Hướng dẫn kiểm tra, giám sát công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp

Đối tượng, nội dung kiểm tra, giám sát

Theo Thông tri, đối tượng kiểm tra ở Trung ương, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kiểm tra công tác bầu cử đối với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố (gọi chung là cấp tỉnh); Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, phường, đặc khu (gọi chung là cấp xã) và Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư. Ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh kiểm tra công tác bầu cử đối với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư; Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã kiểm tra công tác bầu cử đối với Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư.

Đối tượng giám sát ở trung ương, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam giám sát công tác bầu cử đối với Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương; Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh giám sát công tác bầu cử đối với các tổ chức phụ trách bầu cử, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp; các tổ chức phụ trách bầu cử, Thường trực HĐND, UBND cấp xã và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã giám sát công tác bầu cử đối với các tổ chức phụ trách bầu cử, Thường trực HĐND, UBND cùng cấp và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào việc giám sát việc thành lập và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia và các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam giám sát việc thành lập và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia, các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp giám sát việc thành lập và hoạt động của các tổ chức phụ trách bầu cử địa phương theo quy định từ Điều 12 đến Điều 28 của Luật Bầu cử. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: Cơ cấu, thành phần, số lượng thành viên Tổ bầu cử, Ban bầu cử, Ủy ban bầu cử, Hội đồng bầu cử quốc gia (quy định tại Điều 12, 22, 24, 25 của Luật Bầu cử); việc ban hành các văn bản liên quan đến công tác bầu cử; việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương. Những khó khăn, vướng mắc và biện pháp tháo gỡ theo quy định tại Điều 23, Điều 24, Điều 25 của Luật Bầu cử. 

Thời gian thực hiện từ ngày 25/6/2025 đến khi kết thúc nhiệm vụ của Hội đồng bầu cử quốc gia và các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương.

Kiểm tra việc tổ chức các hội nghị hiệp thương

Đối với việc kiểm tra việc tổ chức các hội nghị hiệp thương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp kiểm tra việc hiệp thương thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND theo quy định Luật Bầu cử và Nghị quyết liên tịch số 102 ngày 26/9/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: việc đảm bảo về tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan, đơn vị ở trung ương, địa phương được giới thiệu ứng cử, người ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND theo quy định; việc bảo đảm quy định về số dư người ứng cử, tỷ lệ người ứng cử là người dân tộc thiểu số, phụ nữ theo quy định tại Điều 8, Điều 9 của Luật Bầu cử; đảm bảo thời gian, quy trình, nội dung, thủ tục tổ chức hội nghị hiệp thương theo quy định.

Thời gian thực hiện: Hội nghị hiệp thương lần thứ 1 trong khoảng thời gian từ ngày 1 - 10/12/2025. Hội nghị hiệp thương lần thứ 2 trong khoảng thời gian từ ngày 2 - 3/2/2026. Hội nghị hiệp thương lần thứ 3 trong khoảng thời gian từ ngày 9 - 20/2/2026.

Kiểm tra, giám sát việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân

Về kiểm tra, giám sát việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND và việc nộp hồ sơ ứng cử của người ứng cử, người được giới thiệu ứng cử, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp kiểm tra, giám sát việc ứng cử và giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND theo quy định Luật Bầu cử; Nghị quyết số 101 ngày 26/9/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết, hướng dẫn việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong bầu cử bổ sung và các văn bản hướng dẫn của Hội đồng bầu cử quốc gia. 

Trong đó, tập trung vào một số nội dung về tiêu chuẩn của người ứng cứ theo quy định tại Điều 3 Luật Bầu cử; việc ban lãnh đạo, chỉ huy đơn vị dự kiến người để giới thiệu ứng cử trên cơ sở số lượng người được giới thiệu ứng cử đã được phân bổ của cơ quan, tổ chức, đơn vị theo quy định tại Luật Bầu cử; việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét của cử tri nơi công tác của người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử theo quy định tại Luật Bầu cử; số lượng người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử so với số lượng đại biểu được bầu; việc hướng dẫn thủ tục hoàn tất danh mục hồ sơ theo quy định, thời hạn nộp hồ sơ đối với người tự ứng cử (theo quy định tại Điều 35 của Luật Bầu cử và các văn bản hướng dẫn của Hội đồng bầu cử quốc gia); việc chuyển hồ sơ của người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử trong thời hạn luật định theo quy định tại Điều 36 của Luật bầu cử. 

