Đợt đặc xá dịp 2/9 có ý nghĩa đặc biệt, diện đối tượng được xem xét mở rộng hơn

Tỷ lệ tái phạm tội chỉ chiếm 0,05%

Phát biểu khai mạc, Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an, Ủy viên Thường trực Hội đồng Tư vấn đặc xá cho biết, năm 2025 là năm có nhiều sự kiện trọng đại, những ngày lễ lớn của đất nước. Xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc, chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước đối với người phạm tội ăn năn hối cải, lao động cải tạo tốt, ngày 3/3/2025, Chủ tịch nước đã ban hành Quyết định số 266 về đặc xá năm 2025 nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Theo đó, Chủ tịch nước quyết định đặc xá cho 8.055 người. Đến nay, chỉ có 4 trường hợp được đặc xá tái phạm tội, chiếm 0,05%. 

Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025), ngày 3/7/2025, Chủ tịch nước ký Quyết định số 1244 về đặc xá đợt 2 năm 2025 và Quyết định số 1245 về thành lập Hội đồng tư vấn đặc xá. Triển khai Quyết định của Chủ tịch nước, Hội đồng Tư vấn đặc xá đã có Hướng dẫn số 94 về đặc xá đợt 2 năm 2025. Bộ Công an đã ban hành quyết định về thành lập Ban Chỉ đạo về đặc xá và các kế hoạch, quyết định liên quan.

Báo cáo tổng kết công tác đặc xá năm 2025 (đợt 30/4) cho thấy, công tác đặc xá đã được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, chặt chẽ, đúng đối tượng, điều kiện, bảo đảm tiến độ đề ra. Việc đặc xá cho số phạm nhân là người nước ngoài đã góp phần thực hiện công tác đối ngoại, thúc đẩy quan hệ với các nước đối tác quan trọng và được các nước đánh giá cao.

Công tác đặc xá năm 2025 (đợt 30/4) khẳng định kết quả của sự nỗ lực, cố gắng trong công tác quản lý, giáo dục, cải tạo phạm nhân của cán bộ, chiến sĩ công tác tại các cơ sở giam giữ. Trong quá trình triển khai, Chính phủ và Hội đồng tư vấn đặc xá đã chỉ đạo các cơ quan hữu quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền để quần chúng nhân dân tin tưởng và hiểu rõ hơn về chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội, tạo sự đồng thuận trong xã hội, góp phần tích cực vào việc đấu tranh chống các thế lực thù địch xuyên tạc, vu cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền.

Số người được đặc xá là 8.055 người, trong đó có 8.054 phạm nhân và 1 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù. Trong sáng 1/5, tất cả các cơ sở giam giữ phạm nhân thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đã tổ chức Lễ công bố Quyết định đặc xá năm 2025 (đợt 30/4) của Chủ tịch nước và tha người được đặc xá. 

Theo báo cáo của Công an các tỉnh, thành phố và các trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Quốc phòng, việc thực hiện Quyết định đặc xá năm 2025 (đợt 30/4) được tiến hành theo đúng quy định, không để xảy ra sai sót hoặc vụ việc phức tạp; trước, trong và sau khi công bố Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, các cơ sở giam giữ phạm nhân được bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Từ khi triển khai thực hiện Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (đợt 30/4) đến nay, Hội đồng Tư vấn đặc xá không nhận được đơn thư khiếu nại, tố cáo hành vi tiêu cực trong thực hiện đặc xá.

Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, UBND các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch và chủ động các biện pháp tiếp nhận, tạo điều kiện giúp đỡ người được đặc xá sớm ổn định cuộc sống và tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị định số 49/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng. Bộ Công an đã có văn bản chỉ đạo Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các trại giam, trại tạm giam thực hiện tốt công tác chuẩn bị công tác tái hòa nhập cộng đồng cho người được đặc xá, hạn chế tình trạng tái phạm tội.

