản của người di cư.

Những đóng góp to lớn, thầm lặng

Trong bài viết của mình, Trưởng phái đoàn IOM tại Việt Nam đã lấy ví dụ về các cầu thủ có nguồn gốc là người di cư, đã và đang có những đóng góp quan trọng cho các đội bóng đang thi đấu tại Vòng chung kết Giải vô địch bóng đá thế giới (World Cup) năm 2022 ở Qatar.

“Gần đây, tôi bắt đầu nhận thấy rằng “bản sắc dân tộc” thường chia rẽ chúng ta trong thời gian tổ chức World Cup không còn rõ ràng nữa. Bóng đá và di cư có mối liên hệ nội tại đến mức hầu hết các đội tuyển quốc gia - đặc biệt là các đội bóng xếp hạng cao nhất - đại diện cho sự đa dạng trong xã hội của họ, có sự tham gia của nhiều cầu thủ có nguồn gốc là người di cư”, bà Park Mihyung viết.

Theo bà Park Mihyung, tại kỳ World Cup lần này có 32 đội tuyển tham dự, 137 trong tổng số 830 cầu thủ thi đấu cho đội tuyển quốc gia không phải nguyên quán của họ. Các đội bóng xuất sắc nhất của năm nay có các cầu thủ là người di cư thế hệ thứ nhất hoặc có bố mẹ và ông bà là những người dân di cư. Một phân tích cho thấy, các cầu thủ có nguồn gốc di cư đã thực hiện 41% trong số 661 bàn thắng ở vòng loại World Cup năm nay. Ở một số đội tuyển quốc gia hàng đầu, hơn 80% số bàn thắng ở vòng loại đến từ các cầu thủ là người di cư thế hệ thứ nhất, thứ hai hoặc thứ ba.

Điều này cũng có thể được diễn giải rằng, các đội bóng lọt vào vòng 1/8 có thể đã không đạt được thành tích như vậy nếu không có các cầu thủ có nguồn gốc là người di cư. Như vậy, những cầu thủ tuyệt vời ấy đã mang trên vai và phần lớn hiện thực hóa hy vọng của các đội tuyển và các quốc gia này. “Đây là một trong những ví dụ thú vị và đầy cảm hứng nhất cho thấy những lợi ích mà việc di cư mang lại cho tất cả chúng ta”, bà Park Mihyung nhấn mạnh.

Không chỉ riêng ở lĩnh vực thể thao, dẫn số liệu thống kê từ tạp chí uy tín Forbes, bà Park Mihyung cho biết, hơn 1/3 số người đoạt giải Nobel cũng là người di cư. Những công ty thành công nhất thế giới như Google, Tesla, Microsoft, Yahoo và nhiều công ty toàn cầu như Pfizer, PepsiCo và P&G có những người sáng lập và CEO là người di cư.

Theo bà Park Mihyung, trong đại dịch COVID-19, những người lao động nhập cư tham gia tuyến đầu chống dịch, làm những công việc khó khăn mà nhiều người bản địa không sẵn sàng hoặc không thể làm. Đặc biệt ở những quốc gia có tốc độ tăng dân số chững lại và giảm nhanh chóng, chính những người di cư là những người hùng bình dị. “Họ giúp thay đổi nền kinh tế và xã hội của quốc gia nơi họ sinh sống. Họ bù đắp sự thiếu hụt trong lực lượng lao động ở các cấp độ kỹ năng và nghề nghiệp khác nhau. Không có người di cư, nhiều lĩnh vực của nền kinh tế sẽ biến mất và chuỗi giá trị toàn cầu sẽ bị phá vỡ”, bà Park Mihyung viết.