Thời gian thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày 17/12/2025 đến 17 giờ ngày 1/2/2026.

Kiểm tra, giám sát việc tổ chức lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử 

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp kiểm tra việc tổ chức lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử theo quy định tại Luật Bầu cử và Nghị quyết số 101 ngày 26/9/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: thành phần, số lượng cử tri, chương trình hội nghị cử tri; những trường hợp đặc biệt không đạt sự tín nhiệm của trên 50% tổng số cử tri tham dự tại hội nghị cử tri nơi cư trú cần báo cáo rõ để hội nghị hiệp thương xem xét, quyết định đối với người ứng cử; việc lập biên bản hội nghị cử tri phải ghi rõ thành phần, số lượng người tham dự, diễn biến, kết quả hội nghị; việc xác minh và trả lời các vụ việc mà cử tri nêu đối với người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử; bảo đảm cử tri tham gia thực chất, dân chủ, bình đẳng.

Thời gian thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày 4 - 8/2/2026.

Giám sát việc lập, niêm yết danh sách cử tri 

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp giám sát việc lập danh sách cử tri theo quy định của Luật Bầu cử. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: cách tính tuổi; tư cách cử tri và ghi tên cử tri vào danh sách; người không được ghi tên, xóa tên hoặc bổ sung tên vào danh sách cử tri; việc niêm yết, nơi niêm yết danh sách cử tri; việc giải quyết khiếu nại về danh sách cử tri.

Thời gian thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày 3/2 - 15/3/2026.

Giám sát việc lập, niêm yết danh sách những người ứng cử 

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp giám sát việc lập, niêm yết danh sách những người ứng cử theo quy định của Luật Bầu cử. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: Về thời gian công bố, lập danh sách, niêm yết danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp: đảm bảo danh sách chính thức những người ứng cử được niêm yết là danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử sau Hội nghị hiệp thương lần thứ ba do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chuyển đến; đảm bảo về số dư người ứng cử; đảm bảo trong thời gian Hội đồng bầu cử quốc gia và Ủy ban bầu cử các cấp chưa công bố danh sách chính thức mà người ứng cử bị khởi tố bị can, bị bắt, giữ vì phạm tội quả tang, bị mất năng lực hành vi dân sự, chết hoặc vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bầu cử thì phải có đề nghị của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp về việc xóa tên người đó trong danh sách chính thức; đảm bảo đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu, người có tên trong danh sách chính thức những người ứng cử đã được công bố mà bị khởi tố bị can, bị bắt, giữ vì phạm tội quả tang, bị mất năng lực hành vi dân sự, chết hoặc vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bầu cử phải bị xóa tên trong danh sách những người ứng cử; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về người ứng cử, lập danh sách người ứng cử của cơ quan có thẩm quyền.

Thời gian thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày 22/2 - 15/3/2026.

Kiểm tra, giám sát việc tuyên truyền, vận động bầu cử

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp kiểm tra, giám sát việc tuyên truyền, vận động bầu cử theo quy định của Luật Bầu cử. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: Trách nhiệm của các cơ quan thông tin đại chúng nơi diễn ra vận động bầu cử; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị có người ứng cử đang vận động bầu cử: bảo đảm đúng nguyên tắc, thời gian, hình thức vận động bầu cử cho người ứng cử; trách nhiệm của người ứng cử; những hành vi bị cấm trong vận động bầu cử; việc tuyên truyền công tác bầu cử ở trung ương và địa phương; việc bảo đảm công bằng, bình đẳng, dân chủ, khách quan trong vận động bầu cử; kiểm tra việc vận động bầu cử thông qua hội nghị tiếp xúc cử tri theo quy định Luật Bầu cử; cơ quan chủ trì, thành phần, số lượng cử tri tham dự hội nghị; cách bố trí, sắp xếp địa điểm tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri; đảm bảo các nội dung của chương trình hội nghị tiếp xúc cử tri; đảm bảo công bằng về số lượng các hội nghị tiếp xúc cử tri giữa những người ứng cử. 

Giám sát việc vận động bầu cử thông qua phương tiện thông tin đại chúng về trách nhiệm của các cơ quan trong việc đăng tải nội dung vận động bầu cử, chương trình hành động của người ứng cử; đảm bảo công bằng về số lượng các lần trả lời phỏng vấn, đăng tải chương trình hành động giữa những người ứng cử.

Thời gian thực hiện: Công tác tuyên truyền bầu cử từ khi triển khai, tổ chức bầu cử đến khi kết thúc cuộc bầu cử. Công tác vận động bầu cử trong khoảng thời gian từ ngày 27/2 đến 7 giờ ngày 14/3/2026.