Theo báo cáo của Công an các địa phương về kết quả tiếp nhận, quản lý, giáo dục người được đặc xá, sau 1 tháng, kể từ ngày công bố Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, đến nay có 4 người được đặc xá đợt 30/4 có hành vi vi phạm pháp luật; trong đó xử lý hình sự 3 người, xử lý hành chính 1 người.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã đánh giá kết quả, làm rõ kinh nghiệm tốt và những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai đặc xá đợt 30/4; nghe các quyết định của Chủ tịch nước, văn bản hướng dẫn của Hội đồng Tư vấn đặc xá, các bộ, ban, ngành về đợt đặc xá dịp 2/9.

Khẳng định môi trường chính trị ổn định, cuộc sống thanh bình

Ghi nhận, biểu dương những cố gắng nỗ lực và kết quả công tác đặc xá đợt 30/4 của các ban, bộ, ngành, địa phương, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nêu bật 8 bài học thành công. Đó là, công tác tham mưu rất chính xác và kịp thời. Việc ban hành các văn bản rất trúng, chặt chẽ. Việc xét duyệt hồ sơ công khai, minh bạch, dân chủ, nghiêm túc. Việc tổ chức trao quyết định đặc xá và bàn giao cho địa phương làm đồng loạt tại các trại giam trên phạm vi toàn quốc được dư luận, nhân dân đánh giá cao, tạo không khí hân hoan, phấn khởi và cũng là minh chứng về đường lối của Đảng và Nhà nước rất nghiêm khắc nhưng cũng rất nhân văn, nhân đạo đối người phạm tội biết ăn năn, hối cải.

“Đây cũng là minh chứng khẳng định môi trường chính trị ổn định, cuộc sống thanh bình, bền vững, vì nếu trật tự xã hội không ổn định thì chắc chắn không thể đặc xá cho một số lượng người đông như vậy”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh. 

Bên cạnh đó, theo Phó Thủ tướng, công tác tuyên truyền về đặc xá là rất tốt. Thông qua đặc xá, đã giải quyết đơn thư và “điều rất mừng là đơn thư không nổi lên những vấn đề phức tạp”. 

“Việc thực hiện các nghĩa vụ dân sự trong các bản án rất thành công, các bản án được chấp hành nghiêm minh cả về nghĩa vụ hình sự và dân sự qua việc bồi thường, bồi hoàn, khắc phục hậu quả. Sau khi đặc xá, công tác tái hòa nhập đối với người được đặc xá tha tù trước thời hạn được triển khai thực hiện tốt ở các địa phương, là thước đo thiết thực, hiệu quả cho công tác đặc xá”, Phó Thủ tướng cho biết.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực, đặc xá là chủ trương lớn, thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo mang đậm bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; vừa thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, vừa thể hiện tính nhân văn sâu sắc của chế độ ta với những người lầm lỗi biết ăn năn, hối cải, tích cực sửa chữa lỗi lầm để trở thành người lương thiện. 

Kế thừa và phát huy truyền thống nhân đạo của dân tộc Việt Nam, gần 80 năm qua, với chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước Việt Nam, đã có gần 40 lần đặc xá tha tù trước thời hạn cho hàng chục vạn phạm nhân trở về với gia đình và cộng đồng xã hội. Riêng từ năm 2009 đến nay, Chính phủ đã trình Chủ tịch nước quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho hơn 90 nghìn người. Những phạm nhân được đặc xá tha tù trước thời hạn đã được gia đình, các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể - xã hội tiếp nhận và giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để nhanh chóng ổn định cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng và tỷ lệ tái phạm tội là không đáng kể.

Công tác đặc xá đợt 1 năm 2025 mặc dù thời gian gấp, song các thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá cùng các ban, bộ, ngành, đặc biệt là các cơ quan chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Công an, các trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự của Công an, Quân đội và Tòa án cấp tỉnh trong cả nước đã nhanh chóng hoàn tất hồ sơ, quy trình, thủ tục xét duyệt chặt chẽ, thận trọng, đúng đối tượng, điều kiện, bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, dân chủ, đúng pháp luật. 

Kết quả đã trình Chủ tịch nước ký Quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho 8.055 người để họ trở về với xã hội, sum họp cùng gia đình, người thân đúng dịp kỷ niệm 30/4, 1/5. Tình hình an ninh, trật tự liên quan công tác đặc xá được bảo đảm tốt. 