Những đóng góp tích cực của người di cư cho sự phát triển đã được nghiên cứu và khẳng định trong nhiều thập kỷ. Ví dụ, nhiều nghiên cứu đã chứng minh dòng ngoại hối từ người di cư là nền tảng hỗ trợ gia đình và cộng đồng địa phương của người đó, cũng như giúp tăng trưởng GDP ở quốc gia nguồn (nơi người di cư sinh ra và ra đi). Năm 2021, Việt Nam nhận khoảng 18 tỷ USD kiều hối, đứng thứ 6 trong 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ngoài ra, hầu hết người di cư có độ tuổi tương đối trẻ hơn so với dân địa phương nên có tác động tích cực đến nguồn nhân lực và sản lượng trên mỗi lao động, do đó góp phần vào tăng trưởng GDP ở các quốc gia đích (quốc gia nơi người di cư đến làm ăn, sinh sống).

Tạo nhiều cơ hội đóng góp hơn nữa cho người di cư

Từ vai trò to lớn như vậy của cộng đồng người di cư trên toàn cầu, bà Park Mihyung khẳng định dù tự nguyện, bị ép buộc hay bị dụ dỗ, chúng ta đều biết rằng tất cả những người mong muốn di cư đều đang phấn đấu để có cuộc sống tốt đẹp hơn và đóng góp vào sự phát triển của cả quốc gia nguồn và quốc gia đích. Và trong số họ bao gồm cả những người Việt Nam di cư.

Với việc nối lại các chuyến bay quốc tế vào tháng 3 vừa qua, mức độ di chuyển của người Việt Nam đã trở lại mức trước khi đại dịch xảy ra. Theo Cục Quản lý Lao động ngoài nước (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội), trong 11 tháng năm 2022 (từ tháng 1-tháng 11), số người Việt Nam xuất cảnh đi làm việc ở nước ngoài đã hơn 122.000 người, đạt 135,56% kế hoạch năm.

Trưởng phái đoàn IOM tại Việt Nam cho biết mới đây, tổ chức này đã phát động cuộc thi quốc gia “Di cư qua lăng kính của tôi”, trong đó đề nghị người dự thi là công dân Việt Nam định nghĩa di cư bằng từ ngữ và hình ảnh theo ý kiến cá nhân. Kết quả rất đáng ngạc nhiên là mặc dù có xuất thân và kinh nghiệm sống khác nhau, nhưng các bài thi đều không mô tả việc di cư là “buồn” hay “sóng gió” mà là “hy vọng” và “ước mơ”.

Trong số những người chiến thắng cuộc thi, bà Park Mihyung cho biết rất ấn tượng với câu chuyện của một người phụ nữ trẻ. Ở tuổi 26, cô từ bỏ công việc ổn định tại Việt Nam và bắt đầu một cuộc hành trình mới. Trong vòng 4 năm, cô đã đến nhiều quốc gia, làm nhiều công việc khác nhau và gặp gỡ với nhiều người. Đôi khi cô thấy rất cô đơn và gặp nhiều trở ngại trên đường đi. Tuy nhiên, cô vẫn muốn “xem nhiều hơn, khám phá nhiều hơn và học hỏi nhiều hơn. Đó là động lực chính của việc di cư”. Hành trình di cư cũng dạy cô ấy biết trân trọng những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống và tin vào chính mình. Đối với những người di cư và người tị nạn, một khởi đầu bấp bênh vẫn có thể có một kết thúc có hậu.

Theo bà Park Mihyung, danh từ “Người di cư” thường được gắn với hàm ý tiêu cực, đôi khi gần như phủ nhận con người đó. Nhưng điểm cốt lõi của mọi vấn đề đều là con người. Đó là những người có hy vọng, ước mơ và tiềm năng to lớn.

Vì vậy, Trưởng phái đoàn IOM tại Việt Nam Park Mihyung mong muốn mọi người đừng quên những lợi ích to lớn mà di cư đã và đang mang lại cho xã hội. “Và khi được quản lý tốt, nó sẽ luôn là một điều rất tốt. Để đảm bảo điều này, tôi và các nhân viên tại IOM sẽ tiếp tục mang đến nhiều cơ hội hơn nữa để kể câu chuyện của những người di cư và giúp họ chia sẻ tiếng nói của chính mình. Và chúng tôi mong bạn cũng sẽ kể những câu chuyện về di cư, nhưng tất nhiên là theo cách thúc đẩy di cư hợp pháp, an toàn và trật tự”, bà Park Mihyung viết.