Giám sát trình tự bỏ phiếu, việc kiểm phiếu 

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp giám sát trình tự bỏ phiếu; thể thức bỏ phiếu trong ngày bầu cử; việc kiểm phiếu theo quy định từ Điều 69 đến Điều 76 của Luật Bầu cử và văn bản hướng dẫn của Hội đồng bầu cử quốc gia. Trong đó, tập trung vào một số nội dung: Thẻ cử tri; việc bố trí khu vực bỏ phiếu, vị trí, khoảng cách giữa nơi nhận phiếu, buồng gạch phiếu, hòm phiếu; thời điểm bắt đầu và kết thúc bỏ phiếu; việc chấp hành nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín, đảm bảo không có trường hợp bỏ phiếu hộ người khác; việc đóng dấu "Đã bỏ phiếu" của Tổ bầu cử vào thẻ cử tri đối với cử tri đã bỏ phiếu; việc niêm phong hòm phiếu; việc kiểm phiếu; bảo đảm quy định về chứng kiến việc kiểm phiếu và khiếu nại về việc kiểm phiếu; việc ghi biên bản kết quả kiểm phiếu; việc đảm bảo an ninh trật tự khu vực bầu cử.

Thời gian thực hiện trong khoảng thời gian từ 5 giờ đến 21 giờ ngày 15/3/2026.

Kiểm tra, giám sát việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến công tác bầu cử 

Giám sát việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến tổ chức và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia và các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương, liên quan đến người được giới thiệu ứng cử, người tự ứng cử, người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 đối với Hội đồng bầu cử quốc gia, Thường trực HĐND, UBND và các tổ chức phụ trách bầu cử các cấp. Kiểm tra việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 đối với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp.

Thời gian thực hiện từ ngày thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia (25/6/2025) đến ngày kết thúc cuộc bầu cử.

Hình thức kiểm tra, giám sát: 

Giám sát trực tiếp: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp giám sát trực tiếp thông qua: việc tham gia các tổ chức bầu cử các cấp; việc tổ chức các hội nghị hiệp thương giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp; việc tổ chức các hội nghị cử tri nơi công tác, nơi cư trú của người ứng cử; việc tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri cho những người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND để vận động bầu cử. Thông qua tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của Nhân dân và phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Phối hợp kiểm tra, giám sát: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp cử đại diện tham gia phối hợp kiểm tra, giám sát công tác bầu cử khi các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát.Tổ chức đoàn kiểm tra, giám sát; Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chủ trì tổ chức đoàn kiểm tra, giám sát công tác bầu cử trên địa bàn. Quy trình thực hiện giám sát theo đoàn được thực hiện theo Nghị quyết liên tịch số 403; Thông tri số 23 ngày 21/7/2017 của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam hướng dẫn quy trình giám sát và quy trình phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 

Trong đó, chú ý một số nội dung: Ban hành quyết định thành lập Đoàn kiểm tra, giám sát gồm: Trưởng đoàn; thành viên đoàn; lựa chọn địa điểm kiểm tra, giám sát. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp thành lập đoàn kiểm tra, giám sát công tác bầu cử ở 100% các địa phương tổ chức bầu cử lại, bầu cử bổ sung (nếu có). Đoàn kiểm tra, giám sát làm việc với đối tượng giám sát bằng hình thức tổ chức đoàn giám sát. Trong trường hợp không tổ chức đoàn giám sát thì giám sát thông qua hình thức nghiên cứu, xem xét báo cáo.

Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu phát hiện những việc làm chưa đúng quy định, hành vi vi phạm pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp phải thông tin, phản ánh, kiến nghị kịp thời đến các cơ quan có thẩm quyền để xem xét giải quyết, khắc phục ngay. Không tự ý xử lý những vấn đề không thuộc thẩm quyền và chức năng của cơ quan MTTQ Việt Nam các cấp. Tránh tình trạng trùng lặp, chồng chéo về địa điểm trong hoạt động kiểm tra, giám sát giữa các cấp của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và với các cơ quan, tổ chức khác gây khó khăn cho địa phương, đơn vị được giám sát.

Kết thúc cuộc bầu cử, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố, các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức thành viên tổng hợp báo cáo tình hình, kết quả hoạt động kiểm tra, giám sát công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031của các cấp tại địa phương gửi về Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (trước ngày 20/3/2026).