“Kết quả đó thể hiện sự nỗ lực cố gắng của các cơ quan, đặc biệt là các cơ sở giam giữ, thi hành án hình sự, bằng tình thương và trách nhiệm, các đồng chí đã vượt qua nhiều khó khăn để làm tốt công tác quản lý, giáo dục, cải tạo phạm nhân, chấp hành tốt quy định của pháp luật, nội quy giam giữ, tích cực hỗ trợ để phạm nhân học tập, nhanh chóng trở thành người lương thiện. Đồng thời, thể hiện sự chính xác, đúng quy định của pháp luật trong việc tổ chức xét duyệt đặc xá”, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn đặc xá đánh giá.

Bảo đảm dân chủ, khách quan, minh bạch

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết, nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, ngày 3/7/2025, Chủ tịch nước đã ký Quyết định số 1244 về đặc xá năm 2025 (đợt 2). Do tính chất, ý nghĩa rất đặc biệt của đợt đặc xá dịp 2/9 nên phạm vi, quy mô, điều kiện, diện đối tượng được xem xét đề nghị đặc xá theo Quyết định của Chủ tịch nước lần này được mở rộng hơn đợt 1 dịp 30/4, công việc đặt ra phải giải quyết cũng nhiều hơn, trong khi thời gian từ nay đến ngày công bố quyết định đặc xá còn rất ngắn, chưa đầy 2 tháng.

Để tiếp tục triển khai, thực hiện tốt công tác đặc xá đợt 2 năm 2025 đúng quy định, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ban, ngành, địa phương rút kinh nghiệm, phát huy kết quả đã đạt được của đợt đặc xá dịp 30/4, quán triệt đầy đủ, sâu sắc chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đặc xá, bảo đảm dân chủ, khách quan, minh bạch, đúng quy định của pháp luật. Xây dựng phương án, kế hoạch, lịch trình công việc và triển khai nghiêm túc, bài bản các bước, các nhiệm vụ cụ thể chuẩn bị và tiến hành công tác đặc xá dịp 2/9 ngay từ khâu quán triệt, triển khai, tập huấn cho đội ngũ cán bộ làm công tác đặc xá, các tổ chuyên viên giúp việc về đặc xá của các cơ quan, đơn vị, cho đến công đoạn cuối cùng là tổng kết đánh giá kết quả đặc xá, theo dõi, quản lý người được đặc xá và tình hình dư luận, an ninh, trật tự liên quan đặc xá.

Các bộ, ban, ngành, địa phương tuyên truyền, phổ biến rộng rãi chủ trương, chính sách nhân đạo, nhân văn về đặc xá, khoan hồng, các quy định của Luật Đặc xá, Quyết định về đặc xá năm 2025 (đợt 2) của Chủ tịch nước và Hướng dẫn của Hội đồng Tư vấn đặc xá, kết hợp đấu tranh ngăn chặn, phản bác các luận điệu, hành vi chống phá, tiêu cực, đi ngược lại chủ trương, chính sách về đặc xá.

Hội đồng Tư vấn đặc xá phối hợp các ban, bộ, ngành và các địa phương phát huy trách nhiệm vì nhiệm vụ chung, triển khai thực hiện tốt chủ trương, quy định về đặc xá. Những trường hợp đủ điều kiện phải được lập hồ sơ đề nghị đặc xá theo đúng quy định, không để xảy ra sót, lọt. 

Các Tổ chuyên viên giúp việc cho thành viên Hội đồng Tư vấn đặc xá phải khẩn trương thẩm tra, đánh giá kết quả khách quan, chính xác, đúng quy định cho Thường trực Hội đồng Tư vấn đặc xá đúng thời hạn để phục vụ việc tổng hợp, báo cáo tại Phiên họp của Hội đồng Tư vấn đặc xá. Thành viên Hội đồng Tư vấn đặc xá, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn, giám sát phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn kịp thời những sai sót để chấn chỉnh ngay và xử lý nghiêm minh tập thể, cá nhân vi phạm.

Các địa phương, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, tổ chức xã hội chủ động xây dựng kế hoạch và các biện pháp tiếp nhận, tạo điều kiện giúp đỡ người được đặc xá trở về địa phương cư trú sớm ổn định cuộc sống.