Nâng tầm quan hệ Việt Nam - Singapore

Phát biểu tại hội thảo, Giáo sư Vũ Minh Khương thuộc Trường Chính sách công Lý Quang Diệu đã điểm lại các dấu mốc trong lịch sử quan hệ hai nước kể từ khi Việt Nam và Singapore thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973 cho đến khi thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược năm 2013, và quan hệ hai nước cũng đang hướng tới tầm mức mới. Hai nước có niềm tin chính trị mạnh mẽ khi Singapore là nước đầu tiên ủng hộ Việt Nam đổi mới năm 1986, gia nhập ASEAN năm 1995 và tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007; hợp tác kinh tế - thương mại ở mức cao; quan hệ đối tác vững chắc và đáng tin cậy; phối hợp chặt chẽ và trao đổi sâu rộng trong nhiều vấn đề.

Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển nhanh chóng, với động lực là lĩnh vực công nghiệp, chuyển đổi số dựa trên AI, tăng trưởng xanh và hội nhập toàn cầu sâu sắc hơn. Theo Giáo sư, kỷ nguyên mới của Việt Nam được đặc trưng bởi 3 ưu tiên mà Tổng Bí thư Tô Lâm và lãnh đạo đất nước đặt ra: Cải cách thể chế như một lợi thế cạnh tranh: Tăng cường khuôn khổ quản trị và quy định để thúc đẩy phát triển bền vững và tăng trưởng kinh tế đột phá; Đổi mới và chuyển đổi số là chất xúc tác tăng trưởng: Coi trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và công nghệ kỹ thuật số là động lực chính của năng suất và khả năng cạnh tranh; Tốc độ là lợi thế chiến lược: Ưu tiên sự linh hoạt, quyết định nhanh chóng để tận dụng những các lợi thế và cơ hội mới.

Theo Giáo sư Vũ Minh Khương, việc nâng tầm quan hệ Việt Nam - Singapore sẽ thúc đẩy hội nhập kinh tế và đầu tư sâu rộng hơn; tăng cường hợp tác giáo dục, phát triển tài năng và trao đổi văn hóa; tăng cường đổi mới và chuyển đổi số; thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Về phần mình, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam nhấn mạnh Việt Nam và Singapore đã trở thành đối tác chiến lược năm 2013 trong bối cảnh thế giới rất khác so với hiện nay. Thời điểm đó có tâm lý lạc quan chung, đặc biệt là sau khi các nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, hy vọng về một trật tự toàn cầu mạnh mẽ hơn, kiên cường hơn và một nền tảng mới cho tăng trưởng và thịnh vượng. Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã phát triển nhảy vọt, điều này có thể thấy rõ đối với bất kỳ ai đã đến thăm Việt Nam. Trong bối cảnh hiện nay, hòa bình và thịnh vượng của thế giới đang bị thách thức nghiêm trọng, trong đó có sự gia tăng xung đột và bạo lực trên toàn thế giới, hệ thống toàn cầu đang thay đổi theo cách có thể gây bất lợi cho các nền kinh tế mở như Việt Nam và Singapore.

Theo Đại sứ Jaya Ratnam, trong bối cảnh đó, Việt Nam và Singapore cần thúc đẩy hợp tác cả ở cấp độ song phương và trong các khuôn khổ đa phương như ASEAN. Điều đó sẽ giúp hai nước phát triển mạnh mẽ hơn, đưa mối quan hệ đi vào chiều sâu, thực chất để cùng nhau vượt “giông bão” và mọi khó khăn, thách thức. Để đạt được điều này, hai nước đã tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực, tiếp tục củng cố nền tảng quan hệ đã được lãnh đạo hai nước, nhất là cố Thủ tướng Lý Quang Diệu và cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, xây dựng và phát triển trong bối cảnh có nhiều thay đổi trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh. Năm 2025 là một dấu mốc quan trọng đối với mối quan hệ song phương khi Việt Nam kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập nước còn Singapore kỷ niệm 60 năm Ngày độc lập. Quan hệ Việt Nam và Singapore tiếp tục phát triển mạnh mẽ với độ tin cậy chính trị mạnh mẽ và các mối quan hệ bền chặt.  

Đại sứ Jaya Ratnam nhấn mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng đang định hình lại nền kinh tế thế giới, khu vực cũng như hai nước Việt Nam Singapore. Hai nước có nhiều sáng kiến, trong đó có hai nền tảng cốt yếu đang được triển khai, đó là các khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP), được thành lập năm 1996 và năm 2026 sẽ kỷ niệm tròn 30 năm thành lập các VSIP tại Việt Nam. Hiện có 18 VSIP trải dài trên khắp các tỉnh thành của Việt Nam với tổng vốn đầu tư khoảng 22 tỷ USD, tạo hơn 300.000 việc làm. Các VSIP, trong đó có 8 VSIP vẫn đang trong quá trình xây dựng, sẽ tiếp tục được mở rộng và tạo thêm nhiều việc làm hơn nữa... Nền tảng thứ hai là hợp tác năng lượng.

Singapore coi Việt Nam là một điểm đến quan trọng trong mạng lưới năng lượng tại ASEAN khi Việt Nam có tiềm năng lớn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, không chỉ có thể cung cấp năng lượng, năng lượng tái tạo cho Singapore mà còn nhiều nước ASEAN. Cả Việt Nam và Singapore đang hướng đến thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0”vào năm 2050 và các sản phẩm năng lượng từ Việt Nam đóng vai trò hết sức quan trọng việc góp phần đạt được những mục tiêu này. Ngoài xuất khẩu năng lượng, Việt Nam còn có điều kiện xây dựng các cơ sở sản xuất và dịch vụ năng lượng. Singapore hy vọng có thể thiết lập các khu công nghiệp về năng lượng giữa hai nước, tương tự như các VSIP, một điểm kết nối giữa hai nền kinh tế. Hai nước sẽ thúc đẩy hợp tác, nhất là về chính sách trong lĩnh vực năng lượng. Singapore sẽ đầu tư nhiều hơn vào các cơ sở hạ tầng năng lượng. Kết nối dữ liệu cũng là một lĩnh vực hợp tác tiềm năng và quan trọng khi Việt Nam mong muốn xây dựng các trung tâm dữ liệu nhằm thu hút đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, hai nước cần xây dựng các khuôn khổ, quy định chung về nhập khẩu thực phẩm.

Trong khi đó, Đại sứ Trần Phước Anh nhấn mạnh tin cậy chính trị giữa hai nước ngày càng vững chắc và hiện đã có cơ chế tổ chức cuộc gặp thường niên giữa hai thủ tướng. Việt Nam công nhận Singapore là đối tác quan trọng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt dư địa hợp tác trong các lĩnh vực như khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng thông minh, dịch vụ tài chính còn lớn. Mối quan hệ song phương càng bền chặt thì càng có thể mang lại lợi ích cho cả hai nước và đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực. Việc nâng tầm quan hệ song phương có thể giúp tăng cường hợp tác kinh tế. Hiện Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Singapore trong ASEAN với kim ngạch thương mại hai chiều đạt khoảng 23 tỷ USD. Singapore hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 2 vào Việt Nam, chỉ sau Hàn Quốc. Trong bối cảnh hợp tác kinh tế được tăng cường, kỳ vọng thương mại song phương sẽ tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm trong 3 năm tới và thu hút thêm đầu tư từ các doanh nghiệp Singapore vào Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực như sản xuất, công nghệ, năng lượng và dịch vụ.